israiliyening 2 – éyigha qedem qoyghan hujumliri we rayon xaraktérlik tesiri

«küntertip we analiz» namliq pirogrammimizning bügünki bölümide siyaset, iqtisad we jemiyet tetqiqatliri fondi jemiyiti «SETA» ning tashqi siyaset tetqiqatchisi jan ajun teripidin teyyarlanghan «israiliyening 2 – éyigha qedem qoyghan hujumliri we rayon xaraktérlik tesiri» témiliq analizni diqqitinglargha sunimiz.

***** ** **** *** *** ****

hamas qarmiqidiki qassam birigadiliri bilen bashqa chong-kichik qarshiliq körsitish guruppilirining 7 - öktebir (2023) de israiliyege qarshi chaqmaq herikiti bashlighanliqigha ikki ay bolay dep qaldi. israiliye aldi bilen ghezzeni hawadin wehishiylerche bombardiman qildi, andin ghezzeni shimal we jenub dep ikkige ayrip, shimaliy rayonni quruqluqtin ishghal qildi. israiliye emeldarlirining bayanatigha qarighanda, shimalda israiliye armiyesige qarshiliq dawamlishiwatqan bir peytte jenubqimu quruqluq hujumi élip barmaqchi iken.

hamas qarmiqidiki qassam birigadisi bilen bashqa chong-kichik qarshiliq körsitish guruppilirining 7 - öktebirdiki «aqsa tufani» dep atalghan hujumi yéngi urush nezriyesini öz ichige alghan bolup, tézgineklik uchqular we paramétirlarni ishlitish qatarliq yéngi téxnikiliq imkaniyetliri bilen israiliye qisimlirigha éghir zerbe berdi. ghezze etrapigha jaylashqan herbiy bazilar pelestinlikler teripidin qolgha chüshürüldi. kölimi ghezzedinmu chong olturaq rayon kontrolluq astigha élindi.

israiliye xéli bir mezgilgiche holuqushtin néme qilarini bilelmey  qalghandin kéyin, nahayiti wehshilerche jawab qayturdi. israiliye  puqralarni biwasite hujum nishani qilip hawadin  bombardiman qilish arqiliq irqiy qirghinchiliq qilishni bashlidi. ghezzeni shimal we jenub dep ikkige ayrip, shimalni ishghal qildi. gerche hamasqa hujum qiliwatqinini ilgiri sürsimu, emma herbiy heriket uslubi, puqralar we üst qurulmilarni hujum nishani qilish, qamalni éghirlashturush, hetta xelqning su we yémeklikke érishishnimu cheklesh, jümlidin ghezzeni yashashqa bolmaydighan halgha keltürüsh arqiliq keng kölemlik irqiy qirghinchiliq qilishni nishan qilghanliqini namayan qildi. shimaldiki qirghinchiliqtin kéyin jenubqa tajawuz qilish urunushi bu ehwalni téximu éghirlashturdi. israiliyening wehshiyane hujumliri ghezze rayonida dawam qiliwatqan bolsa, urushning géopolitikiliq we rayon xaraktérlik tesirimu dawamlashmaqta.

gerche toqunushning deslepki mezgilide hizbullah bilen yéngi bir urush fronti échilip chéilmaydighanliqi yaki urushning rayon xaraktérlik tüs élish almasliqi éniq bolmighan bolsimu, iranning tesiri astida heriket qilidighan hizbullah we bashqa guruppilarning hazirche undaq heriket qilmaydighanliqi körüldi. emma kontrolluq halda we chek - chégra dairisi ichide israiliye we amérikigha qarshi her xil herbiy heriketlernimu élip barghan boldi. hizbullah israiliye-liwan chégrisini boylap töwen sijilliq bilen israiliyege anda sanda hujum qilghan bolsa,  iraq we süriyediki shie qoralliq küchlirimu amérika bazilirini pat pat hujum nishani qilishni dawamlashturmaqta.

esli kütülmigen hujumlar yemendiki ensarullah herikitidin keldi. xusiylar israiliyege biwasite jeng élan qilghanliqini jakarlidi we qizil déngizdiki israiliye paraxotlirigha hujum qilishqa bashlidi. rayonning qatnash bixeterlikige éghir tehdit shekillendürdi. amérika déngiz armiyesige tewe urush paraxotliri bu ehwalgha arilashmaqchi bolmaqta.

iranning wakaletchi éléméntlirini ishqa sélip pelempeysiman logika boyiche qedemmmu qedem qol séliwatqanliqini tilgha élishqa bolidu. shundaqtimu ularning ilgiri dégen  söz-heriketlirining eksiche keng kölemlik toqunushqa qatnashmaydighanliqi melum.

israiliyening ghezzening jenubini ishghal qilishi we puqralarni sina qumluqigha sürgün qilishi bilen misirning arilishishi we ereb ittipaqini israiliyege qarshi heriketke ötüshke mejburlishi mumkin, bu tenglimidimu herbiy heriketlerdin bekrek her xil siyasiy we iqtisadiy émbargolarni ishqa sélish éhtimalliqi yuqiri.