Turk dunyosiga bag’ishlangan o’mr 50- qism

DR. YAKUP O'MERO'ĞLI XOTIRASIGA

Bugun turk madaniyati va adabiyotiga qo'shgan hissalari bilan Dr. Yakup O'merog'lu haqida gaplashamiz.

Bundan uch oy oldin, 2024-yil 16-avgust kuni Turk dunyosinin buyuk chinori  bo’lgan Yakup O‘merog‘lini boy berdi.

Sovet Ittifoqi parchalanib, mustaqillikka erishgan Turk Respublikalari va Turkiya bilan oʻrtasidagi munosabatlarning rivojlanishida muhim rol oʻynagan buyuk shaxs edi.

 1966 yilda Chanqirida tug'ilgan Yakup O'mero’g'lu Anqara universitetida tahsil olgan. Anqara universiteti Sog'liqni saqlash fanlari institutida doktorlik darajasini oldi.

 Akademik faoliyatini 1994 yilda Yuzunju Yil universitetida boshlagan.

1994-1997-yillarda Turkiya Respublikasi bilan iqtisodiy aloqalar boʻyicha Bosh maslahatchi  bo’lib Bosh vazirlik maslahatchisi lavozimida ishlagan.

 1997-2000-yillarda Qozogʻistonning Turkiston shahridagi Ahmet Yesevi nomidagi Xalqaro Turk-Qozoq universitetining madaniyat boʻlimi direktori lavozimida ishlagan.

Shu tariqa turk dunyosining ta’lim va madaniy aloqalariga hissa qo‘shgan. Turkiyaga qaytgach, 2000-2002 yillarda Qishloq xoʻjaligi vazirligiga tayinlangan va vazir maslahatchisi boʻlib ishlgan. 2002-yildan buyon Gazi universitetida ustoz boʻlgan Oʻmerogʻlu, 2004-2006-yillarda Turkiya Yozuvchilar uyushmasi raisi lavozimida ishlagan.

2006-yilda u doʻstlari bilan turk dunyosi adiblarini birlashtirgan Yevroosiyo Yozuvchilar uyushmasini tuzib, uning prezidenti sifatida faoliyat yuritgan. Yevroosiyo Yozuvchilar uyushmasi doirasida Turk dunyosining adabiy xilma-xilligini aks ettiruvchi Kardesh Kalemler jurnali kabi muhim nashrlarni nashr etdi. Turk dunyosi adabiy asarlarini Turkiyada nashr etish ustida ishlagan. Turk dunyosining 100 dan ortiq adabiy asarlari turkchaga tarjima qilinishini ta’minladi va ularning bosh muharriri sifatida ishladi. Uning bu sa’y-harakatlari madaniy aloqalarni mustahkamlashga katta hissa qo‘shdi.

 Dr. O’merog’luning maqolalari “Kardesh Kalemler”, “Turk Yurdu”, “Bilig”, “Yesevi” va “Yeni Turkiye” jurnallarida chop etilgan. Uning hikoyalari Ozarbayjon, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Moldova, O‘zbekiston, Eron va Rossiyada turli til va shevalarda nashr etilgan.

TRT radiosida “Bashkent Gunceshi”, “Turkiston-Yesevi shahri” va “Madaniyatimiz va adabiyotimiz” nomli dasturlarni ishlab chiqdi va ssenariy yozdi. TRT kanalida namoyish etilgan Go’nul Bag'i, Go’kkushagi Bolalari, Turk Arap Ati, Yaylanız, Do’st Eli, Dunyada

Gundem, Aksham va Kultur ostonasi kabi hujjatli filmlar, seriallar va teledasturlarda kopirayter, maslahatchi va boshlovchi sifatida ishlagan.

Dr. O'merog'lu turk dunyosiga qo'shgan hissasi uchun TURKSOY va turli turk respublikalaridan ko'plab mukofotlarga sazovor bo'ldi: Bular:

 2000 yil Qozog'iston Turkiston shahri xizmatlari mukofoti,

 2003 yilda Turkiya Yozuvchilar uyushmasining “Shahar kitoblari” nominatsiyasida “Turkiston-Yesevi shahri haqida” asari uchun yil muallifi,

 2009 yil O'zbekiston kurash federatsiyasi xalqaro matbuot mukofoti,

 2010 yil TURKSOY matbuot mukofoti, Ozarbayjon-Resul Riza jamg'armasi maxsus mukofoti,

 Ozarbayjon Yozuvchilar uyushmasi Bahtiyar Vahapzoda nomidagi Turk dunyosi adabiyotiga xizmatlari uchun mukofoti,

 İLESAM 2012 Turk dunyosi adabiyoti xizmati mukofoti,

 2013 Ozarbayjon Mikail Mushvik mukofoti, 17-xalqaro Sulaymon Brina Bolqon Turk madaniyati xizmati mukofoti (Kosovo).

 Yakup O’merog’lu Turk dunyosi aloqalarini mustahkamlashning muhim yo’llaridan biri Turk dunyosidan yosh vakillarni bir joyga to’plash ekanini bilardi.

Shu sababdan Turk dunyosi yosh yozuvchilar uchrashuvi kabi katta loyiha bilan yosh yozuvchilarni birlashtirdi.

U kuchli do'stlari va o'qituvchilari bilan birga yosh yozuvchilar uchun oflayn va onlayn amaliy mashg'ulotlar olib bordi. To‘xtovsiz mehnat qilgan, umrini shu yo‘lda bag‘ishlagan O‘merog‘luning Sedat Saqirkaya ta’biri bilan aytganda “Bugungi Gaspirali” sifatida esga olinishi juda o‘rinli. Chunki Turk dunyosi ittifoqi haqida gap ketganda, avvalo, Yevroosiyo Yozuvchilar uyushmasi faoliyati va “Kardesh Kalemler” jurnalidagi maqolalar yodga tushadi.

2024-yil avgust oyida vafot etgan O‘merog‘lu turk dunyosi madaniy aloqalarini mustahkamlash yo‘lida unutilmas iz qoldirgani ko‘rinib turibdi.

 Xojaning yaqinlari, va turk dunyosidan kelgan o‘nlab insonlar uning vafoti munosabati bilan hamon aza tutmoqda.

Adabiyot prof. Dr. Jemal Kurnaz, Yakup O'merog'luning  vafotidan qayg'usini she'rga quyidagicha ifodaladi va butun turk dunyosining motamiga sherik bo'ldi:

Turon  yurtlari g'amgin,

Bolqon tog'lari tumanli.

Yurak taqdirdan g'azablangan.

Yoqub dunyodan o'tdi,

Yulduz kabi oqardi

Yuragimizni kuydirib ketdi

Yakup O’merog’lu qoldirgan bitik va fikrlar Turk dunyosidagi qardoshlik rishtalarining davom etishini ta’minlaydi. Uning xotirasini hurmat bilan yodga olamiz.

Nazgul Qodirova tomonidan tayyorlangan “Turk dunyosiga bag’ishlangan umlar ” dasturi.