Түркиянын Сириядагы кургактык операциясы ыктымалдыгы

Түркиянын Сириядагы кургактык операциясы ыктымалдыгы

ЙПГнын алгач Таксим, андан кийин Өнжүпынар жана Каркамыштагы террордук кол салууларынан кийин Түркия Сирияда жаңы аскердик операцияга даярданганы көрүнүп турат. Таксимдеги кол салуу ПККнын жаңы типтеги террордук актыларын чагылдырганы үчүн өтө орчундуу. Кол салуучунун тез эле кармалышы ПККнын кабылдоо операциясы жана пропагандасы менен коомчулукту адаштыруу мүмкүнчүлүгүн жок кылды. Түркия болсо кол салууга жооп иретинде «Чеңгел-Кылыч» операциясын баштап, Ирак жана Сириядагы ПКК-ЙПГ элементтерин бутага алды. Аба операциясы катары жүргүзүлгөн операциянын көп жагынан алгачкылары бар. Биринчиден, Ирак жана Сириядагы буталардын бир убакта бутага алынышы Түркиянын кеңири аймакта кеңири жана бир убакта абадан операция жүргүзө алганын көрсөтүүдө. Бир тараптан Сулейманийе менен кошо 70 км ичкерисин бутага алганы эске алынса, Түркиянын Сириянын каалаган жеринде ЙПГга сокку ура ала турганы түшүнүктүү болуп турат. Абадан жүргүзүлгөн операциядан кийин жердеги операциянын динамикасы такыр башкача.

SETAнын / Коопсуздук изилдөөлөрү боюнча директору, жазуучу Проф.Д-р Мурат Йешилташтын темага карата баалоосун сунуштайбыз...

Жердеги операция эмне үчүн керек деген суроо абдан маанилүү. Биринчиден, ЙПГнын жалпы Сирия үчүн туруксуздуктун бир элементи экени ачык көрүнүп турат. ЙПГ Сириянын улуттук армиясы жайгашкан Африн, Жараблус, Азез жана Эл Баб сыяктуу калкы көп аймактарга үзгүлтүксүз чабуул жасап, карапайым калкты бутага алууда. ЙПГ ошондой эле Айнеларабдан Түркияга карай кол салууларды жүргүзүүдө. Эл аралык уюмдар да ЙПГ көзөмөлдөгөн аймактарда адамзатка каршы кылмыштарды кылганын үзгүлтүксүз билдирүүдө. Бул жерде ЙПГнын мүмкүн болгон чечим алкагында Сириянын жеринин бүтүндүгүнө коркунуч туудурганын белгилей кетүү керек. Анткени ЙПГнын өз алдынча башкаруу түшүнүгү Сирияда чечимди мүмкүн кылбай жатат.

Түркия аймактын ырааттуулугун камсыз кылуу, аймакты террордон тазалоо жана Түркияда жашаган качкындардын кайтып келишине негиз түзүү үчүн кургактыктан операция зарыл деп эсептейт. Анткени 2019-жылы Түркиянын Орусия жана АКШ менен түзгөн келишими дагы деле аткарыла элек. Бул келишимдерге ылайык ЙПГ Түркия чек арасынан 30 км алыстыкка чыгып, Сирия режиминин күчтөрү ЙПГ тарабынан эвакуацияланган аймактарга жайгашып, бул аймактарда коопсуздук камсыздалмак. Бирок, мунун бири да болгон жок. Аскердик аракет Түркия үчүн жалгыз вариант бойдон калууда.

Анда Түркия кандай согуштук аракеттерди жасайт? Бул жерде бир нече сценарий тууралуу сөз кылууга болот. Биринчисине ылайык, Түркия биринчи кезекте Тел-Рыфат жана Манбиждеги ЙПГны бутага алат. Бул аймактардын бошотулушу Евфраттын батышындагы аймактын ырааттуулугу үчүн өтө маанилүү. Кийинчерээк Түркия чек арасынын түбүндө жайгашкан Айнеларабды бутага алат. Айнелараб Сириядагы эл аралык деңгээлде эң көп таанылган шаарлардын бири. ДЕАШ шаарды басып алгандан кийин аймактан миңдеген баш калкалоочу Түркияга баш калкалоого аргасыз болду, андан кийин ЙПГ аймакты басып алды. Бул жагынан алганда Түркиянын операциясы эл аралык реакцияларды жаратышы мүмкүн. Бирок Түркия ЙПГнын бул жердеги турумун жок кылууга чечкиндүү көрүнөт.

Экинчи сценарий боюнча Түркия Евфрат дарыясынын чыгышындагы чек арасындагы аймактарга операция жүргүзүү менен операция аймагын кеңейтет. Бирок бул пункттарда Сирия режиминин ЙПГ менен бирге болушун эске алганда, операциянын ыктымалдуулугу аз көрүнөт. Операциянын ордуна бул аймакта Асад башкаруусу менен Түркиянын ортосунда келишим түзүлүп, бул аймактар ​​мурдагыдай Сирия башкаруусу тарабынан көзөмөлдөнүшү мүмкүн.

Операциянын дагы бир багытын болсо Түркиянын операциясына чет элдик актерлордун мамилеси түзөт. Орусиянын Украина согушунан улам Түркия менен карым-катнашын бекем кармагысы келгени, ошондуктан Түркиянын Сириядагы кургактык операциясына толугу менен каршы эмес экени түшүнүктүү. АКШнын мамилеси мурунку операциялардагыдай катаал эмес. Бул өзгөрүүнү Украина согушунда барган сайын Түркиянын маанисинин артышы менен байланыштырса болот. Иран операцияга каршы турат, бирок ички башаламандыктар Ирандын артыкчылыктарын өзгөрттү.

Конъюнктура Түркиянын пайдасына болуп жаткандай.