Kun tahlili-48

Donald Trampning hukumati deyarli ma’lum bo’ldi. Har bir yangi vakilning nomi e'lon qilinishi bilan Tramp boshchiligidagi AQShning tashqi siyosati butun dunyo tomonidan xavotir bilan kutilmoqda.

Tramp deyarli “aqldan ozgan odam” profiliga ega. Shuning uchun u korporativ madaniyatdan va AQShning anʼanaviy siyosatlaridan tashqarida radikal qadamlar tashlashga moyil. Shu nuqtai nazardan, Xitoyning Rossiya-Ukraina va Yaqin Sharq kabi inqirozli hududlarda amalga oshiradigan radikal qadamlari jiddiy noaniqliklar keltirib chiqaradi.

Donald Tramp hukumati asta-sekin shakllanar ekan, buni butun dunyo xavotir bilan kutmoqda.

Narsistik xususiyatlarga ega bo'lgan Tramp AQSh prezidenti bo'ladigan ushbu yangi davrda, bunday xususiyatga ega bo'lgani sababli butun dunyo uchun katta xavf tug'diradi.

Tramp hozirgacha shunday vazirlar mahkamasini shakllantirdiki, uni hukumatdagi eng oqil inson desak o‘rinli bo‘ladi.

Vazirlar mahkamasida bo'lishning eng katta sharti Trampga mutlaq sadoqat va sodiqlikdir.. Boshqa xususiyatlar tizimdan tashqarida radikal g'oyalarga ega bo'lish, ommabop, ammo tizim uchun marginal bo’lishdir.

Tramp oʻzining yangi xodimlari bilan keng koʻlamli ichki qarama-qarshilikka va Qoʻshma Shtatlardagi tuzumga qarshi kurashga hozirlik koʻrmoqda.

Bizni liberal-demokratlarning globalistik tendentsiyalari tufayli uyg'ongan madaniyat bilan murosaga keladigan, qochqinlar va muhojirlarni nishonga oladigan hamda deportatsiya qiladigan, texnologiya monopoliyalari va ommaviy axborot vositalariga qarshi harakat qiladigan vazirlar mahkamasi kutmoqda.

Biroq, tashqi siyosatda ham radikal qadamlar tashlashi ehtimoldan holi emas. Ushbu radikal tendentsiyalar dunyoning qolgan qismi uchun noaniqlik, ayni paytda jiddiy tashvish tug'diradi.

Yangi davrni eski Tramp davri bilan solishtirish to‘g‘ri yondashuv bo‘lmaydi. Birinchi davrda bizda AQShning korporativ madaniyati ostida ezilgan va o'z xodimlarini nazorat qila olmagan zaif Tramp bor edi. Endi esa, ancha kuchliroq tarzda saylangan, AQSh Senatining ikkala palatasini boshqaradigan, tajribali va unga mutlaqo bo‘ysunadigan xodimlarga ega Trampni ko’rish mumkin.

Umumiy baho berilganda, Tramp va uning yangi hukumati tomonidan boshqariladigan AQSh faqat o‘z manfaatlarini ko‘zlab, ko‘p tomonlama emas, balki bir tomonlama siyosat uslubini qo‘llashini taxmin qilish mumkin.

Bu vaziyat xalqaro tizim va liberal tartibga chek qo’yadi va bizni yangi gibrid dunyo tartibiga olib boradi. Agar AQSh BMT va NATO kabi xalqaro tashkilotlarda hukmronlik qila olmasa, ularga nisbatan salbiy hamlalarni amalga oshiradi.

Hozirgacha yondashuvlarga nazar tashlaydigan bo'lsak, AQShning yangi davrdagi asosiy strategik maqsadi Xitoy bo'lishini aytishimiz mumkin. Biroq, haqiqiy hal qiluvchi omil - Xitoyga qarshi kurashda qanday vositalar qo'llanilishi.

Xitoyning iqtisodiy qudratiga qaratilgan turli sanktsiyalar qo'llanilishi mumkin, ammo AQSh biron natijaga erisha olmagan holatlarda o'z harbiy imkoniyatlaridan ham foydalanishi mumkin.

Ayniqsa, Afrika kabi Xitoyning iqtisodiy qiymatini oziqlantiradigan mintaqalarda,  AQSh harbiy kuchidan foydalanib, Xitoyning iqtisodini oziqlantiruvchi tomirlarini kesib tashlashga urinishi mumkin ko'rinadi.

Bundan tashqari, Tramp AQShning ittifoq haqidagi anʼanaviy tushunchasini butunlay oʻzgartiradigan qadamlar qoʻyishni rejalashtirmoqda. Avvalo, Yevropa qit’asidagi mamlakatlar jiddiy xavotirda.

Hattoki transatlantik munosabatlarda haqiqiy va doimiy keskinliklar yuzaga kelishi va Yevropa davlatlari yangi izlanishlarni boshlashi ham mumkin. Natijada u yangi Tramp davrida AQShning boshqa yuziga duch keladi.

Savol shundaki, AQShning tanazzulga uchrashi Tramp davrida tezlashadimi yoki pasaytiriladimi? Buni vaqt ko’rsatadi. Biroq, Qo'shma Shtatlar endi dunyoning qolgan qismiga, shu jumladan o'z ittifoqchilariga siyosiy va iqtisodiy-harbiy modellarni bir tomonlama o'rnatishga qodir emas. Shuning uchun, Trampning siyosati teskari natija berishi ehtimoldan holi emas.