үзүмниң ана йурти анадолу

үзүмниң ана йуртиниң анадолу икәнликини биләмсиз?

үзүм тарихтики әң қәдимки мевиләрниң бири. үзүмниң ана йурти анадолудур. килимати үзүм өстүрүшкә әң мас келидиған, туприқи мунбәт анадолуда үзүмчилик тәхминән алтә миң йилға йеқин вақиттин буйан үзлүксиз давамлишип кәлмәктә.

анадолуда үзүмчиликниң тарихи һититлар дәвригичә созулиду.  әнқәрәдики һититлар дәвридин қалған анадолу мәдәнийәтләр музейида көргәзмигә қойулған миладидин илгирики 3000-йилларға тутишидиған сап алтундин йасалған шарап җамлири вә шарап қәдәһлири анадолуда байқалған әң қәдимки шарап қачиси һесаблиниду. парс тилида «үзүм» дегән мәнини билдүридиған «әнгүрү» ибарисиму әнқәрә үчүн ишлитилгән кона исимлардин бири. әнқәрә вә әтрапи тарих бойичә үзүм йетиштүрүлидиған әң муһим районлардин бири болғачқа, «әнгүрү» дегән бу исим узун муддәт қоллинилған.

гәрчә түркийәниң һәр бир районида нурғун үзүм сорти өстүрүлсиму, биз «үзүмниң пайтәхти» дәп атайдиған шәһәр әгә райониға җайлашқан маниса вилайитиниң алашәһир наһийәсидур. алашиһәрдә өстүрүлидиған уруқсиз үзүм сорти дунйаға даңлиқтур. османли империйәси дәвридә шаһзадиләр өсүп йетилгән шәһәр манисада өстүрүлидиған бу үзүмниң тәми, пуриқи вә қурулмиси билән «султанларға лайиқ» дәп қаралғанлиқи үчүн, «султанийә» дәп атилиду. султанийә үзүми һөл йаки қурутулуп йавропадики 122 дөләткә експорт қилинмақта.

қурутулған үзүм чоң меңиниң сағламлиқидин һәзим қилиш системисиғичә, терә сағламлиқидин ракқичә болған нурғун саһәдә шипа мәнбәсидур. қуруқ үзүмдики минерал маддилар чоң меңиниң иқтидарини ашуруп, зеһнини йиғиш иқтидаини күчәйтиду. униңда йәнә магний минерал маддилар интайин мол болуп, сөңәк вә нерва тоқулмилирини қуввәтләйду, мускулларниң ишлишигә йардәм бериду вә йүрәк соқушини тәңшәйду. үзүмдики төмүр минерал маддилар қанниң шәкиллинишидә интайин муһим. шундақла, униңдики калий нерва системиси вә йүрәкниң даим ишлишигә йардәм бериду.

 қисқиси, төт пәсилниң һәммисидә тапқили вә истемал қилғили болидиған қуруқ үзүмниң пайдисини санап түгәткили болмайду.