b d t maarip, ilim-pen we medeniyet teshkilati-yunésko mekteplerde eqliyfonlarning cheklinishi kérekliki toghrisida chaqiriqta boldi

b d t maarip, ilim-pen we medeniyet teshkilati-yunésko teripidin uda 18 yildin buyan élan qiliniwatqan «yer shari xaraktérlik maaripni közitish doklati» ning bu yilqi sanida «yanfon cheklimisi» ning muhimliqi tekitlendi.

yunéskoning doklatida tekitlinishiche, yanfonni heddidin ziyade köp ishlitish telim - terbiye sewiyesi bilen biwasite munasiwetlik iken. yanfon ékranining uda nechche saet ochuq turushi balilarning hés - tuyghulirigha selbiy tesir körsitidighanliqi toghriliq delil-ispatlar bar iken. b d t maarip, ilim-pen we medeniyet teshkilati-yunésko eqliyfonlarning mekteplerde cheklinishini tewsiye qilmaqta.

doklatta tekitlinishiche, reqemlik téxnika bashtin- axir «insanni merkez qilidighan maarip qarishi» gha uyghun bolushi, hergizmu oqutquchilar bilen bolghan yüzturane alaqining ornini almasliqi kérek iken.

yunésko bash diréktori awudréy azolay mundaq deydu: «reqemlik téxnika mölcherligüsiz yoshurun küchke ige, lékin jemiyette reqemlik téxnikini qéliplashturushqa we  maarip sahesisde uni  qollinish sheklige ehmiyet bérish kérek.»

döletlerning % 14 ti eqliyfonlarni cheklesh siyasetlirini yolgha qoymaqta

yunéskoning yer shariwi yanfon cheklesh teklipi nöwette nurghun döletlerde qanun arqiliq yolgha qoyuluwatidu. firansiye 2018-yili qanun arqiliq mekteplerde eqliyfon chekligen tunji dölet boldi. giwinéye 2021-yili eqliyfon cheklesh siyasitini yolgha qoydi. latwiye, méksika, portugaliye, ispaniye, shiwéytsariye, amérika qoshma ishtatliri, kanada we shotlandiye qatarliq döletlermu toluq yaki qismen eqliyfonlarni cheklesh siyasitini yolgha qoydi.

bangladésh bu heqte oxshimighan siyasetni yolgha qoydi. 2011-yili siniplarda oqughuchilarning ornigha oqutquchilargha yanfon cheklimisi qoyuldi. 2017-yili hem oqughuchilar hem oqutquchilarning yanfonini sinipqa élip kirishi cheklendi.

tajikistan maarip qanunining 25-maddisigha asasen, ottura-bashlanghuch mekteplerde oqughuchilarning yanfon ishlitishi meni qilinidu. özbékistanda mekteplerge kirgende barliq eqliyfonlarni taqash shert.

2024-yili mekteplerde eqliyfon cheklesh siyasitini yolgha qoyidighan döletler ichide finlandiye bilen gollandiyemu bar.

eqliyfonlarni ishlitish netijiside telim - terbiye sewiyesi barghanséri töwenlimekte

xelqara oqughuchilarni bahalash pirogrammisi qatarliq organlarning keng kölemlik we xelqaraliq bahalash netijiliri we sanliq melumatliri asasidiki tetqiqatlarda körsitilishiche, eqliyfonlargha xumar bolup qélish köp hallarda oqughuchilarning öginish netijilirining barghanséri  töwenlep kétishi bilen zich munasiwetlik iken.

bélgiye, ispaniye we engliyede élip bérilghan tetqiqatlarda ispatlinishiche, mekteplerde eqliyfonlarning cheklinishi netijiside bolupmu öginish iqtidari töwen oqughuchilarning iqtidari körünerlik ashqan.

türkiyediki mekteplerde eqliyfon cheklimisi oqutquchilar mudiriyiti teripidin békitilidu

türkiyede 2019 – yili resmiy  gézitte élan qilinghan qarargha asasen, milliy maarip ministirliqining ottura derijilik maarip apparatlirini bashqurush heqqidiki nurghun maddilargha özgertish kirgüzüldi.

bu maddilar arisida oqughuchilar üchün eng diqqet qozghaydighini yanfon cheklimisi boldi.

bu heqtiki belgilimige asasen, ders ariliqida yaki dem élish mezgilide ün- singha élish iqtidarigha ige yanfon, kaméra, taxta kompyutér, kompyutér, eqliy iqtidarliq saet we shuninggha oxshighan üskünilerni cheklesh – cheklimeslik toghriliq qarar chiqirish hoquqi mektep memuriyitige bérilgen.

ders waqtida yanfon ishlititishke ruxset qlip- qilmasliq hoquqi oqutquchilar mudiriyitige bérilgen.