گوندم آنالیز: 20
اورتا دوغودا ایکی اؤنملی حادثه: "قودس و عراق سئچکیلری
اورتا دوغودا تورکیه-نی و اصلینده دونیا ایجتیمایتی یاخیندان ماراقلاندیران ایکی اؤنملی حادثه باش وئردی. بیرینجیسی امریکانین سفیرلیگینین تل آویو-دن قودسه کؤچورولمهسی و ایسراییل-ین نوماییش کئچیرن سلاحسیز فیلیسطینلیلری اؤلدورمهسی و یارالاماسیدیر. ایکینجیسی ایسه عراق-دا سئچکیلرین کئچیریلمهسیدیر.
امریکا پرزیدنتی دونالد ترامپین تل آویو-ده کی امریکا سفیرلیگینی قودسه کؤچورجیینی آچیقلاماسینا موختلیف اؤلکهلرین رئاکسیاسی اولدو. بمت تهلوکهسیزلیک شوراسیندا اکثریتین سسیله امریکانین قرارینین علیهینه سس وئریلمهسینه باخمایاراق، امریکا وتو ائتمه حقوقونو ایشه سالاراق قرار علیهینه اولان لاییحهنین قبول ائدیلمهسینه مانع اولدو. ایکینجی مرحلهده بمت باش مجلیسینه تقدیم ائدیلن لاییحه دئمهلی بوتون اؤلکهلر طرفیندن قبول ائدیلدی. لاکین بمت باش مجلیسینین قرارلارینین حقوقو جهتدن مجبوری اساسی اولمادیغینا گؤره امریکا اوچون مانع تؤرهدهجک بیر دوروم باش وئرمهدی، اما دونیانین امریکانین قرارینین علیهینه اولدوغو اورتایا چیخدی. تورکیهنین عاجیل ایجلاس چاغیریشینا گؤره توپلانتی کئچیرن ایسلام امکداشلیق تشکیلاتی دا ترامپین قرارینی قینادی و دونیایا چاغیریش ائتدی. بوتون اؤلکهلرین موضع ینین امریکانین وتوسو قارشیسیندا تاثیرسیز قالماسی، اصلینده جمهور باشقانی رجب طیب اردوغانین "دونیا بئشدن بؤیوکدور" سؤزونون نه قدر دوزگون اولدوغونو گؤستریر.
باش وئرن بو حادثهلردن سونرا امریکا پرزیدنتی دونالد ترامپ قراریندان یایینمادی و ایودایست اینانجینین بیر حیسهسی اولان قودس اونلارین پایتاختی اولاجاق کهانتینی یئرینه یئتیرمکده قرارلی اولدوغونو اورتایا قویدو. نتیجهده ترامپین کابینه سینده بیر چوخ یهودی وار. ترامپین قیزی و دامادی طرفیندن سفیرلیک آچیلدیغی واختدا فیلیسطینلیلر ده باریش مقصدلی نوماییشلر کئچیردیلر. عینی ایله دونیانین آچیق حبسخاناسی اولان غزه-ده کی فیلیسطینلیلر ده ایسراییل سرحدینه یاخین باریش مقصدلی نوماییشلر تشکیل ائتدیلر. غزه - ده کی فیلیسطینلیلرین نوماییشلرینه قارشی ایسراییل عسگرلری مرحمت سیزجهسینه فیلیسطینلیلری گوللهلهییب بعضیلرینی اؤلدوردو، بعضیلرینی ایسه یارالادی.
بیر طرفده فیلیسطینلی سیویل لری اؤلدورولدوکده، دیگر طرفده قودسده امریکا پرزیدنتی ترامپین کورکنی و قیزی بؤیوک تدبیرلرله سفیرلیگین آچیلماسی ایشلریله مشغول ایدی. ایسراییل-ین جینایتلرینی ثبوتا یئتیرن یوزلرله ویدئو و شکیللره باخمایاراق امریکا رهبرلیگینین حماسی گوناهلاندیرماسی اصلینده بو اؤلکهنین ایسراییل موضوع سوندا اؤزونو حؤرمتدن سالدیغینی گؤستریر. امریکا رهبرلیگینین راحت موضعی نین سببلریندن بیری عرب دؤولتلرینی فیلیسطینلیلرین حاقلارینی قوروماق عذره اؤز تاختلارینی قوروماق اوچون ترامپی آچیق شکیلده دستکلمهلریدیر.
دونیا میقیاسیندا فیلیسطینلیلرین حاقلاری اوچون ان بؤیوک موباریزنی تورکیه آپاریر. فیلیسطینلیلرین اؤلمهسی قارشیسیندا 3 گون یاس اعلان ائدن تورکیه همین زاماندا مجلیسده ایسراییلی قینایان اورتاق بیانات یایدی. بوندان علاوه تورکیه امریکا و ایسراییل سفرلرینی تورکیهیه گئری چاغیردی و تورکیه-دکی ایسراییل سفیرینین اؤلکهسینه گئری قاییتماسینی ایستهدی.
دیگر اؤنملی مسئله ایسه عراق-داکی پارلامئنت سئچکیلریدیر. داعش ایله موباریزه آپاریلان، موصول، فللوجه و انبار کیمی شهرلرین توققوشمالاردا خارابایا چئوریلدیگی و شیمالی عراق رئگیونال ایدارهسینین موستقیللیک رفرندوموندان سونرا عراق مرکزی حکومتین کرکوک و سینجار کیمی موختلیف موباحیثه لی بؤلگهنین نظارتینی گئری آلماسیندان سونراکی بیر واختدا کئچیریلن عراق-داکی سئچکیلر بؤیوک اهمیت داشیییر. لاکین سئچکیلرده ایشتیراک ائدنلرین فایزی 44 اولدو.
عراق سئچکیلرینده اؤلکهنین سابیق باش ناظیری نوری المالکینین سیاهیسی و حشدی شعبی قروپلارینین یئر آلدیغی فتح سیاهیسی ایران طرفداری کیمی قیمتلندیریلدیکده، حیدرالعبادی و مقتدی صدرین امریکا و سعودی عربیستانی ایله نیسبتن داها یاخشی علاقهلری وار. عراق موستقیل سئچکی کومیسسارلیغینین آچیقلامالارینا گؤره، مقتدی صدرین سیاهیسینین بیرینجی یئری توتور. حشدی شعبی قروپلارین یئر آلدیغی فتح سیاهیسینین ایکینجی، عراق-ین باش ناظیری حیدر العبادینین سیاهیسینین اوچونجو یئرده اولدوغو آچیقلاندی. عراق-ین سابیق باش ناظیر نوری المالکینین سیاهیسی ایسه دؤردونجو یئری توتور.
سئچکیلردن سونرا عراق-ین داخیلی سیاستینده عراق-ین گوجو و تأثیر دایرهسینین ضعیفلمهسی گؤزلنیلیر. عراق-ین سابیق باش ناظیری نوری المالکینین سیاهیسی و حشدی شعبی قروپلارین یئر آلدیغی فتح سیاهیسینین حکومته داخیل اولماسی گؤزلنیلمیر. لاکین دیگر طرفدن ایرانین عراق-داکی تأثیر دایرهسی سیاسی باخیمدان ضعیفلهسه ده حربی معنادا اؤنملی رول گؤتورمکده داوام ائدهجک. خصوصیله عراق دؤولتی داخیلینده بو اؤلکهنین اردوسو ایله یاناشی ایکینجی سلاح گوجو اولان حشدی شعبی قروپلارینا ایران طرفیندن بیرباشا نظارت ائدیله بیلمهسی گلهجکده عراق حکومتینین قارشیسینداکی ان اؤنملی میدان اوخومالاریندان بیری کیمی اولاجاغی گؤزلنیلیر.
عراق سئچکیلرینین نتیجهلرینه امریکا و سعودی عربیستانی نین ایرانی اورتا دوغودا محدود ائتمه سیاستلری چرچیوهسینده نظر سالدیقدا، بیر قیسمی اوغوردان بحث ائتمک مومکوندور. نتیجهده شیعه لیدر مقتدی صدر ایللر اولینده امریکایا قارشی سلاحلی مقاومت قروپونا نظارت ائدرکن، ایندی ایسه هم امریکا، هم ده سعودی عربیستانی ایله نیسبی اولاراق داها یاخشی موناسیبتلری وار. همین زاماندا حیدر العبادی امریکا طرفیندن داعش-ین موصولو اله کئچیرمهسیندن سونرا اؤلکهنین باش ناظیری تعیین ائدیلمیشدی. سون دؤورده ایسه سعودی عربیستانینا یوکسک سویهلرده سفرلر ائدهرک، گؤروش کئچیرن عبادی ایرانین عراق-داکی تأثیر دایرهسینی محدودلاشدیرماق اوچون سعودی عربیستانی و امریکا ایله بیرلیکده آددیم آتماغا حاضردیر.
عراق سئچکیلرینین تورکیه جهتدن موختلیف اهمیتلی جهتلری اولسا دا ترور ایله موباریزه چرچیوهسینده آیری اهمیتی وار. نتیجهده تورکییه سلاحلی قوهلرینین عراق-ین شیمالیندا پ.کا.کا ترور تشکیلاتینا قارشی کئچیردیگی عملیاتلارین عراق سئچکیلریندن سونرا داها احاتهلی بیر عملیاتا چئویریله جگی گؤزلنیلیر.عراق مرکزی حکومتینین دستیی ایله ایراق سرحدلری داخیلیندکی پ.کا.کا ترور تشکیلاتینین موجودلوغونا قارشی اطرافلی عملیات عراق-تورکیه علاقهلری باخیمیندان چوخ اهمیتلی بیر وضعیت اولاجاق. پ.کا.کا ترور تشکیلاتینین تورکیه سرحدلری داخیلیندکی فعالیتلرینی ان آشاغییا ائندیرمگی باجاران تورکیه سلاحلی قوهلری همین زاماندا "فرات قالخانی" و "زیتون دالی" عملیاتی ایله اورتایا قویدوغو سرحددن کنارداکی ترور مؤوجودلوغونا قارشی موباریزه آنلاییشینی داوام ائتدیرمگی پلانلاشدیریر.
"تورکیهنین گوندمینه دایر تحلیل" پروقرامینین نوبتی بؤلومونده بو گون سیزه سیاست، ایقتیصادیات و جمعیت آراشدیرمالاری فوندونون امکداشی جان آجونون "اورتا دوغودا ایکی اؤنملی حادثه: "قودس و عراق سئچکیلری" موضوعوسوندا آنالیتیک یازیسینی تقدیم ائتدیک.