baydin bilen shi jinping sinliq körüshti
amérika qoshma ishtatliri pirézidénti jo baydin bilen xitay dölet reisi shi jinping sinliq körüshti.
türkiye awazi radiyosi xewiri: amérika qoshma ishtatliri pirézidénti jo baydinning yanwar éyida wezipige olturushidin kéyin tunji qétim ishqa ashurulghan we texminen 3 yérim saet dawamlashqan sinliq uchrishishta, shi jinping, xitay bilen amérika qoshma ishtatlirining dunya boyiche iqtisadiy jehettin eng küchlük ikki dölet we birleshken döletler teshkilati xewpsizlik kéngishining daimiy ezaliridin bolush süpiti bilen, bir tereptin, ichki mesililirini eng yaxshi shekilde bir terep qilishi, yene bir tereptin, dunyaning tinchliqi we tereqqiyatigha hesse qoshushi lazimliqini tekitlep mundaq dédi: «xitay bilen amérika qoshma ishtatliri bir - birige hörmet qilishi, birlikte tinchliq ichide yashishi we ortaq qazinish hemkarliqini nishan qilishi lazim.»
xitay – amérika qoshma ishtatliri munasiwetlirini ijabiy yölinishke qarap yüzlendürüsh üchün muresselishish we paal qedemlerni tashlash üchün pirézidént baydin bilen hemkarliq ornitishqa teyyar ikenlikini eskertken shi jinping, buning her ikki dölet xelqlirining menpeetliri we xelqara jemiyetning arzu – armanlirighimu uyghun ikenlikini qeyt qildi, hemde baydindin, amérika qoshma ishtatlirining xitay siyasitini eqliy we emeliy yolgha qayturidighan siyasiy rehberlikni namayen qilishini ümid qilidighanliqini, dölitining teywen mesiliside intayin sezgür ikenlikini tekitlep mundaq dédi: «teywenning musteqilliqini ilgiri süridighan bölgünchi küchler bizge qutratquluq qilsa, bizni sinap béqishqa we qizil siziqni depsende qilsa, xitay hel qilghuch tedbirlerni qollinishqa mejbur bolidu.»
pirézidént jo baydin bolsa, amérika qoshma ishtatlirining «birla xitay» » siyasitide ching turidighanliqini, teywenning musteqilliqini qollimaydighanliqini we teywen boghuzida tinchliq we muqimliq ornitishqa töhpe qoshidighanliqini eskertish bilen bir waqitta, shi jinping bilen ilgirikige oxshash ochuq - yoruq we semimiy söhbetlishishni ümid qilidighanliqini, rehberlerning döletler otturisidiki riqabetning toqunushqa aylinip qalmasliqigha kapaletlik qilish mesuliyiti barliqigha ishinidighanliqini, amérika qoshma ishtatliri bilen xitay otturisidiki munasiwetlerning her ikki döletke oxshashla pütkül dunyaghimu tesir körsitidighanliqini tekitlep mundaq dédi: «ortaq tonushni asas qilidighan yétekchi pikir liniyelirini békitip chiqishimiz, oxshimasliqlirimiz mesiliside ochuq - yoruq we semimiy bolushimiz, ortaq menpeetlirimiz, bolupmu kilimat özgirishi qatarliq dunyawi mesililerde ortaq tirishchanliq körsitishimiz kérek.»
bu ariliqta, baydin bilen shi jinpingning sinliq uchrishidin kéyin, aqsaray teripidin élan qilinghan bayanatta, mundaq déyildi: «ikki rehber, döletler otturisidiki murekkep munasiwetlerning mahiyitini muzakire qildi we riqabetni mesuliyetchanliq bilen saqlap qélishning muhimliqini tekitlidi.»
baydinning, amérika qoshma ishtatlirining öz menpeetliri we qimmet qarashlirini dawamliq qoghdaydighanliqini, ittipaqdashlar we shérikler bilen hemkarliship, 21-esirdiki yol xeritisining erkin, ochuq – yoruq we adil xelqara sistémigha yétekchilik qilishini kapaletke ige qilidighanliqini tekitligenliki qeyt qilinghan bayanatta, amérika qoshma ishtatlirining, xitayning uyghur aptonom rayoni, tibet we xongkongda yolgha qoyuwatqan siyasitini we omumen kishilik hoquq sahesidiki pozitsiyesige dair endishilirini otturigha qoyghanliqi, xitayning adaletsiz soda we iqtisadiy belgilimilirige qarshi amérikaning sanaiti we amérikaliq xizmetchi – xadimlarni qoghdashning zörürlükini, hindi-tinch okyan rayonida erkinlik we ochuq - yoruq muhitini saqlashning muhimliqini tekitligenliki qeyt qilindi.
