ئىستانبۇلغا تۇنجى قەدەم: تاكسىم ۋە ئىستىقلال كوچىسىنىڭ سېھرى كۈچى
سەپەرنامە (03)
«سەپەرنامە» ناملىق پىروگراممىمىزنىڭ ئۈچىنچى بۆلۈمى بىلەن ھەممىڭلارنى قىزغىن قارشى ئالىمىز. مەن سەيران. تۈركىيەنى كەشىپ قىلىش ئۈچۈن چىققان بۇ سەپىرىمدە ئۇچراتقان ھېكايىلەرنى، دىققىتىمنى تارتقان تەپسىلاتلارنى ۋە ھېس-تۇيغۇلىرىمنى سىلەر بىلەن ئورتاقلىشىمەن. تۈركىيە سەرگۈزەشتەم ئىستانبۇلغا ئۇچۇش جەريانىدا باشلاندى. ئايروپىلاندا تونۇشقان پېنسىيونىر ئوقۇتقۇچى گۈنەش خانىم بىلەن قىلغان كۆڭۈللۈك پاراڭلىرىمىز، سەپىرىمگە ئاجايىپ باشلىنىش بولدى. ئۇچۇشتىن كېيىن ئىستانبۇل ئايرودۇرۇمىدا ئىچكەن ئىسسىق چاينىڭ ھەمراھلىقىدىكى سەمىمىي سۆھبەتلەر، بۇ سەرگۈزەشتىنىڭ تۇنجى ئۇنتۇلماس خاتىرىلىرىدىن بىرى بولۇپ قالدى. قېنى ئەمىسە دىققىتىڭلار ھېكايەمنىڭ داۋامىدا بولسۇن!
*** **** **** *** **** ***
يۈك-تاقلىرىمىزنى ئالغاندىن كېيىن، تۈركىيەنىڭ بىر سىمسىز تېلېفون ئوپېراتورىدىن سىم كارتا سېتىۋالدىم. سىم كارتا بىلەن بىرگە ئىنتېرنېتىممۇ دەرھال ئاكتىپلاشتى، شۇنداق قىلىپ ئالاقە جەھەتتە ھېچقانداق قىيىنچىلىقىم قالمىدى. گۈنەش خانىم بىلەن بىر-بىرىمىزنىڭ تېلېفون نومۇرلىرىمىزنى ئالدۇق ۋە كۆرۈشۈشكە ۋەدىلەشتۇق. ئۇ مېنى ئۆيىگە تەكلىپ قىلىپ، خالىغانچە تۇرالايدىغانلىقىمنى ئېيتتى. مەن ئۇنىڭغا تاكسىمدىكى بىر مېھمانخانىدىن ياتاق تىزىملاتقانلىقىمنى، ئەمما بىر قانچە كۈن مېھمىنى بولالايدىغانلىقىمنى بىلدۈردۈم. تۈرك مەدەنىيىتى ھەققىدە ئۇنىڭدىن نۇرغۇن نەرسىلەرنى ئۆگىنەلەيدىغانلىقىمنى ھېس قىلدىم. ئايرودۇرۇمدىن ئايرىلىشتا گۈنەش خانىم بىلەن خوشلىشىپ، يالغۇز ھالدا ئىستانبۇلنى ساياھەت قىلىشقا ئاتلاندىم. شەھەر مېنى كۈتۈۋاتاتتى، ھەر بۇلۇڭ-پۇچقىقى يېڭى بىر سەرگۈزەشتە ۋەدە قىلاتتى.
**** **** ***** ****
ئىستانبۇل سەپىرىم تاكسىمدىكى مېھمانخانامدا داۋاملىشاتتى. ئىستانبۇل ئايرودۇرۇمى بىلەن تاكسىم ئارىسىدىكى ئارىلىقنىڭ تەخمىنەن 40 كىلومېتىر ئىكەنلىكىنى ئالدىنئالا تەكشۈرۈپ بىلىۋالغان ئىدىم. بۇ مۇساپىنى بېسىپ ئۆتۈش ئۈچۈن نۇرغۇن قاتناش تاللىشىنىڭ بارلىقىنى بىلىش مېنى خاتىرجەم قىلغان ئىدى. تاكسىمنىڭ ئىستانبۇلنىڭ يۈرىكى دەپ ئاتىلىدىغانلىقىنى ۋە بۇ يەردىن شەھەرنىڭ ھەر يېرىگە ئاسانلا بارالايدىغانلىقىمنى بىلىش، مېنى ھاياجانلاندۇرغان ئىدى. شۇ سەۋەبتىن مېھمانخانامنىڭ ئورنىنى مەخسۇس تاكسىمدىن تاللىغان ئىدىم. ئايرودۇرۇمدىن چىققاندىن كېيىن، ئايرودۇرۇم ئاپتوبۇسلىرىدىن بىرىگە چىقتىم. يول بويى شەھەرنىڭ مەنزىرىسىنى كۆزىتىش جەريانىدا ھاياجىنىم بارغانسېرى ئاشتى. تاكسىم مەيدانىغا يېتىپ كەلگىنىمدە، ئىستانبۇلنىڭ سېھرى كۈچىگە مەپتۇن بولدۇم. مەيداننىڭ جانلىق ئاتموسفېراسى، كوچىلاردىكى ئېنېرگىيە ۋە ھەر بۇلۇڭدا ھېس قىلغان تارىخ پۇرىقى مېنى گويا ئىچىگە تارتماقتا ئىدى. بىر مەزگىل مەيداندا ئايلانغاندىن كېيىن، ھاردۇقۇمنى چىقىرىش ئۈچۈن ئالدىنئالا تىزىملاتقان مېھمانخانامغا قاراپ ماڭدىم. مېھمانخانا مەيداندىن پەقەت بىر قانچە مىنۇتلۇق يىراقلىقتا ئىدى. ئىچىگە كىرگىنىمدە، ئىللىق قارشى ئېلىشقا ئېرىشتىم. مېھمانخانىنىڭ تىنچ ئاتموسفېراسى مېنى خاتىرجەم قىلىشقا يەتكەن ئىدى. رەسمىيەتلەر قىسقا ۋاقىت ئىچىدە تاماملاندى ۋە لىفتتا تۆتىنچى قەۋەتكە چىقتىم. ياتاققا كىرىشىم بىلەنلا يۈك-تاقلىرىمنى بىر چەتكە قويدۇم ۋە تۇنجى ئىشىم دېرىزىگە يۈگرەش بولدى. پەردىلەرنى ئاچقىنىمدا كۆرگەن مەنزىرە مېنى مەپتۇن قىلغان ئىدى. ئالدىمدا تاكسىمنىڭ جانلىق ئاتموسفېراسى بىلەن بوغۇزنىڭ تىنچ كۆپكۆكلۈكى مۇكەممەل بىر ماسلىشىش ئىچىدە سوزۇلۇپ ياتاتتى. دېڭىز، يىراقلاردا نېپىز بىر سىزىقتەك كۆرۈنسە، چايكىلار ئاسماندا لەيلەپ ئۇچاتتى. كەچكى قۇياش ئاستا-ئاستا پېتىپ، بوغۇزنىڭ يۈزىگە ئالتۇن سېرىق نۇرىنى چاچاتتى. شۇ تاپتا، مەنزىرىنىڭ سېھىرلىكلىكى ئالدىدا نەپىسىم تۇتۇلدى. تاكسىمنىڭ ئېنېرگىيەسى بىلەن بوغۇزنىڭ خاتىرجەملىكىنىڭ بىرلىشىشى، ئىستانبۇلنىڭ جەلپكارلىقىنى تېخى تۇنجى كۈنىدىلا ھېس قىلدۇرغان ئىدى. بۇ شەھەردە مېنى كۈتۈۋاتقان سەرگۈزەشتىلەرنى ئويلىغانسېرى يۈزۈمدە تەبەسسۇم پەيدا بولدى. ئىستانبۇلدا يېپيېڭى بىر سەرگۈزەشتىگە قەدەم قويغان ئىدىم ۋە بۇ تېخى پەقەت باشلىنىش ئىدى.
*** **** ****** ****** **
قىسقىغىنە ئارام ئالغاندىن كېيىن، ئىستىقلال كوچىسىغا سەيلىگە چىقتىم. ترامۋاينىڭ نوستالگىيەلىك ئاۋازى، دۇكانلاردىن كۆتۈرۈلگەن مۇزىكىلار ۋە كوچا سەنئەتكارلىرىنىڭ تەسىرلىك ئىجرالىرى، بۇ تەڭداشسىز تەجرىبىنى تولۇقلايتتى. ھەر قەدەمدە، ئىستانبۇلنىڭ قانچىلىك رەڭدار ۋە كۆپ مەدەنىيەتلىك بىر شەھەر ئىكەنلىكىنى تېخىمۇ چوڭقۇر ھېس قىلاتتىم. ئىستانبۇلنىڭ كەچ سائەتلىرى يېقىنلاشقانسېرى كوچا تېخىمۇ جانلانغان ئىدى. ئادەملەر قاينىمى ئارىسىدا، ھەر بۇرجەكتىن ئوخشىمىغان مۇزىكىلار ياڭرايتتى. بىر بۇرجەكتە باغلىمىسى بىلەن خەلق مۇزىكىسى چالىدىغان بىر سەنئەتكار، يېنىدىن ئۆتكەنلەرنى قىسقىغىنە يۇرت سەيلىسىگە چىقارماقتا ئىدى. سەل نېرىدا ياش بىر گۇرۇپپا، گىتار ۋە داپلىرى بىلەن روك ناخشىلىرى چالسا، ئەتراپىدىكى ئادەملەر جوشقۇنلۇق بىلەن رىتىم تۇتاتتى. يەنە بىر بۇرجەكتىن كۆتۈرۈلگەن كلاسسىك مۇزىكا مەرغۇللىرى دىققىتىمنى تارتتى. ئۈچ كىشىلىك بىر گۇرۇپپا، كەمان ۋە چېللولىرى بىلەن گويا كىچىك بىر كونسېرت بېرىپ، مۇزىكىلىرى بىلەن كوچىدا سېھرىي بىر ئاتموسفېرا يارىتاتتى. ئەمما، ئەڭ كۆپ دىققىتىمنى تارتقىنى، كوچا ئوتتۇرىسىدا تۇرغان بىر ئادەم بولدى. قولىدىكى يوغان داپ بىلەن رىتىم تۇتقاچ، ئېغىز نەيى بىلەن كۆڭۈللۈك بىر مۇزىكا چېلىۋاتاتتى. بالىلار خۇشاللىق بىلەن ئەتراپىدا ئۇسسۇل ئوينىسا، چوڭلار بۇ پەيتنى يانفونلىرى بىلەن مەڭگۈلەشتۈرۈۋاتاتتى. ئىستىقلال كوچىسى، خۇددىي بىر ئوچۇق ھاۋا كونسېرت مەيدانىغا ئوخشايتتى. ھەر قەدەمدە ئوخشىمىغان بىر مەدەنىيەت ۋە ھېس-تۇيغۇنىڭ مۇزىكا بىلەن جانلىنىۋاتقانلىقىغا گۇۋاھ بولۇۋاتاتتىم. شۇ تاپتا، بۇ كوچىنى ئىستانبۇلنىڭ روھى دەپ تەرىپلىدىم. سەنئەت ۋە ئىنساننىڭ بىر-بىرىگە گىرەلەشكەن بۇ سېھىرلىك ئاتموسفېراسى، خاتىرەمگە ئۇنتۇلماس بىر ئەسلىمە بولۇپ ئورنىدى.
*** ***** ***** ****** *****
بۇ سەپەر، مەن ئۈچۈن پەقەت بىر باشلىنىش ئىدى. قايسى كوچىلارغا بۇرۇلىدىغانلىقىمنى، قايسى تائاملارنى تېتىيدىغانلىقىمنى ۋە بۇ شەھەرنىڭ ماڭا يەنە نېمىلەرنى تەقدىم قىلىدىغانلىقىنى بايقاش ئۈچۈن تاقىتىم تاق ئىدى. ئىستانبۇلنىڭ سېھرى مېنى پۈتۈنلەي ئۆزىگە مەپتۇن قىلغان ئىدى ۋە ھەر مىنۇتىنىڭ ئۇنتۇلماس بولىدىغانلىقىغا ئىشىنەتتىم. ئەمما، سەپەر بىلەن ئۆتكەن بىر كۈننىڭ ئاخىرىدا ھارغىنلىقىمنى ئوبدانلا ھېس قىلىشقا باشلىدىم. «ئەتە ئەتىگەندە تىتىك ھالەتتە تاكسىم مەيدانى ۋە بۇ كوچىنى سەيلە قىلىشقا چىقىمەن» دەپ مېھمانخانامغا قايتتىم. دەم ئېلىش ئۈچۈن ياتاققا كىردىم. يېڭى سەرگۈزەشتىلەرگە تەييارلىنىش ئۈچۈن ياخشى ئۇيقۇ شەرت ئىدى.
