qarangghu jilgha

dunyadiki ikkinchi chong jilghining türkiyege jaylashqanliqini bilemsiz?

 türkiyening sherqiy anadolu rayonidiki erzinjan wilayitining kemaliye nahiyesige jaylashqan «qarangghu jilgha», dunya boyiche eng chong ikkinchi jilgha hésablinidu. shundaqla dunyadiki eng xeterlik we musheqqetlik yollardin biri hésablinidu.

dunyadiki eng xeterlik we musheqqetlik yollar tizimlikini élan qilghan bir chet el tor bétide:  «dunyadiki eng xeterlik yollar» din biri dep atalghan erzinjan wilayitining kemaliye nahiyesidiki qarangghu jilgha tash yolining, xitaydiki golyang tonélidinmu xeterlik ikenliki otturigha qoyulghan.

tik sépilliri 600-5 métirgha yétidighan qarangghu jilgha, quyash nuri biwasite chüshmigechke, shundaq dep atalghan. «keban tosmisi» yasalghandin kéyin, égizliki 80 métirgha yetken sépillar, jilghini bügünki heywetlik halgha keltürgen.

qarangghu jilgha qurulushi 1870-yili shu rayonda yashaydighan yerlik kishiler teripidin bashlanghan bolup, 2002-yili döletning biwasite qollishi bilen mashinilar öteleydighan shekilde kéngeytilgen. bashqiche éytqanda, qarangghu jilgha qurulushi 132 yilda pütken.

qarangghu jilgha deslepte égiz taghlarni késip ötüp, haywanlirini otlatmaqchi bolghan kishiler teripidin iptidaiy qol eswabliri bilen nechche yil kolap échilghan.

tash tonél taghning aldi teripidin bashlinip, yette kilométirdin kéyin axirlishidu. tonélning bezi jaylirida tünglükler échilghan. qarangghu jilghining su qismining uzunluqi texminen toqquz kilométir kélidu. bügünki künde qarangghu jilgha jughrapiyelik qurulmisi we tebiiy güzellikliri bilen her yili adrénalingha qiziqidighan nurghun yerlik we chet ellik sayahetchilerni jelp qilidu.

qarangghu jilghida kéme sayahiti, qolwaq heydesh qatarliq sayahetchilerni jelp qilidighan paaliyetler ötküzülidu. buningdin bashqa yene, her yili erzinjan wilayitining kemaliye nahiyeside xelqara medeniyet we tebiet féstiwali ötküzülidu. qarangghu jilgha sirtida kemaliye nahiyesidiki tarixiy imaretlermu intayin jelip qilarliq. chünki qedimkiy dewrlerdin buyan nurghunlighan medeniyetlerge sahibxaniliq qilghan bu rayonning ötmüshi nahayiti uzungha sozulidu.