Energiya kun tartibi-41

Bioyoqilg'i bu qazib olinadigan yoqilg'ilarga, ya'ni neft va uning hosilaviy manbalariga eng muhim alternativalardan biridir. Uning xomashyosi qand lavlagi, makkajoʻxori, bugʻdoy…

U shakar, kraxmal yoki tsellyuloza bo'lgan qishloq xo'jaligi mahsulotlarini fermentatsiyalash orqali olinadi. Bioyoqilg'i ma'lum nisbatlarda fotoalbom yoqilg'i bilan aralashtirish orqali ishlatiladigan muqobil yoqilg'i sifatida aniqlanadi.

Transport sohasida benzin bilan aralashtirib, kichik maishiy texnika va kimyo sanoatida qo‘llaniladigan bioetanol yoqilg‘ining kislorod miqdorini oshirib, uni yanada samarali yoqish imkonini beradi.

Egzozdagi zararli gazlarni kamaytiradi va kanserogen moddalarga ekologik toza muqobil sifatida aniqlanadi. Bundan tashqari, u egzoz chiqindilarini kamaytiradi.

Biodizel transport sohasida dizel yoqilg'isi o'rniga ishlatiladi, shuningdek, turar-joy va sanoat tarmoqlarida mazut o'rnini bosishi mumkin.

Biodizel qishloq xo'jaligi o'simliklaridan olinganligi va fotosintez orqali karbonat angidridni aylantirish orqali uglerod aylanishini ta'minlaganligi sababli, u issiqxona effektini oshirishga ta'sir qilmaydi.

Turkiya hozirda taxminan 200 ming tonna bioetanol quvvatiga ega.

Turkiyada qayta tiklanadigan energiya manbai bo'lgan bioyoqilg'idan foydalanish o'rta muddatli istiqbolda 4-5 barobar o'sish salohiyatiga ega ekanligi ta'kidlandi. Uning katta qismi transport sohasida qo'llaniladi.

Xo'sh, bioyoqilg'ining qanday turlari bor?

Anadolu agentligi tomonidan tuzilgan ma'lumotlarga ko'ra, bioyoqilg'i uch guruhga bo'lingan: biodizel, bioetanol va biogaz.

Biodizel: o'simlik va hayvon yog'laridan olingan bioyoqilg'i, dizelga muqobil yoki dizel bilan birgalikda ishlatiladi. U kolza, soya, safor va palma yog'idan ishlab chiqariladi.

Bioetanol: benzinga muqobil yoki benzin bilan birgalikda ishlatiladigan shakarli va kraxmalli xom ashyolardan ishlab chiqarilgan bioyoqilg'i.

Bioetanol ishlab chiqarishda xom ashyo sifatida shirin jo'xori, o't, shakarqamish, makkajo'xori, bug'doy va qand lavlagi kabi turli mahsulotlardan foydalaniladi.

Bioetanol asosan kraxmalni shakarga va shakarni etil spirtiga aylantirish orqali olinadi. Turkiyada bioetanol ishlab chiqarish asosan shakar zavodi qoldiqlari bo'lgan melas xomashyosi, bug'doy va makkajo'xoridan tayyorlanadi.

Biogaz: Bu o'simlik chiqindilari yoki hayvonlarning o'g'itlaridan olinadigan foydali gaz sifatida tavsiflanadi.

Undan isitish uchun yoqilg'i sifatida, dvigatel yoqilg'isi sifatida, tabiiy gazga qo'shib, kimyoviy moddalar ishlab chiqarishda va yonilg'i batareyasi sifatida foydalanish mumkin.