აქტუალური თემის ანალიზი 12-2024

აქტუალური თემის ანალიზი 12-2024

ახალი ერა ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლაში

პრეზიდენტ რეჯეფ თაიფ ერდოღანის განცხადებების შემდეგ, ჰაქან ფიდანის ვიზიტები რეგიონში ცხადყოფს, რომ თურქეთი დაიწყებს ახალი სამხედრო ოპერაციების განხორციელებას ერაყსა და სირიაში ტერორიზმთან ბრძოლის კონტექსტში. დატოვებს თუ არა აშშ რეგიონს, ეს გაურკვეველია. ასევე ახლოდან აკვირდება ანკარა, რუსეთის და ირანის მსგავსი აქტორების მხრიდან გადასადგმელ ნაბიჯებს და მოქმედების კურსს.

ახლა ამ თემაზე გთავაზობთ პოლიტიკური, ეკონომიკური და საზოგადოებრივი კვლევის ცენტრის  SETA-ს საგარეო პოლიტიკის მკვლევარის, ჯან აჯუნის სტატიას, რომელშიც იგი წერს…

თურქეთისთვის რეგიონული დინამიკა პოზიტიურ მოვლენებს აჩვენებს. პოლიტიკური და დიპლომატიური მოლაპარაკებები, განსაკუთრებით ბაღდადის ადმინისტრაციასთან, პირველად დაიწყო შედეგზე ორიენტირებული ნაბიჯებით, ტერორიზმთან ბრძოლის კონტექსტში. სანამ ერაყის ადმინისტრაციამ PKK-ს ოფიციალურად მიანიჭა აკრძალული ორგანიზაციის სტატუსი, ერაყში PKK-ს წინააღმდეგ გადასადგმელი ნაბიჯები განიხილებოდა უსაფრთხოების ერთობლივ მექანიზმთან ერთად. მიუხედავად იმისა, რომ თურქეთს საბოლოოდ სურს PKK-ს წინააღმდეგ ბრძოლა ბაღდადთან და ერბილთან კოორდინირებულად, არსებობს ძლიერი მინიშნებები, რომ ბაღდადს ახლა სურს თავი დააღწიოს PKK-ს უბედურებას. საბოლოო ჯამში, თურქეთსა და ერაყს აქვთ ძალიან სერიოზული ეკონომიკური ინტერესები, რომლებიც ერთმანეთს ავსებენ, შეიძლება იყოს განტოლება, რომელშიც ვაჭრობის მოცულობა გაიზრდება, წყლის პრობლემის უფრო ეფექტურად მართვა და თურქული კომპანიების ინვესტიციები ერაყში. კერძოდ, მომავალ თვეში, სავარაუდოდ, პრეზიდენტი ერდოღანი ეწვევა ბაღდადს და ამ კონტექსტში შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ უფრო კონკრეტული ნაბიჯები გადაიდგმება შესაბამის საკითხებზე. გარდა ამისა, განვითარების გზის პროექტი, რომელიც არის მხარეთა შეთანხმება გლობალური ლოგისტიკური ხაზის შექმნაზე, რომელიც დაიწყება სპარსეთის ყურიდან და მიაღწევს თურქეთს, ერაყის ტერიტორიის გავლით, ის ფაქტი, რომ მათ დაიწყეს ინვესტიციები ამაში, ჩვენს წინაშე დგას კიდევ ერთი მოვლენა, რომელიც აჩვენებს, რომ PKK-ს საკითხი უნდა დასრულდეს. რა თქმა უნდა, აქ მნიშვნელოვანი იქნება ირანის როლიც. თუ ირანი მოინდომებს, მას შეუძლია ზიანი მიაყენოს ამ პარტნიორობას ბაღდადზე გავლენით და თურქეთს შეიძლება მოუწიოს ცალმხრივი ნაბიჯების გადადგმა PKK-ს წინააღმდეგ ბრძოლაში უახლოეს თვეებში, მაგრამ ეს არ შედის ანკარას ან ბაღდადის ინტერესებში.

თურქეთის კიდევ ერთი თემა სირიაა. აქ მთავარი დღის წესრიგია აშშ-ს ჯარების გაყვანის ან არ გაყვანის საკითხი, მაგრამ თურქეთის სვლები ერაყში, განსაკუთრებით ორგანიზაციის ერაყ-სირიის კავშირის შეწყვეტა, სერიოზულ დადებით გავლენას მოახდენს სირიის ველზე. თურქეთი ამჟამად ჩართულია PKK-სთან კონტაქტის ხაზებზე, მაგრამ დროდადრო PKK-ს წევრები ასევე ხდებიან სირიაში ეროვნული დაზვერვის სამსახურის (MİT) სამიზნე. თუმცა, ახალი ყოვლისმომცველი სამხედრო ოპერაციისთვის, ცხადი უნდა გახდეს, დატოვებს თუ არა აშშ, სირიას.