Саим Сакаоглунун кыргыз таанууга кошкон салымы

Ардактуу окурмандар! «Кыргыз таануу» программасынын бүгүнкү чыгарылышында белгилүү фольклорчу Саим Сакаоглунун кыргыз таанууга кошкон салымы тууралуу кеп салабыз.

Кадырлуу угармандар, Проф. Д-р Саим Сакаоглу 1939-жылы Түркиянын Кония шаарында жарык дүйнөгө келген. Ал 1960-65-жылдары Стамбул университетинде билим алган. Сакаоглу 1967-1988-жылдары Эрзурум шаарында жайгашкан Ататүрк университетинде эмгектенген. Ал 1988-2006-жылдары Кония шаарында жайгашкан Селчук университетинде студенттерге сабак берген. Сакаоглунун 67 китеби, 2000ден ашуун макаласы менен доклады жарыяланган.

Саим Сакаоглу Барскоондук Махмут бабабыздын “Дивану лугати т-түрк” эмгегиндеги макал-лакаптар, ырлар, диалекттер, дары чөптөр боюнча макалаларды жана докладдарды даярдаган. Ал 1970-90-жылдары “Диван” боюнча дүйнөдө жарыяланган эмгектердин библиографиясын жарыялап турган.

Сакаоглу Афганистандан Түркияга 1982-жылы келип жайгашкан кыргыздарга барып фольклор материалдарын чогулткан. Бул материалдардын арасында “Манас” эпосунун Ооганстан кыргыздарындагы варианты да болгон. Ал 1984-жылы ооганстандык кыргыздардын макал-лакаптары боюнча Эл аралык симпозиумда доклад жасаган. Анын бул доклады 1985-жылы илимий журналда жарыяланган.

Саим Сакаоглу 1995-жылы белгиленген “Манас” эпосунун 1000 жылдыгына карата уюштурулган иш-чараларына жигердүү катышкан. Ал эпос боюнча төрт доклад даярдап жарыялаган. Сакаоглу “Манас” эпосу боюнча  изилдөөлөрүн кийинки жылдарда да уланткан. Эпостогу макал-лакаптар, жылкылар, эрдик, өлүм темалары Сакаоглуну кызыктырганын айта алабыз.

Ал кыргыздарга тиешелүү темаларды изилдеп жатканда жергиликтүү маалыматтарды Түркиядагы маалыматтар менен салыштырып чыккан. Бул нерсе Сакаоглуну башка изилдөөчүлөрдөн өзгөчөлөнтүп турат.

 Мехмет Ача тарабынан даярдалган “Козу Көрпөш-Баян Сулуу дастаны боюнча салыштыруу” аттуу доктордук диссертацияга Саим Сакаоглу илимий жетекчи болгон.

Сакаоглунун кыргыз таанууга кошкон салымы жогору бааланып, 2018-жылы Касым Тыныстанов атындагы Ысык-Көл мамлекеттик университетинин “Манастын мурасчылары: түрк дүйнөсү маданиятына кызматы үчүн” сыйлыгына татыктуу деп табылган.

Программаны даярдагандар Абдрасул Исаков жана Гүлдана Мурзакулова

Колдонулган адабияттар:

Sakaoğlu, Saim, “Afganistan’dan Göçen Soydaşlarımızın Bazı Atasözleri Üzerine Notlar”, Türk Kültürü Araştırmaları, 24(1-2), Ankara 1985, s. 437-447.

Sakaoğlu, Saim, “Afganistan’dan Göçen Soydaşlarımızın Bazı Atasözleri Üzerine Notlar”, VI. Milli Türkoloji Kongresi, 24-29 Eylül, İstanbul 1984.

Sakaoğlu, Saim, “Bir Bibliyografya Üzerine”, Çağrı, 12(110), Mart 1967, s. 16-21.

Sakaoğlu, Saim, “Destan Kahramanlarının Doğuşu: Er Manas ve Anadolu Türklerindeki Benzerleri”, XII. Türk Tarih Kongresi, 12-16 Eylül 1994, 2. cilt, Ankara 1999, s. 443-453.

Sakaoğlu, Saim, “Destan Kahramanlarının Ölümü”, Bozkırdan Bağımsızlığa Manas, Ankara 1995, s. 202-223.

Sakaoğlu, Saim, “Divanü Lugati’t-Türk Bibliyografyasına Yeni İlaveler”, Türk Kültürü Araştırmaları, 11-14, 1973-75, Ankara 1975, s. 270-280.

Sakaoğlu, Saim, “Divanü Lügati’t-Türk ve Türk Halk Şiiri”, IV. Türk-Sovyet Kolokyumu, 16-17 Haziran, Konya 1991.

Sakaoğlu, Saim, “Divanü Lügati’t-Türk ve Türk Halk Şiiri”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten 1991, Ankara 1994, s. 97-111.

Sakaoğlu, Saim, “Divanü Lügati’t-Türk’teki Atasözlerinin Anadolu’daki İzleri”, Divanü Lügati’t-Türk Bilgi Şöleni Bildirileri, 7-8 Mayıs, Ankara 1999, s. 36-46.

Sakaoğlu, Saim, “Divanü Lügati’t-Türk’teki Bazı Atasözleri Üzerine”, Uluslararası Osmanlı Öncesi Türk Kültürü Kongresi Bildirileri, 4-7 Eylül 1988, Ankara 1997, s. 261-267.

Sakaoğlu, Saim, “Divanü Lügati’t-Türk’ün Halk Edebiyatı Açısından Taşıdığı Değer”, Yağmur, 1(6), Eylül 1977, s. 3-13.

Sakaoğlu, Saim, “Divanü Lügati’t-Türk’ün Halk Edebiyatı Açısından Taşıdığı Değer”, Çevren, 6(4), Aralık 1977, s. 37-50.

Sakaoğlu, Saim, “Divanü Lügati’t-Türk’ün Halk Edebiyatı Açısından Taşıdığı Değer”, Araştırma Dergisi, 13(1), 1985, s. 301-319.

Sakaoğlu, Saim, “Divanü Lügati’t-Türk’ün Halk Edebiyatı Açısından Taşıdığı Değer”, Doğumunun 50., Yazı Hayatının 30. Yılı Münasebetiyle Hocam Prof. Dr. Saim Sakaoğlu, Konya 1998, s. 76-96.

Sakaoğlu, Saim, “Journal of American Folklore (1888-1973)’da Neşredilen Türk Dünyası ile İlgili Yazılar”, Türk Kültürü, 12(136-138), Şubat-Nisan 1974, s. 292-295.

Sakaoğlu, Saim, “Karaman Ağzına Divanü Lügati’t-Türk Açısından bir Yaklaşım”, Tarih Boyunca Türk Dili Bilgi Şöleni. Ankara 1998, s. 122-129.

Sakaoğlu, Saim, “Kaşgarlı Mahmud ve Eseri Üzerine Bibliyografya”, Çağrı, 13(138), Temmuz 1969, s. 8-11.

Sakaoğlu, Saim, “Kaşgarlı Mahmud ve Eseri Üzerine”, Çağrı, 12(120), Ocak 1968, s. 13-15.

Sakaoğlu, Saim, “Manas Destanı ile Anadolu Destanlarında Kurtarıcı At Motifi”, Manas 1000 Bişkek Bildirileri, Ankara 1997, s. 165-172.

Sakaoğlu, Saim, “Manas Destanında Bir Atasözü ve Bugün de Yaşayan Bir Gelenek”, Manas Destanı ve Etkileri Uluslararası Bilgi Şöleni, Ankara 1995, s. 209-216.

Sakaoğlu, Saim, “Manas Destanında Kahraman Tasvirleri”, VI. Uluslararası Türk Halk Edebiyatı Semineri, 5-7 Mayıs 1995, Eskişehir 1996, s. 177-183.

Sakaoğlu, Saim, “Türklerde Taş Kesilme”, Anadolu-Türk Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi ve Bu Efsanelerin Tip Kataloğu, Ankara 1980, s. 60-77.

Sakaoğlu, Saim, “Wilhelm Radloff Derlemesi Manas Destanı ile Dede Korkut Kitabının Destansı Yapıları”, Manas Destanı’nın 1000. Yılı Uluslararası Sempozyumu, 29-30 Haziran, Bolu 1995.

Sakaoğlu, Saim, “Wilhelm Radloff Derlemesi Manas Destanı ile Dede Korkut Kitabının Destansı Yapıları”, Dedem Korkut’a ve Kitabına Dair, s. 5-26.

Sakaoğlu, Saim, Efsane Araştırmaları, Konya 1996.