türkiyening énérgiye téjesh siyasiti

türkiye awazi radiyosi: türkiye idare-organlarda téjesh tedbirlirini yolgha qoyushqa atlandi؛ bu dairide ammiwiy idare-organlargha qarashliq nurghun sahelerde tedbirler yolgha qoyulidu. bu tedbirlerning muhim bir qismi énérgiye ishlitish bilen munasiwetlik ...

türkiye jumhuriyiti énérgiye we tebiiy bayliqlar ministirliqining hemde 2053-yiligha barghanda bulghima qoyup bérishni nölge chüshürüsh nishani hemde téjesh tedbirlirige munasiwetlik muhim heriket pilani bar. bu pilanning nami «2030-yilliq döletlik énérgiyening ünümini ashurush istratégiyesi» bolup, bu dairide, idare-organlardiki énérgiye serpiyatini %30 etrapida téjep qilish pilanlanmaqta. 2030-yilighiche énérgiye serpiyatini %16 azaytip, bulghima qoyup bérishni 100 milyon tonna azaytish közlenmekte.

ammiwi binalar we kocha chiraghlirimu ministirliqning istratégiyesi we énérgiyeni téjesh heriket pilanigha kirgüzülgen. 2023-yilining axirighiche idare-organlar qarmiqidiki binalarda istémal qilinidighan énérgyyeni %15 téjeshni pilanlighan ministirliq, ammiwi imaretlerning énérgiye chiqimidin bir yilda 1 milyard 100 milyon lira téjep qaldi. téjesh nishani 2024-yili bir qatlandi؛ 2030-yilighiche ammiwi binalarda %30 énérgiyeni téjesh nishani békitildi.

oxshashla, türkiyede yene kocha chiraghlirini LED lashturush pirogrammisi yolgha qoyuldi. 2030-yilgha barghanda, ammiwi yorutush sahelirige 1 milyon 200 ming LED üskünisi ornitilidu. bu qedemni tok tarqitish shirketliri bilen yerlik hökümetler masliship basidu.

bu pilan 2024-yilining béshidin tartip yolgha qoyulushqa bashlanghan bolup, qisqighina 4 ay ichide téjelgen pul 1 milyard 100 milyon liradin éship ketti.

ministirliq yene, tok ishlepchiqirishta chet elge béqinip qélishni azaytishnimu pilanlawatqan bolup, bu yönilishte tashlanghan eng muhim qedem, qayta hasil bolidighan énérgiye menbesi sahesige meblegh sélishni yéqindin qollap-quwwetlesh...

türkiye bultur éléktirining %42ini qayta hasil bolidighan menbelerdin ishlepchiqirish arqiliq dunyaning otturiche sewiyesidin éship ketti. türkiyening tok ishlepchiqirishining %6 ini quyash énérgiyesi, %10 iini shamal, %20 ini su éléktir menbesi teshkil qildi.

tokning %58 i fosil (tashqatma) yéqilghudin ishlepchiqirildi.

qayta hasil bolidighan énérgiyening ishlitilishini ashurush üchün yene bir muhim qedem tashlandi؛ énérgiye we kanchiliq qanunlirigha özgertishler kirgüzülüp, ichimlik ​​süyi bilen teminleydighan tosmilar, suluq yerler we déngiz qirghaqliridin bashqa jaylarda leylime quyash énérgiyesi éléktir istansisi qurushning yoli échildi.

bu belgilimige asasen, déngiz, tosma köl, süniy we tebiiy köllerde énérgiye ishlepchiqirish esliheliri qurulsa bolidu. bu arqiliq quyash énérgiyesining roli téximu yuqiri kötürülüp, fosil yéqilghudin tok ishlepchiqirish nisbiti azaytilidu.

idare-organlarda téjesh tüzümi yolgha qoyulghan iken, énérgiyedin ünümlük paydilinish üchün, öy we xizmet orunliriningmu téjesh qedemlirige awaz qoshushi intayin muhim. öy we xizmet orunlirida adettiki tedbirlerni yolgha qoyush arqiliq énérgiye ishlitishni yérimgha yéqin azaytqili bolidu.

undaqta bu qedemler qaysilar?

- ishlitilmigen chiraghlar choqum öchürülüshi kérek.

- énérgiye téjeydighan éléktironluq üsküniler we yorutush sistémisi, bolupmu LED lampuchkilarni ishlitish kérek.

- ishlitilmigen éléktir üskünilirining tok menbesini üzüwétish kérek.

- radiyatorlar öy jahazilirining arqisida bolmasliqi, ular aldi ochuq bolushi kérek.

- qish aylirida öylerning, xizmet orunlirining we ular jaylashqan binalarning ishikliri yépiq halette turushi kérek.

- ishlitilmigen öylerdiki éléktir radiyatorlirining témpératurisini töwenlitish kérek.

- tonglatqular 3-5 giradus ariliqida meshghulat qilish kérek.

- tonglatqu, qacha yuyush mashinisi we kiralghu qatarliq aile saymanlirining pakizliqigha diqqet qilish kérek؛ shundaq bolghanda ular téximu ünümlük xizmet qilalaydu.

- issiq tamaqlarning tonglatqugha sélishtin burun sowushini saqlash lazim. sowutmay yémekliklerni tonglatqugha sélish tonglatquning téximu köp énérgiye serp qilishini keltürüp chiqiridu.

- doxupkida tamaq pishurghanda, sapal yaki eynek matériyallar ishlitilse, témpératura ° C 20 töwenleydu.

- ishxana we öy üchün éléktironluq üsküne sétiwalghanda, énérgiye téjeydighan üskünilerni tallash kérek.

hawa tengshigüchni asrashqa sel qarashqa bolmaydu؛ öyning témpératurisini qishta 18-20 sélsiye giradus, yazda 24 sélsiye giradusqa tengshesh kérek.

- hawa tengshigüchlerni quyash nuri biwasite chüshmeydighan jaylargha ornitish kérek.