jelsus kutupxanisi

dunyagha dangliq efes qedimki shehiride, qedimki dewrning eng chong kutupxaniliridin birining barliqini bilemsiz?

 tarixta pelsepe we medeniyetning muhim merkezliridin biri bolghan efes qedimki shehiri bilen bir gewdiliship ketken eng meshhur yadikarliq, mislisiz tüwrükliri bilen ademni hang – tang qalduridighan «jelsus kutupxanisi» dur. texminen 12 ming eserge sahibxaniliq qilghan bu kutupxana,  rim dunyasining iskendiriye we bergamadin qalsila üchinchi chong kutupxansi bolup , bügünki ammiwi kütüpxanilargha oxshash ammigha mulazimet qilatti.

rim impériyesining saqlinip qalghan birdinbir ülgisi bolghan jelsus kutupxanisi, «binakarliq möjizisi» dep qarilidu. mol bézeklik aldi teripi bilen kishilerning diqqitini tartidighan bu kutupxanining kengliki 21 métir, égizliki 17 métir kélidu. bu kutupxana qurulup 130 yildin kéyin yüz bergen yer tewreshte éghir ziyangha uchrighan. kutupxanidiki muhim eserlerning köpinchisi yer tewresh apitidin kéyin weyran bolghan. aldi teripi  1970-yildin 1978-yilghiche bolghan ariliqta arxéologlar teripidin qayta yasalghangha qeder esirler boyi xarabe halitide qalghan.

kutupxanining sirtqi yüzide, töt ayal heykel bar bolup, bular paraset we eqilge wekillik qilidighan sofiye, pezilet we jasaretke wekillik qilidighan arété, ilim-pen we bilimge wekillik qilidighan épistémé we tepekkurgha wekillik qilidighan énnoyadur. bu heykellerning esli nusxisi bügünki künde wéyénna muzéyida körgezme qilinmaqta.