bir qutupluq dunya tertipi axirlishay dep qaldi -buningdin qaysi döletler eng köp behrimen bolalaydu?

seudi erebistan, ereb birleshme xelipiliki, éfiyopiye, iran, misir, argéntina qatarliq alte dölet «kések altun döletliri teshkilati» gha eza bolidighan döletler hésablinidu. bu xitayni merkez qilghan halda shekillengen bir küchning mewjut dunya tertipige duél élan qilidighanliqining namayendisi. biraq, türkiyege oxshighan ne washingitonni ne béyjingni merkez qilghan halda shekillengen küch terepte turmastin, eksiche özlirining milliy menpeetlirini chiqish nuqta qilghan halda heriket qilidighan döletlerning bu tertiptin eng köp paydigha érishishi mölcherlenmekte.

amérika qoshma ishtatliri rehberlikidiki bir qutupluq dunya tertipidin behrimen boluwatqan gherbke qarshi duél élan qilinmaqta.

gerche nurghun mutexessisler amérika bilen xitay ikki qutupni shekillendüridighan yéngi dunya tertipi heqqide pikir bayan qiliwatqan bolsimu, emma bu ikki dölet bilen bir septe turmastin, özlirining milliy menpeetlirini aldinqi orungha qoyuwatqan küchlermu bar.

türkiye, seudi erebistan, hindistan we hindonéziye qatarliq döletler bu küchlerge misal bolalaydu, elwette.

biwasite bir qutupqa daxil bolmighan döletlerning béshida türkiye kélidu.

türkiye köp yillardin buyan özining milliy menpeetige mas kélidighan siyasetlerni yolgha qoyup, gherb yaki bashqa döletlerning yénidin shertsiz halda orun almaywatidu. türkiyening rusiye – ukraina urushi mezgilide tutqan aqilane pozitsiyesi buning eng roshen namayendisi hésablinidu. buningdin bashqa yene, türkiyening shiwétsiye we finlandiyening shimaliy atlantik ehdi teshkilati-natogha eza bolushi mesilisidiki meydani, türkiyening diplomatiye siyasitide öz menpeetini qoghdashni chiqish nuqta qilidighan musteqil dölet ikenlikini körsitip béridu.

seudi erebistan we hindistanmu ülgilik döletler

seudi erebistanning kések altun döletliri teshkilatigha eza bolushi, seudi erebistanning eneniwi ittipaqdishi amérika qoshma ishtatliri bilen bolghan menpeet toqunushining künséri küchiyiwatqanliqidin dérek béridu.

seudi erebistanning néfit teminatini özgertish qararliri ikki dölet otturisida yirikchilik peyda qilmaqta.

seudi erebistan amérika qoshma ishtatlirigha qarshi nopuz sahelirini kéngeytish üchün xitaygha yéqinlishish yolini tallimaqta.

kések altun döletliri teshkilati ezasi bolghan hindistan, xitayning hökümranliqi astida qélishtin qorqmaqta.

hindistan bash ministiri naréndra modining washington we parizh ziyaretliri hindistanning herqandaq ehwalda xitay terepte turmaydighanliqining namayendisi.

hindistanning kések altun döletliri teshkilatining dollarning hökümranliqigha xatime bérish üchün ortaq pul birliki teklipini ret qilishimu buning mohim misalidur.

gérmaniyemu ikki qutuptin héchbiri terepte turmay, özining rayonluq qutubini shekillendürüshke namzat döletler qataridin orun almaqta. buningdiki eng asasliq seweb shuki, yawropaning nishanliri anglo - sakson guruhi döletlirining menpeetliridin perqliq.

amérika qoshma ishtatliri bashchiliqidiki lagérdin yiraqliship, öz menpeetini qoghdashni chiqish nuqta qiliwatqan yawropa ittipaqi yéngi rayonluq qutup shekillendürüsh yoshurun küchige ige. buni emelge ashurushning yoli gérmaniyening rehberlikide rayonluq qutup berpa qilishtur.

yéngi dunya tertipige ötüsh mezgilide tashlinidighan qedemler nahayiti muhim

özining rayonluq qutuplirini shekillendüreligüdek derijide küchlük bolghan döletler we xelqaraliq teshkilatlar eng köp menpeetke érishtürüsh yoshurun küchige ige. buningdiki seweb, bu döletler we xelqaraliq teshkilatlarning tengpungluq siyasiti we tereplerni bir-birige düshmen qilish arqiliq nishanigha yétishtur.

amérika – xitay munasiwetlirining riqabetchilik dairisidin halqip düshmenlik dairisige yéqinlishishi buninggha asas hazir teyyarlap bermekte.

yéngi dunya tertipige ötüshte peyda bolghan boshluqtin yaxshi paydilinidighan döletler 21-esirde qed kötürgen döletler  bolidu.