په ژوند کې د اسانتیاوې رامنځته کوونکي تصادفي اختراع ګانې

د انسان روغتیا په اړه مطالعاتو او څیړنو تاریخ  د بشریت تاریخه پورې رسیږي  . د  مصر د تمدن نه نیولې تر یوناني او اسلامي تمدنونه، له لرغونو وختونو څخه تر نن ورځې پورې، د ناروغیو په اړه د طبي ساینس پوهانو ټولې څیړنې د علت اغیزې اړیکو تشخیص کولو وړتیا پر بنسټ ولاړې دي. خو  دیني مذهبي  او ټولنیز فشارونو د دې لامل شوی چې د طب په برخه کې څیړنې او تحقیقات د ډیرو کلونو لپاره سطحي پاتې شي. په ځانګړې توګه د جراحي ساحه د دې محدودیتونو له امله خورا اغیزمنه شوې، ځکه چې د انسان د بدن د بشپړتیا په اړه د جراحۍ کړن لارې د خلکو لخوا رد شوي، په ځانګړې توګه د مذهبي دلایلو له مخې.  په عمومي توګه د مدیرانو لخوا منع شوي. هغه ساینس پوهان چې د ډیرو کلونو راهیسې په حیواناتو پټې یا ښکاره تجربې ترسره کوي اکثرا نا امید کیږي کله چې دوی هڅه کوي د دې تجربو پایلې په انسانانو پلي  او تجربه کړي.

د طب په تاریخ کې، د انسان د اناتومي په اړه پرمختګ د رینسانس یا نوي کیدو دورې په جریان کې رامینځته شو او د مایکروسکوپ کشف او د کیمیاوي موادو په کارولو سره د ناروغیو درملنې لپاره د اړتیا وړ درملو تولید، نه یوازې د طبیعت څخه، بلکې د طبیعت په برخه کې یو مهم ټکی و او د انسان د ژوند اوږدولو لپاره یو ډیر مهم ګام وو. د ډاکټرانو لپاره د ددې ټولو هڅو مثبته نتیجه ورکول او د ناروغیو سم تشخص حیاتي ارزښت لري  ، مګر په ۱۴ مه پیړۍ کې د میشت د یو تن ناروغ  په سمه توګه د ناروغۍ تشخیص کوم اسان کار ندی. په نولسمه پیړۍ کې د صنعتي انقلاب سره، د اروپا په ښارونو کې د هوا ککړتیا زیاتوالی د تنفسي او سږو ناروغیو د زیاتوالي  او حتا پدې برخه کې د یو ستر انفجار لامل شو. تر هغه وخته پورې به ډاکټرانو هڅه کوله چې د خپلو غوږونو سره  د ناروغانو د زړه او سږو غږ واوري او د هغو غږونو پر بنسټ یې تشخیص کړي، چې اورېدل کېږي، خو دا طریقه په ځانګړې توګه په ښځینه ناروغانو کې جدي ستونزې را ولاړې کړې. دا ستونزه د یوه فرانسوي ډاکټر لخوا  هغه وخت  په تصادفي توګه حل شوه چې په پاریس کې ولیدل چې د دوه ماشومان لوبې کوي.

د فرانسې پلازمېنه پاریس په دې کلونو کې د هوا له جدي ککړتیا سره مخ وه او ډېر ځوانان د سږو په  ناروغیو اخته وو. ۳۵ کلن ډاکټر رینی تیوفیل لاینیک د ۱۸۱۶ کال د سپټمبر د میاشتې په یو سوړ سهار کې د لوور ماڼۍ په انګړ کې د قدم وهلو پرمهال، ولیدل چې دوه ماشومان لوبې کوي . دې دوو ماشومانو د لرګي د یو اوږد نل یو سر د لرګي سره بند کړی وو او بیا يي ترینه یو اوږد تار په واسطه خپل غږ هغه بل ماشومان ته چې د هغه سره هم یو د لرګي نل وو رسولو هڅه کوله.  ډاکټر چې کله دا منظره ولیده چې ماشومانو خپل غږ یو بل ته انتقالوي ډیر اغیزمن شو. دا په اصل کې سټیتوسکوپ  د اختراع لپاره لومړی ګام وو. ډاکټر لینیک په  تصادفي ډول سره  د سټیتوسکوپ ترټولو ساده بڼه جوړه کړه چې ، د طب په تاریخ کې یو له خورا مهم اختراعاتو څخه یادیږي.

په همدې ورځ يوه ډېره وزن لرونکې ښځه چې د زړه ناروغي درلوده په روغتون کې د فرانسوي ډاکټرانو د خونې دروازه وټکوله. پداسې حال کې چې ډاکټر رینی لینیک د میرمنې خبرو ته غوږ نیولی و ، هغه په ​​​​دې فکر کې و چې څنګه کولی شي د خپل ناروغ زړه او سږو غږ واوري. فرانسوي ډاکټر وروسته وموندله چې هغه کولی شي ستونزه د ماشومانو د لوبو میتود په کارولو سره حل کړي .  هغه په ​​یوه مقاله کې هم دا خبره تشریح کړه چې هغه د طبي ژورنال لپاره لیکلی و. ډاکټر لینیک، یو ډبل کاغذ چې د میز په سر يي پروت وو سمدلاسه راواخیست او هغه يي کولوله کړ. هغه د یو نل په څیر تاو کړ او د تاو کړي کاغذ یو سر يي د ناروغ د زړه د پاسه کیښود او بل يي په خپل غوږ کې. کاغذ ته يي ښه فشار ورکړ .هغه د ناروغ د زړه غږ په اوریدو پيل وکړ او پدې وپوهید  چې هغه کولی شي د ناروغ د زړه غږونه په روښانه ډول واوري.  ډاکټر لینیک د اختراع لومړی ګام پورته کړ چې د طبي نړۍ لپاره به نوي افقونه پرانیزي.  که څه هم دا یو تصادفي اختراع وه خو د طب په برخه کې انقلاب رامځته کړ.  فرانسوي ډاکټر ډیر ژر خپل اختراع ته وده ورکړه او د کاغذ رول پر ځای یې د پراخه خولې او په تدریجي ډول ټیټ لرګیو سلنډر کارول پیل کړل ترڅو د خپلو ناروغانو زړونو او سږو ته غوږ ونیسي. ډاکټر ریني تیوفیل لاینیک چې د دوه یوناني کلمو په ګډه کولو سره یې خپل نوي اختراع ته "سټیتوسکوپ" نوم ورکړ او خپل کشف یې په طبي مجله کې په خپرولو سره نړۍ ته اعلان کړ. د خورا ساده وسیلې په مرسته د ملیونونو خلکو د ژوند ژغورلو دروازه پرانیستله.