tilimni toghra ishlitimen, chünki....

hörmetlik radiyo anglighuchilar! «chünki...» namliq sehipimizning bu heptilik sanida, kündilik alaqidin tartip murekkep mesililerni hel qilishqiche nurghun sahede intayin muhim bolghan bir téma heqqide toxtilimiz, tilni toghra we ünümlük ishlitishning netijisini mulahize qilimiz. témimizni «tilimni toghra ishlitimen, chünki...» déyish bilen bashlaymiz. qéni undaqta diqqitinglar sehipimizde bolsun!

**** ****** ***** ****

til bilen pikir otturisidiki murekkep öz-ara tesir؛ medeniyet, bilish we xususiy amillar teripidin shekillinidu. <til peqet héssiyat we pikirni yetküzidighan qoral> dégen qarashlar tedrijiy halda <til tepekkurni shekillendüridu> deydighan qarashqa özgerdi. bu murekkep témigha kirmestin, ludwig witténshtéynning «tilimning chéki dunyamning chékidur» dégen sözini eske élishmu, tilning dunyadiki mewjutluqimizni belgileydighanliqini körsitip bérishke yétip ashidu.

tilni toghra ishlitish ünümlük alaqe iqtidarimizni ashuridu. xizmet, mektep, hetta aile turmushimizda yüz béridighan alaqe hadisiliri daim tilni qalaymiqan ishlitishtin kélip chiqidu. bu ehwal meghlubiyet we bextsizlik qatarliq nurghun passipliqlarni meydangha keltüridu. ana tilimizning inchikilikliri we söz bayliqliri hem özimizni ipadileshte, hem qarshi terepni toghra chüshinishte bilishimiz kéreklik asasilardin biri hésablinidu.

****** ******** *******

ana tilimizni yaxshi bilish özimizning medeniyitini chüshinish we ipadilesh iqtidarimizni ashuridu we mol medeniyetlik turmush kechürüshimizge yardemchi bolidu. uningdin bashqa yene, ana til asasining yaxshi bolishi chetel tilini öginishmu asanlashturidu. grammatikiliq qaidilerni we sözlüklerni yaxshi chüshinish qoshumche yéngi til öginishimiznimu ewzellikke ige qilidu.  bu sayida shexsler dunyani her xil tillar arqiliq téximu keng dairidin tonush imkaniyitige sazawar bolidu.

ana til maharitining tepekkur we ijadchanliq iqtidarigha aktip tesir körsitidighanliqini ispatlaydighan nurghun tetqiqatlar mewjut. tetqiqat netijiliri shuni körstiip berdiki, tilning murekkep qurulmisini özleshtürgen we uni toghra ishliteleydighan shexsler hem kündilik turmushta, hem kespiy sahede, meyli kespining néme bolushidin qetiynezer, téximu utuqluq bolidu. buningdin bashqa yene, til mahariti rohiy saghlamliqqimu aktip tesir körsitidu. til ishlitish tepekkur jeryanini tengsheydighan bolghachqa, tetqiqat netijisi tilini ünümlük ishlitidighan kishilerning alzimér késelliki qatarliq késelliklerdin qoghdinish ewzellikige ige ikenlikini ispatlidi.

hörmetlik radiyo anglighuchilar! sözimizning axirida, bu maharetke érishish üchün mektepte igiligen maariptin bashqa yene, kitab, gézit, zhurnal oqush, tiyatirxanigha bérish we choqum lughet ishlitish kéreklikini eskertimiz. <tilimni toghra ishlitimen chünki dunyamning dairisini kéngeytishni xalaymen> déyish bilen xoshlishimiz. köngül qoyup tingshighininglar üchün rexmet