türkiyeni öz ichige alghan 40 nechche dölet pakize énérgiye pilanini qollidi

türkiye awazi radiyosi xewiri: türkiyeni öz ichige alghan 40 nechche dölet pakize énérgiyening dunyaning her qaysi jaylirida qolayliq we téjeshlik bolushigha kapaletlik qilish üchün, engiliyening rehberlikide qurulghan xelqaraliq pilanni qollidi.

engiliye hökümiti bu pilangha asasen, dunyada 20 milyon yéngi xizmet pursiti yaritilidighanliqini, tereqqiy qiliwatqan we tereqqiy qilghan iqtisadiy gewdilerde 16 tirilyon dollarliq meblegh yaritilidighanliqini mölcherlimekte.

engiliye bash weziri boris jonson 26-nöwetlik b d t kilimat özgirish ramka ehdinamisi (COP26) ning 26-qétimliq yighinining ikkinchi künide, shotlandiyening glasgow shehiride ötküzülgen «pakize téxnikida yéngiliq yaritish we omumlishishini tézlitish» témisidiki yighinda, xelqaraliq pilan süpitide layihelengen «glasgow ilgirilesh küntertipi» (Glasgow Breakthrough Agenda) otturigha qoyuldi.

türkiye, amérika qoshma shtatliri (amérika), engliye, hindistan, kanada, xitay, misir, yawropa ittipaqi, yaponiye, ereb birleshme xelipiliki, nigériye qatarliq 40 nechche dölet «glasgow ilgirilesh küntertipi» ge imza qoydi we uni qollidi.

pakize énérgiye téxnologiyelirining 2030-yilghiche dunyadiki hemme ademge qolayliq we téjeshlik bolushigha kapaletlik qilish üchün yolgha qoyulghan glasgow ilgirilesh küntertipi dairiside, yer shari xaraktérlik karbon qoyup bérishning %50 ige mesul bolghan 5 sahede özgirish hasil qilish, asasliq nishan qilip békitildi.

bu dairide, her bir dölette pakize menbelerdin tok chiqirishning erzan we ishenchlik bolushigha, qatnash-tiransiport saheside nöl bulghima qoyup bérish wastilirini ishlitish, polat-tömür sanaitide nöl bulghima qoyup bérishke yéqinlishish, töwen karbon hidrogénliq ishlepchiqirish 2030-yilghiche erzan bolush we kilimatqa chidamliq yéza igiliki tarmaqlirini barliqqa keltürüsh kapaletke ige qilinidu.

ilgirileshni qollaydighan döletler oxshash waqitta yene  2022-yili bir yerge jem bolup, her sahede qolgha keltürülgen ilgirileshlerni muzakire qilidu we xelqara énérgiye idarisi bu tereqqiyatlar heqqide yilliq doklat teyyarlaydu.

paaliyet dairiside, engliye we hindistanning rehberlikide qurulghan «yéshil tor teshebbusi- bir quyash, bir dunya, bir tor» teshebbusi tonushturuldi.

qiteler we döletler özara mas halda pakize énérgiye menbesidin ishlepchiqirilghan tokqa érishishni kapaletlendürüshni meqset qilghan bu teshebbusni, 80 din artuq dölet bu teshebbusni qollidi.

engiliye bash weziri boris jonson yighinda qilghan sözide, pakize énérgiye téxnologiyelirini erzan, qolayliq we jelp qilarliq qilishni meqset qilidighanliqlirini bildürüp: «pakize énérgiyeni hazir bulghima eng  éghir bolghan sahelerde qarshi élinidighan halgha keltürüp, dunyaning her qaysi jaylirida karbon qoyup bérishni azaytalaymiz» dédi.