xitay bilen rusiyening b d t diki «arakan yighini» gha tosqunluq qilishqa urunghanliqi bildürüldi

türkiye awazi radiyosi xewiri: xitay, rusiye we boliwiye, birmada arakanliq musulmanlargha irqiy qirghinchiliq qilinghanliqini delilligen b d t qarmiqidiki birmadiki ehwallarni musteqil tekshürüsh heyitining b d t  xewpsizlik kéngishige doklat sunushigha qarshi chiqip, yighinning échilishigha tosqunluq qilishqa urundi.

b d t  xewpsizlik kéngishining daimiy ezaliridin xitay bilen rusiye, kéngeshning muweqqet ezasi we séntebir ayliq muweqqet bashliqi boliwiye yighinni échip – achmasliq mesilisini awazgha qoyushni telep qildi.

arakanliq musapirlarning irqiy qirghinchiliqqa uchrighanliqi toghrisidiki mesililerning b d t  xewpsizlik kéngishide muzakire qilinishini xalimghan xitayni qollighan rusiye bilen boliwiye, bélet tashlashta shert bolghan 9 bélet chiqqanliqi üchün, yighinning chaqirilishigha tosqunluq qilalmidi.

amérika qoshma ishtatliri, firansiye, engliye we bashqa 6 dölet yighinning échilishini qollap bélet tashlidi؛ éfiyopiye, ékwator ginesi we qazaqistan bélet tashlashtin yaltaydi. xitayning b d t da turushluq daimiy wekili ma jawshu, xelqara tinchliq we xewpsizlikni kapaletke ige qilishqa mesul b d t  xewpsizlik kéngishining birmadiki kishilik hoquq mesililirini muzakire qilalmaydighanliqini, bu mesilining kéngeshke élip kélinishining mesilini hel qilish yolidiki tirishchanliqlargha zit ikenlikini ilgiri sürdi.

xitayning pikrini qollap – quwwetligen rusiyening b d t da turushluq daimiy wekili wassiliy nébénzia bolsa, birma yighinini qollighan döletlerni arakan mesilisini hel qilish musapisige «palta» urush bilen eyiblidi.

amérikining b d t da turushluq daimiy wekili nikki héléy bolsa, 700 mingdin artuq arakanliqning birma armiyesining zorwanliqi netijiside mejburiy halda öy – makanlirini tashlap bangladéshqa qéchishqa mejbur bolushining xelqaraning bixeterliki we tinchliqigha xewp élip kelgenlikini inkar qilghili bolmaydighanliqini éytti we sözini dawamlashturup, «yene bir qétim arakanliqlarning birma xewpsizlik küchlirining qiyin – qistaq, miyip qilip qoyush, qetliam we kolléktip basqunchiliq qilish qilmishlirigha duch kelgenlikini anglawatimiz we yene bir qétim bu zaldiki bezi döletlerning, xewpsizlik kéngishining we pütkül dunyaning birmada arakanliqlargha némilerning qilinghanliqini anglishigha tosqunluq qilishqa tirishiwatqanliqini körüwatimiz» dédi.

b d t birma mesilisini musteqil tekshürüsh xelqaraliq heyiti bashliqi marzuqi darusman bolsa, ötken ay élan qilinghan 444 betlik doklatlirida, arakanliq musulmanlarning birma armiyesi teripidin qirghinchliq éniqlimisi dairisige kiridighan besh maddining tötige duchar qilinghanliqining yézilghanliqini eslitip ötti.

10 ming arakanliqning ölgenlikining texmin qiliniwatqanliqigha isharet qilghan darusman, alaqidar tereplerni, birmagha qoral émbargosi qoyushqa we jawabkarlargha jaza yürgüzüshke chaqirdi.

gollandiyening b d t  da turushluq daimiy wekili yardemchisi lisa grégoriya bolsa, birmada arakanliqlargha irqiy qirghinchiliq yürgüzgenlerning xelqara jinayi ishlar sot mehkimiside sotlinishi lazimliqini éytti.