türkiye awazi radiyosi: hawa ochuq, déngiz kémimiz «seyyah»ni bosh dolqunliri bilen tewretmekte, izghirin shamal yelkenlirimizge puwleshni kütmekte. eger hemme «seyyah»tiki orunlirigha jaylishiwalghan bolsa, bügünki seylimizni ötken hepte arzu qilghan bolsaqmu körüshke waqtimiz yar bermigen giresun arilidin bashlaymiz.
qara déngiz rayonida arallar bir qeder az, bashqiche qilip éytqanda, u yerde bir qanchila aral bar. ularning ichide peqet ikkila aralda ademler yashiyalaydu. shundaq, xata anglap qalmidinglar, qara déngizdiki ikkila aralda ademler yashiyalaydu. bu arallarning biri giresun arili bolup, u sherqiy qara déngiz rayonidiki qedimki we ottura esirlerde kishiler olturaqlashqan birdinbir aral. bu génowa we wénitsiye matroslirigha panahgah bolghan jay. giresun arili toghrisidiki riwayetler yaki epsaniwi hékayiler uninggha melum derijide sirliq keypiyat qoshidu. emdi qirghaqqa lengger tashlap, bu qiziqarliq aralni birlikte seyle qilayli. eng köp uchraydighan riwayetke qarighanda, bu aralni jengchi amazon ayalliri qurghan. girék epsaniliride héraklés we rim riwayetliride «hérkulés» dep atalghan küchlük ilah, «altun ton»ni tépish üchün, aragonatlar bilen birlikte giresun ariligha kélidu. girétsiyelikler her yili aralgha kélip, hezriti yüsüpning heykilini izdeydu. her yili mayda étiqadchiliri molluq we beriketke wekillik qilidu, dep qaraydighan bir qiya tashning etrapida köngül échish paaliyetliri ötküzülidu. giresun arili hem riwayetliri hemde xilmuxil murasimliri bilen sayahetchilerni özige jelp qilmaqta. kélinglar hemmimiz birlikte, sépil qalduqliri, monastirlar, chérkawlar we köngül échish paaliyetliride asasliq rol oynaydighan, ismi latinche «tughulush» dégen menini ipadileydighan héliqi qiziqarliq tashni köreyli. andin giresunning tebiiy güzelliklirini tamasha qilish üchün, «seyyah»imizgha olturup yolimizni dawamlashturayli.
* * * *
hörmetlik yoluchilirimiz, porttin giresun ariligha bérishqa yérim saet waqit kétidu. siler déngizning meyin shamalliridin huzurlanghach aram éliwélinglar. chünki, yapyéshil ormanliq we keng yaylaqlar bilen qaplanghan kuzalan tebiet baghchisi bizni kütmekte. kuzalan tebiet baghchisining bashqa baghchilardin perqlinip turidighan bir alahidiliki, uningda dunyadiki nahayiti az ormanliqlarda shekillinidighan chong hejimlik hak chéchekliri bar. bu hak chécheklirini körgili bolidighan yerlerning biri kuzalan tebiet baghchisidiki göksu hak chécheklikidur. hak chéchekliri yer astidin chiqidighan sudaliq (gazliq) sudin hasil bolidighan bolup, u su uninggha ajayip ésil renglerni béghishlaydu. emdi yéqinqi chaghlarghiche köpinche kishiler mewjutluqidin bixewer qalghan bir yerge barayli. göksu hak chécheklikidin yérim saet yol yürüp barghili bolidighan mawi köl, 2014- yili bayqalghan bir tebiiy möjize. oxshimighan chongluqtiki köller we bu köllerning sulirining biridin yene birige éqishi heqiqetenmu kishining diqqitini tartidu. bu kölning nami hak tashliri we sudaliq sü shekillendürgen séhriy küchke ige kök, yeni mawi rengni arqa körünüsh qilidu. bu ésil köl heywetlik rengliri we tebiiy güzelliki bilen fotograf heweskarliri we sayahetchilerning küchlük qiziqishini qozghaydu.
kuzalan tebiet baghchisi kumbet bilen qulaqkaya yaylaqlirining otturisidiki bir nuqtigha jaylashqan bolup, her ikki yaylaq yapyéshil ormanlar, boluq otlaqlar bilen qorshalghan. kumbet we qulaqkaya giresunning sayahetchiler eng köp seyle qilidighan yaylaqliri hésablinidu.
emdi yaylaqlar, töpiliklerdin déngiz boyigha chüshidighan peyt keldi؛ chünki bizni giresun déngiz sahilidiki körüshke tégishlik yene bir jay kütmekte. tégidin melum égizlikkiche oyulghandek körünidighan bu tashning ismi «deliklitash (töshük tash)». her xil tebiiy hadisiler we déngizning upritishi netijiside barliqqa kelgen bu shekil, kishini heyran qalduridu. sayahetchilerning daimliq menzili hésablinidighan deliklitash, menzirisi yüzisidinla emes, belki heqqidiki epsaniler yüzisidinmu ziyaret qilinidu. chünki nahayiti qedimki dewrlerdin buyan, bu töshüktin ötkenlerning arzusi emelge ashidu, dep qarilip kelmekte. töshük tashning arqisidiki kichik öngkürde bolsa, tash qebriler jaylashqan arxologiyelik bir rayon bar. deliklitash déngiz sahili epsaniler, tarix we tebiet özara gireliship ketken güzel bir jay. kélinglar, silermu bu töshüktin ötüsh jeryanida bir nersilerni arzu qilip béqinglar, arzuyunglar emelge éship qalsa ejep emes!
