فواید و کاربردهای ید برای بدن

ید چیست؟ میزان نیاز روزانه بدن به ید چقدر است؟

بدن انسان ید تولید نمی‌کند، از اینرو از طریق غذا به صورت خارجی دریافت می‌شود. ید که نقش مهمی به ویژه در رشد جنین دارد، یک منبع غذایی ضروری برای سلامتی در تمام مراحل زندگی است. مقدار ید مورد نیاز روزانه بسته به سن و نیازهای متابولیکی متفاوت است. اگرچه غذاهای دریایی منبع خوبی از ید هستند، اما تخم مرغ، گوشت و محصولات لبنی نیز از میزان قابل توجهی ید برخوردارند.

ید چه وظایفی در بدن دارد؟

ید یک عنصر ضروری در تولید هورمون تیروئید، رشد جنین در رحم و نوزاد بوده و یک منبع غذایی ضروری برای سلامتی در تمام مراحل زندگی است.

نیاز روزانه بدن به ید چقدر است؟

مقدار ید مورد نیاز روزانه ممکن است بسته به سن و نیاز متفاوت باشد. اما ارقام تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی به شرح زیر است.

نوزادان (0-59 ماه): 90 میکروگرم در روز

کودکان (6-12 سال): 120 میکروگرم در روز

کودکان (بالای 12 سال): 150 میکروگرم در روز

نوجوانان و بزرگسالان: 150 میکروگرم در روز

زنان باردار و شیرده: 250 میکروگرم در روز

علائم کمبود ید چیست؟

• گواتر یکی از علائم شایع کمبود ید است. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید به دلیل کمبود ید در تولید هورمون‌های تیروئیدی مشکل داشته باشد.

• از آنجایی که هورمون‌های تیروئید بر تنظیم چرخه قاعدگی در زنان تأثیر می‌گذارد، این دوره در زنان مبتلا به کمبود ید ممکن است سنگین یا نامنظم باشد.

• افزایش وزن یکی از شایع‌ترین شکایات است زیرا با کاهش هورمون تیروئید در بدن متابولیسم کند می‌شود.

• ضعف، خشکی پوست، ریزش مو، ضخیم شدن پوست، یبوست، لرز، شکنندگی مو و ناخن، نامنظمی قاعدگی و فراموشی از جمله شکایاتی است که به مرور زمان رخ می‌دهد.

• در موارد پیشرفته تر، مشکل در تمرکز، افسردگی، نوسانات خلقی، نارسایی قلبی و ریوی ممکن است ایجاد شود.

• یکی از مهمترین اثرات کمبود ید در زنان در دراز مدت، ناباروری است.

• ضعف یکی از مهم ترین شاخص‌های کمبود ید است.

مضرات ید اضافی چیست؟

اگرچه مصرف مکمل ید بسیار مهم است، اما لازم است از مصرف بیش از حد ید نیز اجتناب شود. به خصوص در دوره هایی که غده تیروئید به پرکار است. در چنین مواقعی مصرف ید ممکن است توسط پزشک در طول درمان متوقف شود تا از تسریع تولید هورمون‌ها جلوگیری شود. گاهی اوقات مصرف بیش از حد ید ممکن است باعث فعال شدن ندول‌های بیماران مبتلا به ندول تیروئید شده و باعث ترشح بیش از حد هورمون شود.

مواد غذایی سرشار از ید

1. غذاهای دریایی منبع خوبی از ید هستند.

2. تخم مرغ، گوشت و محصولات لبنی اگرچه نسبت به اکثر غذاهای دریایی میزان ید کمتری دارند، اما نسبت به اکثر غذاهای گیاهی از نظر ید غنی تر هستند.

3. منبع اصلی ید نمک تصفیه شده یددار است. اگر پزشک عکس آن را تجویز نکرده باشد، باید از نمک تصفیه شده یددار استفاده شود. درمان پیشگیرانه برای کمبود ید با دریافت کافی ید از طریق غذا آغاز می‌شود. برای این منظور نیازی به استفاده از نمک زیاد نیست. فقط 2 گرم نمک یددار در روز برای رفع نیاز کافی است.

4. به منظور اطمینان از دریافت کافی ید در نوزادان در دوره شروع تغذیه کمکی، باید دقت شود که شیرخشک/غذاهای مکمل تهیه شده در خانه و یا خریداری شده در بازار حاوی ید مطلق باشند.

• نمک خوراکی تصفیه شده یددار،

•پنیر،

• ماهی آب شور،

•شیر گاو،

•تخم مرغ،

•ماست،

• شیر سویا،

• سس سویا

مصرف ید ممکن است توسط پزشکان فقط در برخی از بیماری‌هایی که با عملکرد سریع غده تیروئید یا حملات التهابی مشخص می‌شوند محدود شود. مصرف بیش از حد ید یا استفاده از نمک یددار برای افراد مبتلا به بیماری گراویس، تیروئیدیت هاشیموتو و ندول‌های گرم خطرناک است. این افراد باید از نمک خوراکی غیر یددار استفاده کنند.

دریافت ید کافی برای رشد ذهنی و جسمی کل جامعه به ویژه از دوران نوزادی حیاتی است.

کمبود ید با آزمایش ادرار مشخص می‌شود

کمبود ید در بزرگسالان در مراحل اولیه علائمی ایجاد نمی‌کند. علاوه بر این، با معاینه فیزیکی نمی‌توان مشخص کرد که آیا کمبود وجود دارد یا خیر. عملی ترین روش برای ارزیابی وضعیت ید در بدن؛ اندازه گیری دفع ید در ادرار و اندازه گیری سطح ید در ادرار در موارد مشکوک است.

در مورد استفاده از مکمل ید نیز تنها پزشک می‌تواند تصمیم‌گیری کند.


نویسنده: دکتر محمت اوچار