afrodisias qedimki shehiri

afrodisias qedimki shehirini dangliq fotograf ara gülerning  tasadipiy bayqighanliqini bilemsiz?

1958-yili zhurnalist bolghan ara güler, bir qétimliq wezipe ötesh sepiride yolidin ézip qalidu. u aram alghan yézida tarixiy tüwrükler we heykellerni körüp, ularni resimge tartidu. ara güler tartqan bu foto süretler dunyadiki eng muhim radiyo – téléwiziyeler we birleshken döletler teshkilatining maarip, ilim-pen we medeniyet teshkilati (UNESCO) ning diqqitini qozghaydu. ara gülerning paaliyetliri we dunya metbuatlirining köngül bölüshi netijiside élip bérilghan tetqiqatlarda, bu tarixiy xarabiliklerning miladidin ilgiriki 5-esirde qurulghan  afrodisias qedimki shehirige ait ikenliki ispatlinidu.

afrodisias qedimki shehiri, gherbiy anadoludiki aydin wilayitining karajasu nahiyesidiki geyre yézisi etrapigha jaylashqan. afrodisias qedimki shehiri, ismidinmu melum bolghinidek, muhebbet we güzellik ilahi afroditégha béghishlanghan bolup, «afroditéning orni we rayoni» dégen menini bildüridu.

afrodisias qedimki shehiri, rim dewride «afrodit ibadetxanisi» bilen dang chiqarghan we nahayiti tereqqiy qilghan  bir sheherdur.

ara güler afrodisias qedimki shehirini bayqighandin kéyin,  1960 – yillarning bashliridin étibaren arxéolog piroféssor doktor kenan tewfiq erimning shexsiy teshebbusliri netijiside, afrodisias qedimki shehiride arxéologiyelik qézip tekshürüsh paaliyetliri bashlinidu.

nami afrodisias qedimki shehiri bilen bir gewdiliship ketken piroféssor doktor kenan tewfiq erim, niyu york uniwérsitétida kilassik dewr proféssori we afrodisias qedimki shehirini arxéologiyelik qézip tekshürüsh paaliyetlirining mesuli süpitide taki 1990-yili wapat bolghangha qeder wezipe öteydu.

erim, özining ziyaretliri, yazmiliri we nutuqliri arqiliq afrodisias qedimki shehirining dunyaning herqaysi jaylirida dangq chiqirishi we arxéologiyelik qézip tekshürüsh paaliyetlirini meblegh bilen teminleshke zor töhpilerni qoshidu.

afrodisias qedimki shehiri ibadetxanisi, hammam we agora , tenterbiye meydani, 8000 kishilik tiyatirxana, rim-wézantiye dewrliri arisida soqulghan sépillar, akropol we odéon hazirmu qed kötürüp turuwatqan yadikarliqlardur.

dunyadiki eng muhim qedimiy qurulushlar qataridin orun alghan xarabilikning eng körkem yadikarliqliridin biri, sheherning shimaligha jaylashqan we 30 ming kishi sighidighan tenterbiye meydani bolup, uzunluqi 270 métir kélidu.

arxéologiyelik qézip tekshürüsh paaliyetliri dawamida qéziwélinghan asare-etiqiler körgezme qilinidighan we xarabilikler bilen gireliship ketken nadir muzéylardin biri bolghan afrodisias muzéyida, rim, wézantiye we deslepki islam dewridiki asare-etiqiler körgezme qilinmaqta.

2004-yili mutexessislerdin teshkil tapqan zasédatéllar ömiki teripidin «eng munewwer qedimki on chong sheher» tizimlikige kirgüzülgen afrodisias xarabiliki, 2017-yili birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orgini (UNESCO) ning dunya medeniyet mirasliri tizimlikige daxil qilindi.