украина урушиниң сүрийәдә көрүлүши мумкин болған тәсири

украина урушиниң сүрийәдә көрүлүши мумкин болған тәсири

күнтәртип вә анализ (29)

(җан аҗун)

«күнтәртип вә анализ» намлиқ пирограммимизниң бүгүнки бөлүмидә, сийасәт, иқтисад вә җәмийәт тәтқиқатлири фонди җәмийити «SETA» ниң ташқи сийасәт тәтқиқатчиси җан аҗун тәрипидин тәййарланған «украина урушиниң сүрийәдә көрүлүиши мумкин болған тәсири» темилиқ анализни диққитиңларға сунимиз.

***** ** **** *** *** ****

русийәниң украинадики ишғалийәт һәрикити давамлишишиға әгишип, русийә армийәсиниң украина уруш мәйданидики зийанлири техиму чоңқурлашмақта. пирезидент владимир путинниң әқилгә сиғмас һесаб хаталиқи сәвәбидин, русийә хәлқарада зор дәриҗидә йетим қалдурулмақта. путинниң сүрийәдә бәшшар әсәд һакимийитигә тәвә һәрбий унсурларни сүрийәдин украинаға йөткәшкә башлиғанлиқиму украина урушиниң сүрийәдә көрүлүши мумкин болған нәтиҗилириниң мөлчәрдикидин балдур оттуриға чиқидиғанлиқини көрситип бәрмәктә.

асан ғәлибә койида болуватқан русийә украинаниң патқақлиқ уруш мәйданида қәдәмму қәдәм чоңқур петип қалғандәк көрүнүшни намайан қилмақта. урушниң үчинчи һәптисидиму техичә муһим шәһәрләрни алалмиған вә һава үстүнлүкини тиклийәлмигән бир русийә армийәсини көрмәктимиз. русийә қисимлири партизанларчә упритиш уруши қиливатқан украина әскәрлири тәрипидин ғайәт зор зийанға учритилмақта. һәрбий нуқтидин давамлишиши мумкин болмайдиған бир әһвал оттуриға чиқмақта. путинниң ишлири уруш мәйданида йахши болмай кәлмәктә. униң үстигә оттура шәрқтики миңлиған пидаийларниң украина урушида русийә армийәсигә қатнишишни халайдиғанлиқини елан қилиши диққәтләрни йәнә бир қетим сүрийәгә тартти. путинниң украинада баштин кәчүргәнлириниң әлвәттә сүрийәдиму бир ақивити болиду. бәшшар әсәд һакимийитигә тәвә һәрбий унсурларниң украина урушиға йөткилиши бу җәрйанни техиму тезлитиду.

алди билән, сүрийә уруш мәйданидики күч динамиклири русийәгә шундақла бәшшар әсәд һакимийитигә қарши өзгиришкә башлайду. русийә һәрбий җәһәттә украинаға мәркәзлишип, сүрийәдики мурәккәп һәрбий үскүниләрни, болупму тәҗрибилик учқучилар вә алаһидә қисимлирини украинаға йөткәшкә башлиди. униңға қошумчә вагнер запчаслириму украинаға йөткәлмәктә.

йәнә бир тәрәптин, түркийә дөләт мудапиә санаитиниң көзқаричуқлиридин бири болған «байрақтар т б 2» ләрниң   русийәниң зор күчи алдидики мувәппәқийитиму түркийәниң сүрийәдә русларға қарши қолини күчәйтмәктә. русийәниң уруш парахотлириниң боғуздин өтүшиниң чәклиниши билән,  русийәниң сүрийәдики һәрбий тәминати техиму қийинға тохтимақта. бундақ әһвалда хәлқаралиқ йетим қалдурушқа учриған русийә иқтисадиниң әсәд һакимийитини йәнә қанчилик қоллийалайдиғанлиқи ениқ әмәс.

әлвәттә, ғәрб иттипақиниң, болупму американиң сүрийәгә, русийәниң сүрийәдики һәрбий мәвҗутлуқиға вә униң иттипақдиши әсәд һакимийитигә болған көз қариши пүтүнләй өзгириду. сүрийә һакимийитиниң русийәниң қоллиши билән хәлқаралиқ қанунлуқ салаһийитини әслигә кәлтүрүш урунишиму әмди мумкин болмайду. буниңдин кейин, сүрийәдики сийасий вә һәрбий күч динамиклири түркийә вә сүрийә өктичилиригә пайдилиқ һалға келиду. бәшшар әсәд һакимийитиниң сийасий һәл қилиш чарисидин бәкрәк һәрбий һәл қилиш чариси издинишиму әмди мумкин болмайдиған таллашқа айланди. бу йеңи тәңлимидә әсәд һакимийити техиму көп йол қойуш арқилиқ сийасий һәл қилиш мусаписиниң бир парчисиға айлинишқа мәҗбур болиду. әксичә болғанда, йеңи һәрбий таллашларға дуч келиши мумкин. украина урушиниң узирап кетиши вә чоңқурлишиши сүрийәдики тәңпуңлуқларни мана бу әһваллар әтрапида бәлгиләп чиқиду.