üzümning ana yurti anadolu

üzümning ana yurtining anadolu ikenlikini bilemsiz?

üzüm tarixtiki eng qedimki méwilerning biri. üzümning ana yurti anadoludur. kilimati üzüm östürüshke eng mas kélidighan, tupriqi munbet anadoluda üzümchilik texminen alte ming yilgha yéqin waqittin buyan üzlüksiz dawamliship kelmekte.

anadoluda üzümchilikning tarixi hititlar dewrigiche sozulidu.  enqerediki hititlar dewridin qalghan anadolu medeniyetler muzéyida körgezmige qoyulghan miladidin ilgiriki 3000-yillargha tutishidighan sap altundin yasalghan sharap jamliri we sharap qedehliri anadoluda bayqalghan eng qedimki sharap qachisi hésablinidu. pars tilida «üzüm» dégen menini bildüridighan «engürü» ibarisimu enqere üchün ishlitilgen kona isimlardin biri. enqere we etrapi tarix boyiche üzüm yétishtürülidighan eng muhim rayonlardin biri bolghachqa, «engürü» dégen bu isim uzun muddet qollinilghan.

gerche türkiyening her bir rayonida nurghun üzüm sorti östürülsimu, biz «üzümning paytexti» dep ataydighan sheher ege rayonigha jaylashqan manisa wilayitining alashehir nahiyesidur. alashiherde östürülidighan uruqsiz üzüm sorti dunyagha dangliqtur. osmanli impériyesi dewride shahzadiler ösüp yétilgen sheher manisada östürülidighan bu üzümning temi, puriqi we qurulmisi bilen «sultanlargha layiq» dep qaralghanliqi üchün, «sultaniye» dep atilidu. sultaniye üzümi höl yaki qurutulup yawropadiki 122 döletke éksport qilinmaqta.

qurutulghan üzüm chong méngining saghlamliqidin hezim qilish sistémisighiche, tére saghlamliqidin rakqiche bolghan nurghun sahede shipa menbesidur. quruq üzümdiki minéral maddilar chong méngining iqtidarini ashurup, zéhnini yighish iqtidaini kücheytidu. uningda yene magniy minéral maddilar intayin mol bolup, söngek we nérwa toqulmilirini quwwetleydu, muskullarning ishlishige yardem béridu we yürek soqushini tengsheydu. üzümdiki tömür minéral maddilar qanning shekillinishide intayin muhim. shundaqla, uningdiki kaliy nérwa sistémisi we yürekning daim ishlishige yardem béridu.

 qisqisi, töt pesilning hemmiside tapqili we istémal qilghili bolidighan quruq üzümning paydisini sanap tügetkili bolmaydu.