Tatarstan xäbärläre 18/2024

26nçı aprel’ Tuqay tuğan kön häm tuğan tel köne

26nçı aprel’dä Tatarstan häm böten tatar dön’yası böyek şağıyrebez Ğabdulla Tuqaynıñ tuğan könen bäyräm itte. Tantanalar Qazanda Tuqaynıñ häykälenä çäçäklär salu belän başlanıp kitte. Çarada Tatarstan räise Röstäm Miñnexanov, däwlät kiñäşçese Mintimer Şäymiyev, yazuçılar, artistlar häm kiñ cämäğat’çelek qatnaştı. Şağıyr’ Rädif Ğataş äytüençä, bu tradiśiyä 1961nçe yıldan kilä. Çäçäklär salğannan soñ Tuqay häykäle yanında Şiğ’riyät bäyräme başlanıp kitte.

Tuqay premiyäse laureatların iğ’lan itü Qazan Kremlendä uzdı. Bıyıl aña şağıyr’ Läis Zölkärnäy, sınçı Qadıym Cämitov, Tatarstan däwlät xorı citäkçese Miläwşä Tämindarova häm yazuçı, tärcemäçe Boris Vayner layıq buldı.

Tuqay tuğan kön uñayınnan iskä alu çaraları Törkiyä şähärlärendä dä uzdı. Antaliyada yäşäwçe tatarlar, mäsälän, “Tuqay, quray, şiğir’” dip ataluçı kiçä oyıştırdı.

Söyembikä manarası tözekländereläçäk

Qazanda töp xalıqara çaralar - BRİKS uyınnarı häm sammit tögällängännän soñ Söyembikä manarasın tözekländeräçäklär. Bu xaqta mädäni miras ob’yektların saqlaw komitetı räise İvan Guçin belderde. Başta fasad öleşe, gidroizolyaśiyä êşläre başqarılaçaq. Annarı ikençe êtapqa - konstruktiv öleşkä küçäçäklär.

Restavraśiya proyektın êşläwgä 7,5 million sum sarıf iteläçäk. Söyembikä manarasın yañartunıñ küpmegä töşäçäge bilgele tügel.

Tatarstanda küp balalı ğailälär arttı

Soñğı yılda Tatarstanda sośial’ yärdäm aluçı küp balalı ğailälär sanı 42 meñ 330dan 51 meñ 478gä citkän. Respublikada 3 häm annan da kübräk bala bulğanda, şul isäptän tärbiyägä aluçılar da, sośial’ yärdäm çaralarına ömet itä ala. Bu - darular satıp alu öçen subsidiyä, toraq öçen tüläwdä taşlama, kommunal’ xezmätlär öçen çığımnarnıñ ber öleşenä subsidiyä häm başqalar.    

Tatarca söylämne rusçağa tärcemä itüçe täwge quşımta

Tatarstan fännär akademiyäse tatarça söylämne tärcemä itü mömkinlege bulğan “Tatsoft” quşımtasın täq’dim itte. Ul tawışnı tekstqa äyländerä torğan söylämne tanıp-belü sintezın häm tärcemäne berläşterä. Bügen ul Android sistemasında êşli. Ber aydan anıñ İOS sistemasında êşläp kitüe kötelä. Älege programmanı maxsus internet säxifälärendä dä qullanıp bula.

Tatarstan fännär akademiyäse Ğamäli semiotika institutınıñ äydäp baruçı fänni xezmätkäre Bulat Xäkimov “Tatar-inform” mäğ’lümat agentlığına citkergänçä, servis öçen 1 meñnän artıq unikal’ tawıştan toruçı 600 säğat’lek söyläm ürnäkläre yazdırılğan. Dialektta häm akśent belän söyläşüçelärneke dä bazağa kertelgän.  

Ğalimnär quşımtanı kamilläşterü, funkśiyälären arttıru maqsatı quya. Xäzerge waqıtta rusçadan tatarçağa häm kiresençä tärcemä itü bar. Yıl axırına qadär servisqa başqort, mordva, çuvaş, mari tellären östäw burıçı tora.  

Tapşırunı äzerlägändä “İntertat” êlektron gazetı, “Tatar-inform” mäğ’lümat agentlığı. Tatarstan räiseneñ räsmi portalı häm başqa räsmi çığanaqlardan faydalanıldı.