Kun tahili 57– qism

SHIMOLIY QORABAG‘DA SO‘NGI PARDA

  Ozarbayjon harbiy kuchlari Tog‘li Qorabog‘ hududiga bosqichma-bosqich kirib kelayotgan bir paytda, bu yerda arman ishg‘oli uchun so‘nggi parda endi ochilganga o‘xshaydi.Sovet Ittifoqi parchalanganidan keyin Armaniston Qorabogʻning arman aholisi orqali mintaqani bosib olganiga 30 yildan ortiq vaqt oʻtdi.2020-yil sentabrida 2-Qorabog‘ urushi bo‘lib o‘tdi va bu safar armanlar mag‘lubiyatga uchradi.  Hozir Ozarbayjon armiyasi terrorizmga qarshi operatsiya boshladi va 2020 yilda boshlagan jarayonni yakunladi.

SETA / Tashqi siyosat tadqiqotchisi Jan AJUNning ushbu mavzu bo'yicha bahosini taqdim etamiz...

Qorabog‘ tarixi Sovet Ittifoqi parchalanganidan keyin boshlangan.Armaniston tomonidan Qorabog‘dagi armanlarni himoya qilish uchun 1988-yilning fevralidan 1994-yilning mayiga qadar boshlangan urush Qorabog‘ hududining ishg‘ol qilinishi va u yerdagi armanlarning mustaqil davlatga da’vo qilishi bilan yakunlandi.  O'sha paytda Rossiyaning armanlarni qo'llab-quvvatlashi hal qiluvchi ahamiyatga ega edi. Urush paytida ozarbayjonlarga qarshi jiddiy qirg'inlar sodir etilgan bo'lsa-da, xalqaro hamjamiyat sukut saqlashni afzal ko'rdi.Albatta, bu sukunatda arman lobbilarining ta'siri katta edi. Biroq mintaqadagi kuchlar muvozanati o‘zgargan konyunkturada Ozarbayjon nihoyat 2020-yil sentabrida bosib olingan yerlarini ozod qilish uchun harakatga keldi.

 2020-yil 27-sentyabrdagi Tog‘li Qorabog‘ urushi Ikkinchi Qorabog‘ urushi deb nomlandi va natijada Ozarbayjon mutlaq ustunlikka erishdi.Albatta, bu yerda Ozarbayjonning strategik hamkori va asosiy ittifoqchisi bo‘lgan Turkiyaning kuchayib borayotgan harbiy qudratiga aylangani katta ta’sir ko‘rsatdi.Turk armiyasi va Ozarbayjon armiyasi o'rtasidagi tajriba va tajriba almashish va ortib borayotgan Turkiya mudofaa sanoati imkoniyatlaridan Ozarbayjon uchun saxovatli foydalanish ham natijani tezlashtiruvchi ta'sir ko'rsatdi.27-sentabrda boshlangan toʻqnashuvlar taxminan 44 kun davom etgan boʻlsa-da, Armaniston qoʻshinlari Ozarbayjon armiyasining texnik ustunligi va tayyorgarligi hamda qoʻshinlarning taʼsiri tufayli qisqa vaqt ichida magʻlubiyatga uchradi va Rossiya vositachiligida tuzilgan kelishuvga rozi boʻldi. daladagi UCAVlarga asoslangan yangi Turk Harbiy Doktrinasi.  Bu yerda Armaniston ichidagi hokimiyat uchun kurash, Pashinyanning Rossiya bilan boʻlgan muammolari ham armanlarning kuchsizlanishiga jiddiy taʼsir koʻrsatdi.Oxir-oqibat, Ozarbayjon armiyasi Togʻli Qorabogʻdagi koʻplab viloyatlarni, shu jumladan Shushani ozod qildi.Shuningdek, Armaniston va Qorabog‘ o‘rtasidagi Lachin yo‘lagi orqali bog‘lanishni ham o‘z nazoratiga oldi. Biroq, armanlar tinchlik shartnomasi talablarini bajarmadilar.Mintaqadagi qurolli faoliyatlar, terrorchilik harakatlari va kelishuvning bir qismi bo'lgan Zangezur yo'lagining ochilmagani sababli Ozarbayjon armiyasi yana harakatga tushib, keng qamrovli harbiy operatsiya boshladi.Atigi 24 soat davom etgan bu operatsiya bilan mintaqada qolgan arman kuchlari mag'lubiyatga uchradi va Pashinyanning qo'llab-quvvatlamaganligi tufayli qarshilikni davom ettira olmasligini ko'rib, taslim bo'lishga majbur bo'ldi.Endilikda Ozarbayjon armiyasi Qorabog‘da to‘liq hukmronlikni qo‘lga kiritayotgan bir paytda, Armaniston qurolli kuchlari mintaqani butkul tark etmoqda. Shu tariqa Ozarbayjon 30 yildan ortiq bosib olingan yerlarini ozod qiladi.

Pashinyan rahbarligida Armanistonda ikkita yo‘l bor. Yoki Turkiya va Ozarbayjon bilan murosaga kelish orqali muammolarini hal qiladi,Iqtisodiy va siyosiy jihatdan qo‘shni davlatlarga qo‘shilib farovonlik ulushini oladi yoki ziddiyatni davom ettirib, o‘z mamlakatini yutqazadi.  Asimmetrik nuqtai nazardan zaiflashgan va burchak ostida qolgan Armaniston birinchi variantga sarmoya kiritish ehtimoli ko'proq ko'rinadi.Biroq, Armaniston ichidagi kuchlar muvozanati va ziddiyat bu siyosatga imkon beradimi, buni oldindan aytish oson emas.

 Biz SETA / Tashqi siyosat tadqiqotchisi Jan AJUNning ushbu mavzu bo'yicha bahosini taqdim etdik ...