گوندم آنالیز:34
تورکیه و امریکا گرگینلیگی
تورکیه و امریکا آراسیندا یاشانان گرگینلیگین هم یاپی سال، هم ده دؤوری سببلری وار. یاپی سال سببی امریکانین 1952-جی ایل ناتو عضوولوگوندن اعتباراً تورکیه ایله پاسیو و آسیمتریک علاقهسیدیر. اما تورکیه-نین خصوصی ایله آک پارتی حاکمیتینین موستقیل خاریجی سیاست یوروتمهسیندن، تورکیهنین ماراقلارینی مرکزه چکدیگی آندان اعتباراً ایسه بو موضع امریکا طرفیندن هضم ائدیله بیلمیر.
دؤوری سبب ایسه امریکانین فتو قولدورباشی فتح الله گولنی گئری وئرمهمهسی، اونون حقوقی پروسهسینی باشلاماماسی و پنسیلوانیادا سربست یاشاماسینا ایمکان یاراتماسی کیمی ایکی باشلی حرکتلردیر کی، موناسیبتلرده گرگینلیگی یارادان اساس مسئلهلردندیر.
امریکانین، عینی زاماندا، سوریه-ده ترور تشکیلاتی پ.کا.کا و ی.پ.گ ایله بیرگه حرکت ائتمهسی، اونلاری "یئرلی متفیق" آدلاندیرماسی، تعلیم وئرمهسی و سیلاحلاندیرماسی دا تورکیه اوچون قبول ائدیلن دئییل. چونکی ترور تشکیلاتی پ.کا.کا-نین تورکیهنین جنوب سرحدینده بو قدر گئنیشلنمهسی و اراضی الده ائتمهسی تورکیه اوچون بیر میللی تهدیددیر. ایکی اؤلکه آراسینداکی بو گرگینلیگه سون اولاراق برانسون بحرانی دا علاوه اولوب.
سون دوورده امریکا سناسینین عضولری تورکیهیه قارشی برانسونون حبسده اولماسی و تورکیهنین روسیادان اس-400 هاوا مدافعه سیستملری آلماسینی موذاکیره ائدیردی. اونلار برانسونون بوراخیلماسینی اصرار ائدیر، عینی زاماندا، بونو آغ ائو ده طلب ائدیردی. امریکانین پرزیدنتی دونالد ترامپ تورکیه پرزیدنتی رجب طیب اردوغانلا اولان دانیشیقلاریندا کشیش برانسونون آزاد ائدیلمهسینی ایستمیش، حتی تویترده ده یازمیشدی.
خاطیرلاداق کی، تورکیهده یاشایان کشیش برانسون 15 ژوئیه فتو چئوریلیش جهدیندن سونرا فتو و پ.کا.کا ترور تشکیلاتی ایله علاقهسینه گؤره موحاکیمه اولونور.
امریکاداکی اوانجلیست دایرهلرین دستکینی و بو سئچیجیلرینی ایتیرمه مک اوچون امریکانین باشقان یاردیمجیسی مایک پنس بیانات وئرهرک تورکیهده 2 ایلدیر محکمه پروسئسی گئدن برانسونون آزادلیغا بوراخیلماسینی طلب ائتدی و تورکیهیه تحریم تطبیق ائدهجکلرینی بیلدیردی. هئچ گئجیکمهدن دونالد ترامپ معاوینینین بیاناتینی دستکلهدی و تورکیهیه قارشی تهدیدلری تکرارلادی. تورکیه خاریجی ایشلر ناظیری مولود چاووش اوغلو ایسه امریکانین تهدیدلرینی تورکیهنین قبول ائتمهدیگینی، اؤلکهدکی محکمه پروسئسینین موستقیل شکیلده ایشلهدیگینی و امریکانین طلبلرینین عدلیه قانونلارینا ضد اولدوغونو بیلدیردی. امریکانین ایلک تحریم قرارلاری تورکیهنین عدالت و ایچ ایشلر ناظیرلرینین قارا سیاهییا سالینماسی و اؤلکهیه کردیت محدودلاشدیرماسی گتیرمهسی اولدو. بونونلا امریکا تورکیهیه قارشی ایقتیصادی محاربهیه ایستارت وئردی. تورکیه بازارلاری و خاریجی پول مزننهلری ایله مانیپولیاسیا ائدیلمهیه باشلانیلدی. ایقتیصادی هوجوم لیرانین دگرینی سالدی. اما تورکیه مرکزی بانکی مهم قرارلار وئردی، لیرانین دولار قارشیسیندا دگر ایتکیسینین قارشیسینی آلدی.
تورکیهیه قارشی ایقتیصادی هوجوملارین شدتلی اولدوغو گونلر و ساعتلاردا اؤلکهنین خزینه و مالیه ناظیری برات آلبایراک تورکیهنین یئنی ایقتیصادی مدلی نین پرینسیپلرینی آچیقلادی. بو زامان دا امریکا پرزیدنتی دونالد ترامپ تورکیهیه قارشی آلومینیوم و دمیر وارداتینا علاوه جزا وئرگیلری گتیردیگینی اعلان ائتدی. ترامپین آچیقلاماسی خاریجی پول مزننهسینه بؤیوک تأثیر گؤسترده ده، تورکیه لیراسی تکرار توپارلانا بیلدی.
امریکا تورکیهیه قارشی تحریم لرین تطبیقینه یئنی باشلاسا دا، چین ایله ایقتیصادی محاربهسینی سوردورور. اما ترامپین تورکیهیه قارشی جزا وئرگیسی آچیقلاماسیندان بیر نئچه گون سونرا چین تورکیه و روسیادان سونرا یئرلی پول واحیدلری ایله آلومینیوم و دمیر وارد ائده جگینی آچیقلادی، روسیا و ایرانین تورکیهیه دستک بیاناتلارینی تعقیب ائتدی.
تورکیه اوچون ایقتیصادی میقیاسدا ان اهمیتلی بازار اولان آوروپا بیرلیگینین موضعی ده اولدوقجا واجیب ایدی. و آوروپا بیرلیگی، خصوصیله، آلمانیا تورکیهنین ایقتیصادی ضعیفلیگینی، بحرانا دوشمهسینی ایستمهدیگینی و تورکیه ایله موناسیبتلری داوام ائتدیرمک نیتینده اولدوقلارینی آچیقلادی. طبیعی کی، تورکیه بحرانا دوشرسه، قونشو دؤولتلر، او جملهدن، آوروپا بیرلیگی اؤلکهلری ده بوندان زیان گؤرهجکدیر. مسئلن، تورکیه لیراسینین بیردن دوشمهسی آوروپا بورسالاریندا و یورو-دولار بازاریندا منفی حال یاراتدی. خصوصیله، ایتالیا و ایسپانیا بانکلارینین تورکیهیه بؤیوک میقیاسدا وئردیگی کردیتلرین قایتاریلماسی چتینلیگی اولاجاغی آوروپا بیرلیگی تورکیهدکی هر هانسی بحران احتیمالینا قارشی ناراحات ائتدی.
"تورکیه و امریکا آراسیندا گرگینلیک" موضوع سو ایله باغلی سیاست، ایقتیصادیات و جمعیت آراشدیرمالاری فوندو – ستا-نین آراشدیرماچی-یازاری جان آجونون موضوع ایله باغلی یازیسینی تقدیم ائدیریک.