shimaliy qutubning issishi yer sharigha bérilgen muhim agahlandurush
shimaliy qutub témpératurasining yéqinqi besh yilda yer sharining bashqa jaylirigha qarighanda ikki hesse örlep, tarixidiki eng issiq mezgilini bashtin kechürüwatqanliqi xewer qilindi.
türkiye awazi radiyosi xewiri: amérika döletlik okyan we atmosféra idarisi (NOAA) ning shimaliy qutubni tekshürüsh pirogrammisi 12 dölettiki 81 alimning küch chiqirishi bilen teyyarlighan yilliq «shimaliy qutub doklat karti» namliq tekshürüsh netijilirini élan qildi.
doklatta körsitilishiche, shimaliy qutubning 2018-2014 mezgilide, rayondiki issiqliq tekshürülüshke bashlighan 1900-yildin buyanqi eng issiq besh yilini bashtin kechürgen bolup, bu issish yer sharidiki bashqa jaylargha sélishturghanda ikki hesse artuq bolghan. 2016-yili rayonning témpératurasi eng yuqiri bolghan, andin qalsa 2018-yili yuqiri bolghan.
doklatta bildürülishiche, rayon témpératurasidiki özgirish yiraq jaylardimu hés qilinghan we pütkül yer sharida hawa témpératurasining chong dawalghushlirigha seweb bolghan.
shimaliy qutubtiki eng qedimki muzluqlar yéqinqi 33 yilda %95 etrapida érip ketken. rayondiki rén kiyikining sani yéqinqi 20 yilda %56 azayghan bolup, 4.7 milyondin 2.1 milyongha chüshüp qalghan.
massachustiki wudiz xol (Woods Hole) tetqiqat merkizining shimaliy qutub tetqiqatchisi susan m.natali (Susan M. Natali) niyu york taymis gézitige bayanat bérip, amérika döletlik okyan we atmosféra idarisi shimaliy qutubni tekshürüsh pirogrammisining doklatining agahlandurush xususiyitige ige ikenlikini éytqan. u mundaq dégen:
«qachan doklat körsek ishlarning yamanlishiwatqanliqini bilimiz, emma hazirghiche heriketke ötmiduq.»
