tarixtiki bügün: 25 – féwral
feray uz teripidin teyyarlanghan «tarixtiki bügün» namliq pirogrammimizning bügünki bölümi huzurunglarda...
1151936
- 1964 – yili 25 – féwral küni muhemmed eli klay soni listonni yéngip, dunya éghir derijilikler boks chémpiyoni boldi. muhemmed elining musulman bolushtin burunqi ismi Cassius Marcellus Clay bolup, tégi afriliq amérikiliqtur. u 12 yashqa kirgen chéghida boks bilen tonushti. qisqa waqit ichidiki muweppeqiyetliri bilen shöhret qazandi. 18 yashqa kirgen chaghda qatnashqan rim olimpik tentheriket musabiqiliride altun médalgha érishti. 1964 – yili «dunya éghir derijilikler boks chémpiyoni» unwanigha érishkendin kéyin, dinini özgertti we islam dinigha kirip, musulman boldi. peqet tenheriketchi kimliki bilenla emes, mijez – xaraktéri we söz – heriketliri bilenmu hemishe küntertiptin orun aldi. «wéytnam urushi» mezgilide, «wéytnamliqlar manga héchqandaq yamanliq qilmighan tursa, men néme dep ular bilen urush qilghudekmen?» dep «wéytnam urushi» gha qatnashmidi.shu sewebtin, 5 yilliq qamaq we 10 ming dollarliq pul jazasigha höküm qilindi. 1960 – yilqi rim olimpik tenheriket musabiqiliridin qaytip, ikki kün ötkendin kéyin, tamaq yéyish üchün bir ashxanigha kirdi, u bu ashxanida peqet aq tenliklerla tamaq yeydighanliqini uqqandin kéyin, altun médalini «oxayo deryasi» gha tashliwetti. shu wejidin, uzun muddet boks musabiqilirige qatnishalmidi. u boks musabiqiliride peqet 5 qétimla meghlub boldi.
- 1994 – yili 25 – féwral küni iyordan deryasining gherbiy qirghiqigha jaylashqan hébron shehiride baruch goldstéyn isimlik bir yehudiyning oq chiqirishi netijiside 25 pelestinlik öldi. bu qetliam tarix sehipiliridin «ibrahim jamesi qetliami» süpitide orun aldi. baruch goldstéyn ghezep – nepretke tolghan amma teripidin ölüm bilen jazalanduruldi. kéyinche yüz bergen isyan heriketliride 25 pelestinlik bilen 9 israiliyelik öldi.
- 1994 – yili 25 – féwral küni türkiyediki eng chong karxanichilardin biri bolghan wehbi koch bu dunya bilen menggülük widalashti. 1901 – yili dunyagha kelgen wehbi koch, 16 yashqa kirgen chéghida dadisi échip bergen baqqal dukinida shéker, sériq maydin yasalghan érimchik, zeytun qatarliqlarni sétip, tijaret qilishqa bashlidi. 1926 – yili resmiy tizimgha aldurup, soda dunyasigha qedem qoyghandin kéyin, tunji xelqaraliq shirket kélishimi tüzdi. barghanséri tereqqiy qiliwatqan türkiyening éhtiyajlirigha mas halda hemishe yéngi saheler boyiche kélishimlerni tüzüp, ashu kichikkine baqqalliq dukan sahibidin, türkiyening eng chong soda guruhi shirkitining xojayinigha aylandi. 1984 – yili soda dunyasidin chékinip, ammiwi layihelerge yüzlendi. 1987 – yili xelqara soda uyushmisi teripidin wehbe kochqa «eng munewwer shexs» unwani bérildi. unwani yézilghan teqdirnamisini yéngi déhlida shu dewrdiki hindistan bash ministiri rajiw gendining qolidin aldi. 1984 – yili birleshken döletler teshkilati bash katipi botros botros ghali teripidin «dunya pilanliq aile mukapati» gha layiq körüldi. u «hékayem» we «xatirilirim, qarashlirim we nesihetlirim» namliq ikki eser yazdi.
- 2000 – yili 25 – féwral küni méksikiliq gitarchi we kompozitor karlos santana, 8 grammi mukapatini biraqla qazandi. buningdin ilgiri maykél jakson girammi mukapati saheside, « Thriller» namliq albomi bilen rékortni buzup tashlighanidi. bu qétim santana, «bir qétimdila eng köp girammi mukapatigha érishken senetchi» bolush süpiti bilen rékort yaratti.
مۇناسىۋەتلىك خەۋەرلەر
tarixtiki bügün: 31 – dékabir
ilker tashqin teripidin teyyarlanghan «tarixtiki bügün» namliq pirogrammimiz huzurunglarda...
