türkiyening bashika herbiy bazisi
küntertip we analiz (69)
türkiyening bashika herbiy bazisi
küntertip we analiz (69)
(jan ajun)
hörmetlik radiyo anglighuchilar! «küntertip we analiz» namliq pirogrammimizning bügünki bölümide siyaset, iqtisad we jemiyet tetqiqatliri fondi jemiyiti «SETA» ning tashqi siyaset tetqiqatchisi jan ajun teripidin teyyarlanghan «türkiyening bashika herbiy bazisi» témiliq analizni diqqitinglargha sunimiz.
**** **** ** **** * *****
iraqta amérikaning erbildiki herbiy bazisi bilen birla waqitta türkiyening mosuldiki bashika bazisigha hujum qilinghanliqi, yene bir qétim pütün diqqetlerni bu rayongha merkezleshtürdi.
mosulning shimalidin 25 kilomitir uzaqliqtiki türkiyening chong herbiy bazisi néme üchün hujum nishani boldi? arqisida kimler bar? dégen soal tolimu muhim. bolupmu yéqinqi mezgilde sinjar qatarliq jaylarda türkiyening térorluqqa qarshi kürishi dawamlishiwatqan bir peytte bu hujumning yüz bérishi tolimu muhim.
gerche türkiyening shimaliy iraqta nurghun chong - kichik herbiy bazaliri we kichik tiptiki qomandanliq merkezliri bolsimu, emma bashika bazisi hem chongliqi, hem herbiy esliheliri jehette hemmisining aldinqi qatarida turatti. yene kélip, bu baza yalghuz térorluq teshkilati p k k gha qarshi küresh jehettinla muhim bolup qalmastin, öz nöwitide yene mosuldiki térorluq teshkilati daéshning tazilinishigha we rayonda muqimliq we tengpungluqning tégishlik shekilde ishqa ashurulishigha xizmet qilmaqta idi.
bu baza «hashdi weteni» küchlirigimu uzun muddet sahibxanliq qilghan we türkiye armiyesi bu küchlerni daéshqa qarshi terbiyeligen idi. tebiiy halda bu ehwal rayonda mezhepperes siyaset yürgiziwatqan «hashdi shabbi» teshkilati ichidiki bir qisim radikal guruppilarni tolimu biaram qilghan idi. bolupmu bash ministir maliki mezgilide irangha yéqin küchlerning bésimi sewebidin türkiyening bazini békar qilishi üchün, tehdit we bésimlar ishlitilishke bashlanghan idi. emma türkiye bu pozitsiyelerge pisent qilmastin, iraq hökümiti mesulliri bilen mesilini ijabiy shekilde hel qilish üchün muzakirilerni dawamlashturghan idi.
emdilikte bashika bazisining bashqurulidighan bomba hujumigha uchrishi, yene kélip türkiyening yéqinqi mezgilde térorluq teshkilati p k k ni sinjar rayonidin tazilash meqsitide bir herbiy heriket élip baridighanliqigha dair alametler körüliwatqan bir peytte hujumgha uchrishi eqillerge qaytidin «hashdi shabbi» unsurlirini élip kelmekte.
hashdi shabbigha qarashliq küchlerning sinjarda künséri küpiyip orunlashturulishi we erbil-baghdat kélishimige xilap halda p k k ning yerlik unsurliri bilen hemkarliq ornatqanliqini hésabqa qoshqanda, irangha yéqin unsurlarning türkiyege qarshi heriket ichide ikenlikini körüwalaymiz. axirqi hésabta, sinjar iran üchün istratégiyelik ehmiyetke ige rayon. iran bu rayonni süriyege biwaste tutishidighan eshya oboroti liniyesi dep qarap kelmekte we uni qoldin bérip qoyushni qetiy xalimaydu. lékin bu nishanini p k k bilen hemkarliq ornitish arqiliq ishqa ashurushqa tirishshi heqiqeten éghir xataliq.
axirida, türkiye, iraq we süriye liniyesidiki p k k térrorluq teshkilatining rayon hakimiyitini pütünley yoqutushta qetiy iradige ige ikenlikini we buninggha kéreklik héch bir ishtin yanmaydighanliqini namayan qilmaqta. irangha yéqin guruppilarning süriyede, bolupmu afrin rayonida mushuninggha oxshash urunushliri bolghan idi, lékin aqiwiti tolimu yaman boldi. türkiye armiyesi nurghunlighan shie qoralliq unsurlirini p k k bilen qoshup ujuqturghan idi. emdilikte irangha yéqin küchler türkiyeni iraqning shimalida sinaq qilmaqta. buning aqiwitiningmu ulargha nisbeten hergiz yaxshi bolmaydighanliqini aldin éytalaymiz.
