qedimki dunyaning toqumichiliq zawuti shehiri - laodikéya

qedimki dewrlerdin buyan denizli shehirining asasliq kirim menbesi toqumichiliqtur. bügünki künde 185 döletke toqumichiliq mehsulatlirini éksport qilidighan denizli wilayitining toqumichiliq bilen bolghan munasiwitimu tasadipiy emes, elwette. chünki qedimki dunyaning meshhur toqumichiliq zawuti bugünki künddiki denizli wilayitige jaylashqan qedimki laodikéya shehiri idi.

eng deslepki bayqashlargha qarighanda, denizli wilayitide uda  7 ming yildin buyan toqumichiliq mehsulatliri  ishlepchiqirilmaqta. shundaq bolghachqa, bügünki künde sheherning eng asasliq kirim menbesi toqumichiliqtur. gerche denizli toqumichiliq mehsulatliri ishlepchiqirilidighan birdinbir wilayet bolmisimu, emma toqumichiliq arqiliq medeniyet berpa qilish yolidin ötken yégane wilayettur. buningdin bashqa yene, denizli shehirige barghan herqandaq ademning choqum toqumichiliq mehsulatlirigha közi chüshidu.

qedimki dewrlerdimu denizli shehiri we etrapidiki bayliqlarning asasliq menbesi toqumichiliq we shuninggha mas halda tereqqiy qilghan soda idi. qedimki dunyaning eng muhim kiyim-kéchek merkizi denizli wilayitidiki qedimki laodikéya shehiri idi.

bu rayonda ishlepchiqirilghan rextlerni sétiwalalaydighan bolush abroyning simwoli dep qarilatti. kiyim – kéchekler her bir ademning isteki we shu dewrning modisigha asasen tikiletti.

laodikéya shehiride minglarche yilliq tarixqa ige rextler tépildi

toqumichiliqta ishlitilgen türlük saymanlar we laodikéya shehiride tunji qétim toqulghan rextlerge munasiwetlik bayqashlar toqumichiliq tarixining qedimki dewrlerdin bashlanghanliqini ispatlap bermekte.

ilgiri, denizli shehirining toqumichiliq tarixi 2000-yillarghiche tutishatti. lékin,  laodikéya qedimki shehiride élip bérilghan arxéologiyelik qézip tekshürüsh paaliyetliri dawamida, 7 ming yilliq tarixqa ige toqulma buyumlarni toqush dukan - saymanlirining parchiliri tépildi.

laodikéya shehirining bayliqi qedimki dewrlerde tillargha dastan bolghan. bu bayliqning eng chong menbesi bu sheherde yétishtürülidighan qara renglik qoy nesli we bu qoylarning yungidin éshilidighan yiplar idi. kéyinche bu yiplar «urchuq» dep atilidighan yip igirish saymini bilen igirilip, yaghachtin yasalghan toqulma buyumlarni toqush dukan – saymanlirida birleshtürülüp, rextlerge aylandurulatti.

arxéologlarning qarshiche, toqumichiliq medeniyiti tarixtin burunqi  dewrlerde nurghun medeniyetlik eller teripidin tereqqiy qildurulup, hüner - senetke aylandurulghan.

denizli rayoni, bolupmu miladidin kéyinki 2-esirdin 3-esirgiche tereqqiyat jehette altun dewrini bashtin kechürgen, sheherde toqulghan rextler italiyege qeder éksport qilinghanidi. toqumichiliq mehsulatlirini ishlepchiqirish, boyash, zilcha gilem toqush jehette hiérapolis, laodikéya we jolossay sheherliri beeyni qedimki dewrdiki zawutlarghila oxshaydu.

laodikéya rextliri hazirmu ishlepchiqirilmaqta

qedimki dewrlerde dangq chiqarghan laodikéya yipliri bügünki künde eneniwi toqumichiliq usulliri arqiliq ishlepchiqirilmaqta. bu alahide yiplargha eng yéqin bolghan mehsulatlar denizli shehiride ishlepchiqirilmaqta, hemde qoshna nahiye we sheherlerde «buldan», «dasdar» dégendek namlar bilen  diqqet qozghimaqta.

denizli shehiri bügünki kündimu toqumichiliq mehsulatlirini  ishlepchiqirish dawamliq yenimu yüksek sewiyege yétiwatqan ékisport merkizi hésablinidu. derweqe, bügünki künde, toqumichiliq mehsulatliri téximu chong sanaet rayonliri we dangliq zawutlarda  ishlepchiqirilmaqta. denizlining toqumichiliq saheside dunya miqyasida muweppeqiyet qazinishining siri, bu sheherning 7000 yilliq tarixqa ige bolushtek ötmüshide yatidu.

qedimki dewrlerdikige oxshashla, bügünki kündimu denizli shehiride ishlepchiqirilghan toqumichiliq mehsulatliri pütün dunyagha éksport qilinmaqta. 2022-yili denizli shehiridin 185 döletke toqumichiliq mehsulatliri éksport qilindi. 2022-yili engliyege 624 milyon dollarliq toqumichiliq mehsulatliri ékisport qilindi. shuning bilen, engliye shu yili eng köp toqumichiliq mehsulatliri ékisport qilinghan dölet boldi.

bügünki künde dunyaning herqaysi döletliridiki  toqumichiliq mehsulatlirida «denizlida yasalghan» dégen belgini körgili bolidu.