türkiyede qayta hasil bolidighan énérgiyening kélechiki»

türkiye awazi radiyosi: dewrimizde döletlerning énérgiye éhtiyajlirini yerlik menbeler arqiliq qamdashlirining eng ünümlük, sijil we pakiz yoli qayta hasil bolidighan énérgiyege isharet qilmaqta. tebiiy menbelerdin hasil qilinidighan, özini izchil yéngilap turidighan bu énérgiyening dunya énérgiye istémalidiki nisbiti, yéqinqi yillardiki téxnologiyelik özgirishler sayisida %20 etrapigha yetti. türkiyemu bu yönilishke masliship, qayta hasil bolidighan menbedin paydilinish nisbitini künséri yuqiri kötürmekte we bu sahediki xizmetlirini yuqiri süret bilen dawamlashturmaqta.

türkiye jughrapiyelik orni tüpeyli qayta hasil bolidighan énérgiye menbeliri nuqtisidin keng imkaniyetke ige. hetta, qayta hasil bolidighan énérgiye menbeliri jehette yawropa ittipaqigha eza köpligen döletlerge sélishturghanda xéli üstün ewzellikke ige. türkiye, qayta hasil bolidighan énérgiye ishlepchiqirish we uni ishlepchiqiridighan téxnologiye ijad qilish üchün, mewjut ewzelliktin yaxshi paydilinishi lazim.

2016 – yili türkiyening qayta hasil bolidighan énérgiyede jemiy qurulghan küchi 35 gigawat etrapida, dep hésablanghanidi. shu yil ichide éléktir énérgiyesi ishlepchiqirishta qayta hasil bolidighan menbelerdin paydilinish %35 etrapida boldi. bu menbeler ichide eng köp payni %26 lik nisbet bilen su küchi sahesi igiligen bolsa, shamal, quyash, géotérmal we bashqa qayta hasil bolidighan menbelerning ishlepchiqirishtiki péyi aran %9 ni igilidi.

türkiyede qayta hasil bolidighan énérgiye saheside meyli shamal énérgiyesige séliniwatqan mebleghning zoriyishi meyli quyash énérgiyesige munasiwetlik pilanlar ijabiy özgirishlerge chiragh tutmaqta. bu dairide tashlanghan eng konkrét qedemlerning biri, énérgiye we tebiiy bayliqlar ministirliqi teripidin otturigha qoyulghan yerlik énérgiye ishlepchiqirishta qayta hasil bolidighan menbelerdin paydilinishni kücheytishni nishan qilghan milliy énérgiye we meden siyasitidur. türkiye nahayiti az miqdarda paydiliniwatqan qayta hasil bolidighan énérgiye menbelirini iqtisad sépige baldurraq qoshushqa alaqidar muhim istratégiye we nishanlar mezkur siyaset dairiside muhakime qilindi.

milliy énérgiye we meden siyasitining ikkinchi qedimini qayta hasil bolidighan énérgiye siyasetliri saheside muhim özgirishlerge sehne bolidighan yerlikleshtürüsh istratégiyesi shekillendüridu. bu istratégiye sayisida, qayta hasil bolidighan énérgiye menbeliridin paydilinish kücheytilip, énérgiyede chetke béqinish töwenlitilip, import menbelerni yerlik menbeler arqiliq toluqlash kapaletke ige qilinidu. yerlikleshtürüsh istratégiyesi qayta hasil bolidighan énérgiye menbesi sahesi mesilisini birlikte élip keldi.

qayta hasil bolidighan énérgiye menbesi sahesi musapisi, türkiyening qayta hasil bolidighan énérgiye menbesi iqtidarining éshishi we qayta hasil bolidighan énérgiye téxnologiyeliride yerlik ishlepchiqirishning royapqa chiqirilishi nuqtisidin nahayiti muhim hésablinidu. bu dairidiki tunji qedem ötken mart éyida konya – qarapinarda türkiyening eng chong quyash énérgiyesi istansisining qurulushi yolida tashlandi. qayta hasil bolidighan énérgiye menbeliri jehette küchlük imkaniyetlerge ige dölet bolghan türkiyede, eng köp imkaniyet quyash énérgiyesi saheside bolsa, sighimchanliqni ashurush jehette shamal énérgiyesi aldinqi orunda turidu.

yilliq kün nuridin behrimen bolush mudditi nahayiti uzun bolghan türkiye, quyash énérgiyesi imkaniyiti nuqtisidin intayin yuqiri ewzelikke ige. 1 milyard 300 milyon dollarliq sélinma üchün imza qoyulghan qayta hasil bolidighan énérgiye sahesi 1- quyash énérgiyesi istansisini höddige bérish yighini, qoldiki bu imkaniyetni pursetke aylandurush meqsitide royapqa chiqirilidighan zor hejimlik qurulushlarning biridur. bu layihe dairiside, yilliq bir milyard 700 milyon kilowat saet éléktir ishlepchiqirishi kütülüwatqan bir quyash énérgiyesi istansisining qurulushi pilanlanmaqta.

quyash énérgiyesidin kéyin, nöwette küntertipe shamal énérgiyesi pilani bar. türkiyede shamal énérgiyesi orgini %30 lik éshishni qolgha keltürgen mushu künlerde, bu sahening aldinqi qatardiki meblegh salghuchiliri ishtirak qilidighan 1000 MW liq qayta hasil bolidighan énérgiye – quyash énérgiyesi istansisini höddige bérish yighini chaqirilidu. bu pilanda orun élishi pilanliniwatqan %65 yerlik üsküne we %80 yerlik inzhénér bilen, bir tereptin ishlepchiqirishta yerliklishish küchke ige qilinsa, yene bir tereptin yéngi ishqa orunlashturush imkaniyetliri yaritilghan bolidu.

énérgiyening yerlikleshtürülüshi üchün hökümet teripidin yaritip bérilgen bu imkaniyet we sélinmilar aldimizdiki mezgilde hem énérgiyede sirtqa béqinishni azaytidu hem qizil reqemde yaxshilinishqa seweb bolidu-de, iqtisadqa ijabiy küch béghishlaydu. türkiye mewjut qayta hasil bolidighan énérgiye menbesi ewzellikini otturigha qoyghan bu xil siyaset we istratégiyelirini kücheytish arqiliq qayta hasil bolidighan énérgiyede merkezge aylinishni nishan qilmaqta.

bu némishqa bolmisun?!