سرشناس‌ترین افراد کشته شده در حمله اسرائیل به کنسولگری ایران چه کسانی بودند؟

در جریان حمله روز دوشنبه 13 فروردين به ساختمان کنسولی ایران در دمشق 7 نفر از فرماندهان و افسران سپاه پاسداران ایران و نیز شش شهروند سوریه کشته شدند.

این حمله واکنش‌های گسترده‌ای در داخل و خارج از ایران برانگیخت و شورای امنیت سازمان ملل متحد بنا بر درخواست ایران روز سه‌شنبه 14 فروردین با موضوع بررسی حمله به کنسولگری ایران در دمشق تشکیل جلسه داد. این نشست اضطراری به درخواست روسیه که از اعضای دائم شورای امنیت است، برگزار شد.

محمدرضا زاهدی مهم‌ترین فردی است که در جریان حمله به کنسولگری ایران در دمشق کشته شد. وی به عنوان بالاترین مقام نیروی قدس سپاه پاسداران در حوزه سوریه و لبنان شناخته می‌شود که خامنه‌ای نیز در پیام تسلیتش از وی با عنوان «سردار» یاد کرده است.

محمدرضا زاهدی، معاون عملیات سپاه قدس در سوریه و بلندپایه‌ترین مستشار ایرانی بود که در حمله به کنسولگری ایران در دمشق کشته شد. محمدرضا زاهدی (معروف به حسن مهدوی) متولد 11 آبان 1339 اصفهان بود و از همان نوجوانی به عنوان بسیجی فعالیت خود را آغاز کرد. وی در سال 1359 به سپاه پاسداران پیوست و در طول جنگ ایران و عراق از فرماندهان میانی سپاه بود و فرماندهی تیپ 44 قمر بنی‌هاشم را از 1362 تا 1365 برعهده داشت. وی در فاصله سال‌های 1365 تا 1370 فرمانده لشکر 14 امام حسین(ع) و در فاصله سال‌های 1384 تا 1387 فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران بود. او همراه با رحیم صفوی که بعدا فرمانده کل سپاه پاسداران شد و هم‌اکنون مشاور رهبر است، به فعالیت‌های خود در سپاه پاسداران ادامه داد. وی تا سال  فرماندهی 1370 فرمانده لشکر ۱۴ امام حسین اصفهان بود. زاهدی از سال 70 تا 78 به مدت 8 سال، فرماندهی لشکر 6 قدس گیلان را بر ‌عهده گرفت.

زاهدی سپس به لبنان رفت و به فعالیت‌های خود در بنیه نیروی قدس سپاه پاسداران ادامه داد. چند سال بعد، به ایران بازگشت و با کشته شدن احمد کاظمی، فرمانده وقت نیروی زمینی سپاه در یک سانحه هوایی، به جای او منصوب شد.

زاهدی در اول بهمن 1384 با حکم رهبری به فرماندهی نیروی زمینی سپاه منصوب شد و تا سال 1387 در این سمت باقی ماند. هم‌زمان با فرماندهی نیروی زمینی سپاه، وی بین سال‌های 1384 تا 1385، فرمانده قرارگاه ثارالله نیز بود. زاهدی پس از فرماندهی نیروی زمینی به نیروی قدس سپاه رفت و بین سالهای 1387 تا 1395 در این شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران فعالیت کرد. بر اساس گزارش رسانه‌های ایران، او فرمانده نیروی قدس در سوریه و لبنان بود. رسانه‌های ایران پس از کشته شدن زاهدی، تصویری قدیمی از او منتشر کردند که در کنار حسن نصرالله، دبیر‌کل حزب‌الله لبنان و قاسم سلیمانی قرار دارد. در این تصویر عماد مغنیه، از فرماندهان نظامی کشته‌شده حزب‌الله لبنان و احمد کاظمی، فرمانده کشته شده نیروی زمینی سپاه پاسداران نیز دیده می‌شوند. زاهدی از سال 1395 تا سال 1398، معاونت عملیات سپاه پاسداران را بر عهده داشت. زاهدی پس از پایان ماموریتش در معاونت عملیات سپاه پاسداران، به نیروی قدس بازگشت و دوباره به سوریه و لبنان اعزام شد.

محمدهادی حاجی‌ رحیمی

محمدهادی حاجی رحیمی، از فرماندهان ارشد نیروی قدس سپاه پاسداران و معاون محمدرضا زاهدی، دومین فرد مهم کشته‌شده در حمله به ساختمان کنسولی ایران در دمشق است. رسانه‌های ایران از حاجی‌ رحیمی به عنوان معاون هماهنگ‌کننده نیروی قدس سپاه پاسداران نام برده‌اند. او نیز سابقه حضور در جنگ ایران و عراق و دیگر جنگ‌های منطقه‌ای را دارد. رسانه‌های ایران درباره او نوشتند حاجی رحیمی از ابتدای شکل‌گیری نیروی قدس، شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران، در این نیرو حضور داشته و جزو اولین فرماندهان آن بوده است.

مهدی جلالتی و چهار افسر دیگر

مهدی جلالتی، از اعضای دبیرخانه دفتر فرماندهی نیروی قدس، از دیگر کشته‌شدگان حمله به ساختمان کنسولی ایران در دمشق است. جلالتی دوم آذر ماه سال 1378 در تهران به دنیا آمد اما خانواده‌اش اهل گلپایگان در استان اصفهان هستند. او از همان نوجوانی وارد بسیج یک مسجد در منطقه 14 تهران شد. جلالتی پس از گذراندن دوره‌های بسیج، در سال 1400 و هنگامی که 22 سال داشت، به عضویت رسمی نیروی قدس سپاه درآمد و سپس در دفتر فرماندهی این نیرو مشغول به کار شد. به نوشته رسانه‌های نزدیک به سپاه پاسداران، وی اول بهمن 1402 وارد سوریه شد و زمانی که کشته شد، «تنها دو روز به پایان ماموریتش باقی مانده بود.

چهار تن دیگر از کشته‌شدگان، حسین امان‌اللهی، محسن صداقت، علی آقا بابایی و علی صالحی روزبهانی، افسران نیروی قدس سپاه پاسداران بودند که به گفته رسانه‌های ایران «در خارج از مرز‌های ایران و در سوریه» فعالیت می‌کردند.

در پی این حادثه تروریستی مقام‌های ایران به طور گسترده نسبت به حمله به کنسولگری ایران در دمشق واکنش نشان دادند و آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران اعلام کرد که اسرائیل را پشیمان خواهند کرد.

در پیامی که بعد از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران توسط دفتر آیت الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران منتشر شده آمده است: آنها را از این جنایت و امثال آن پشیمان خواهیم کرد. سردار زاهدی از دهه شصت در میدان‌های خطر و مجاهدت، چشم انتظار شهادت بود. آنها چیزی را از دست نداده و پاداش خود را دریافت کرده‌اند، ولی غم فقدان آنان برای ملت ایران به‌ویژه هرکه آنان را می‌شناخت سنگین است.

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران گفته است که حمله هوایی مشکوک اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق بی پاسخ نخواهد ماند.

احمد وحیدی وزیر کشور ایران در ایکس نوشت «مطمئناً واکنش اسرائیل بر اثر انفعال و شکست‌های میدانی است» و اضافه کرد آنها باید منتظر واکنش باشند.

اتحادیه اروپا با ابراز نگرانی از حمله به کنسولگری ایران در دمشق نسبت به تشدید تنش‌ها هشدار داد. پیتر استانو، سخنگوی اتحادیه اروپا گفت: در این شرایط منطقه‌ای بسیار پرتنش، نشان دادن خویشتنداری بسیار مهم است زیرا تشدید بیشتر در منطقه به نفع هیچکس نیست.

دمیتری پولیانسکی، معاون نماینده دائم روسیه در سازمان ملل در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: پس از این حمله، مقام‌های ایرانی برای محکومیت این اقدام به شورای امنیت روی آوردند.

چین هم حمله به کنسولگری ایران در دمشق را محکوم کرد.

وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین گفت: «چین این حمله را محکوم می‌کند.امنیت نهادهای دیپلماتیک نباید زیر پا گذاشته شود و حاکمیت ملی، استقلال و تمامیت ارضی باید محترم شمرده شود.

وزارت دفاع سوریه اعلام کرد که این حمله از سمت بلندی‌های جولان صورت گرفت که در اشغال اسرائیل است.

اما اسرائیل طبق روال همیشگی خود در واکنش به اتهام دست داشتن در این قبیل حملات، مسئولیت حمله روز دوشنبه را تایید نکرد.

یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل روز سه‌شنبه در جلسه کمیته پارلمانی این کشور گفت: «ما در حال حاضر در چند جبهه می‌جنگیم و هر روز از جمله در چند روز گذشته شاهد این موضوع بوده‌ایم.»

وی گفت: «ما به منظور جلوگیری از قدرت گرفتن دشمنانمان هر روز و هر جا عملیات انجام می‌دهیم تا برای هر کسی که ما را در سراسر خاورمیانه تهدید کند روشن کنیم که بهای چنین اقدامی گران خواهد بود.»

در حالی که اسرائیل سال‌ها است که به اهداف مرتبط با ایران در خاک سوریه حمله می‌کند و حتی منجر به ترور مشکوک کارکنان ایرانی نیز شده است، اما حمله دوشنبه شب اولین باری است که مستقیماً یک مرکز دارای عنوان دیپلماتیک متعلق به ایران را هدف قرار داده است.

دیگر کشته شدگان سپاه در سوریه

این اولین بار نیست که فرماندهان عالی‌رتبه سپاه پاسداران بعد از کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه در ژانویه 2020 در عراق، در خارج از مرزهای ایران هدف قرار گرفته و کشته می‌شدند.

مدت زمانی کوتاه قبل از این حادثه «رضی موسوی» از فرماندهان ارشد سپاه و از همراهان قاسم سلیمانی کشته شدند. او در 26 دسامبر 2023 در حمله اسرائیل به منطقه زینبیه در حومه دمشق کشته شد.

به فاصله کوتاه قبل از محمدرضا زاهدی، رضی موسوی در سوریه کشته شد. فرمانده ارشد سپاه پاسداران که این نهاد در اطلاعیه خود او را «مسئول پشتیبانی جبهه مقاومت در سوریه» معرفی کرد.

سپاه پاسداران روز 5 دی 1402 - 26 دسامبر 2023 به طور رسمی خبر کشته شدن رضی موسوی را اعلام کرد.

گفته شده که او در حمله اسرائیل به منطقه زینبیه در حومه دمشق کشته شده است.

رضی موسوی از جمله قدیمی‌ترین مستشاران سپاه پاسداران در سوریه و از همراهان قاسم سلیمانی بود.

رسانه‌های ایران، او را «یار دیرین»، از افراد «خاص»، «از نزدیکترین همرزمان» و «امین و مورد اعتماد» قاسم سلیمانی خواندند که در چهارمین سالگرد کشته شدن سلیمانی کشته شد.

مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران نیز گفت که موسوی یکی از سازمان دهندگان نیروی قدس سپاه بود.

طبق نوشته رسانه‌های ایران، رضی موسوی در 25 سال گذشته فعالیت‌های برون مرزی داشته و «تمامی هماهنگی‌های امور» نیروهای «مستشاری» ایران در سوریه و لبنان برعهده او بوده است. ضمن اینکه گفته شد رضی موسوی با حزب‌الله لبنان رابطه نزدیکی داشت. در 20 اردیبهشت 1395 در جریان کشته شدن مصطفی بدرالدین، موسوی نیز یکی از اهداف اصلی این حمله بود.

خبرگزاری «دفاع پرس» نیز در رابطه با مسئولیت رضی موسوی در سوریه نوشت که او در تمام مراحل پشتیبانی در جنگ سوریه شرکت کرده بود.

در 22 آگوست 2022 «سردار ابوالفضل علیجانی» در سوریه کشته شد. گفته شده او از مستشاران نظامی در سوریه بود و اطلاعات بیشتری درباره او منتشر نشده است.

البته پیش از ژانویه 2020 نیز سپاه پاسداران در سوریه چندین فرمانده بلندپایه خود را از دست داد که «سرتیپ حسین همدانی» از جمله آنهاست؛ اولین فرمانده نیروهای ایرانی در سوریه و مسئول تشکیل شبه‌نظامیان حامی بشار اسد.

او روز 16 مهر 1394 - 8 اکتبر 2015 در سوریه کشته شد. همدانی با آغاز جنگ سوریه، فرماندهی قرارگاه حضرت زینب را در آنجا برعهده گرفت و از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران بود که در سوریه کشته شد.

ضمن اینکه گفته می‌شود همدانی در سرکوب اعتراضات 1388 در ایران نقش داشت و در آوریل 2011، اتحادیه اروپا او را به دلیل نقشی که در نقض گسترده و شدید حقوق شهروندان ایرانی داشته تحریم کرد.

سردار «اسماعیل حیدری» از دیگر فرماندهان ارشد سپاه پاسداران بود که در تاریخ 28 مردادماه 1392 در منطقه حلب سوریه کشته شد.

سردار حسن شاطری، جانمحمد علی‌پور، سردار مرادخانی، سردار عبدالله اسکندری، سردار جبار دریساوی، سردار محمد جمالی پاقلعه، سردار سیدحمید طباطبایی‌مهر، سردار امیررضا علیزاده، سردار دادالله شیبانی و سردار عباس عبداللهی از دیگر فرماندهان ارشد سپاه پاسداران بودند که در سوریه کشته شده‌اند.