قاشقای تورکلری و قاشقای تورکجه‌سی
قاشقای تورکلری اساساً ایران‌ین فارس، اصفهان، خوزیستان، بوشهر و کهکیلویه بؤلگه‌لرینده یاشاییرلار
بو یازیدا قاشقای تورکلری، قاشقای تورکلرینین یاشادیغی یئر و قاشقای تورکجه‌سیندن بحث ائدجه‌ییک.
قاشقای تورکلری اساساً ایران‌ین فارس، اصفهان، خوزیستان، بوشهر و کهکیلویه بؤلگه‌لرینده یاشاییرلار. تاریخی دؤورلرده کؤچری حیات طرزی گئچیرن قاشقای تورکلرینین اکثریتی موعاصیر دؤورون دَگیشمه‌سی ایله ایندی مسکونلاشیبلار.
تورکلرین اوغوز طایفاسیندان اولان قاشقایلارین ایندیکی یاشاییش مسکنلرینه نه واخت و هارادا گلمه‌لری مسئله‌سی قاریشیقدیر، لاکین اکثر عالیملرین فیکرینجه، قاشقای تورکلرینین ایران-ا گلیشی بؤیوک سلجوقلولار دؤورونه و چینگیزلی دؤورونه تصادوف ائدیر. داها دقیق دئسک، قاشقای تورکلری اون‌بیرینجی و اون‌ایکینجی عصرلرده بؤیوک سلجوقلار دؤورونده و اون‌اوچونجو عصرده چینگیزلی‌لر دؤورونده اورتا آسیا، آنادولو و قافقازدان کؤچلر نتیجه‌سینده ایران-ا چوخلو گلیب و زامان کگئچدیکجه بوگون یاشادیقلاری ایران‌ین گونئی و گونئی-باتی بؤلگه‌لرینده مسکونلاشیبلار.
ایران‌ین رسمی قایناقلاریندا قاشقایلارین جمعیتی حاقیندا دقیق بیلگی تاپماق چوخ چتیندیر، لاکین غیر-رسمی رقملری نظره آلساق، اونلارین گونئی آذربایجان تورکلریندن سونرا ایران‌دا یاشایان ان سیخ تورک توپلومو اولدوغو تخمین ائدیلیر.
اونلارین «قاشقای» و یا «قشقایی» کیمی دئدیکلری بو آدین منشأیی و معناسی دقیق معلوم اولماسا دا، بو سؤزون منشأیی حاقیندا موختلیف فیکیرلر مؤوجوددور.
بونلاردان بیری ده بو سؤزون دوغو تورکجه‌سینده آت، سیغیر، قویون کیمی حیوانلارین آلنیندان آخینتییا ایشاره ائدن «قاشقا» سؤزو ایله باغلی اولماسیدیر. بو فیکره گؤره، قاشقای تورکلری «قاشقا» آتلارینی اوغورلو حئساب ائدیر و اونلارین دؤیوشده غلبه چالاجاغینا اینانیردیلار. بو سببدن‌ده اونلاری قاشقا آتلیلاری کیمی قاشقای و یا قشقایی آدلاندیریردیلار.
بیر آیری اؤنملی گؤروش ایسه، «قاشقای» سؤزجوغونون «قاش» و «قایی» کلمه‌لریندن میدانا گئلدیغی یؤنونده‌دیر. بونون بیرینجی پارچاسی اولان «قاش» کلیمه‌سی ایکی اساس آنلاما صاحیبدیر: ۱) اؤنجو، باشلانغیج، اؤن بکچی. ۲) قاچ - کلیمه‌سینین پوزولموش شکلیدیر کی ایکی معنا وئریر: ۱) قاچماق، سورعتلی، حرکت ائتمک. ۲) قاچیش، چابوک و سورعتلی. ایکینجی پارچا اولان «کایی» سؤزو اوغوز تورکلرینین ۲۴ طایفاسیندان بیرینین آدیدیر. بو فیکره گؤره، مورکب سؤز اولدوغو دوشونولن «قشقایی» سؤزونون ایکی معناسی وار: آ) اؤنجول، باسقینچی و موترقی اولان قایی طایفاسی. ب) سورعتلی، چئویک و حرکتلی قایی طایفاسیدیر.
ژاپن‌ون ماشین ایستئحصالچیسی نیسان-ین «قاشقای» مودئلینین آدینین ایران‌ین گونئیینده یاشایان گوجلو و سورعتلی قاشقایلارین آدینی داشیماسی «قاشقای» سؤزونون معناسینا ایشاره ائدن ماراقلی مقامدیر. ایران‌دا «قاشقای» آدلی بیر فوتبول تیمی ده وار.
قاشقای تورکلرینین بیر توپلوم اولاراق مؤوجودلوغو بعضی باتی عالیملرینه گؤره میلاددان اؤنجکی دؤنملره دایانسا دا، ۱۸-جی عصرینه قدر هئج بیر تاریخی و یا ادبی قایناقلاردا قاشقای آدینا راستلانمامیشدیر. قاشقای تورکلری ایله باغلی ایلک آراشدیرمالار، خوصوصا ۱۹-جو عصرین سونو و ۲۰-جی عصرین اوللرینده ایران-ا سفر ائتمیش سیاحلار، شرق‌شیناسلار و آکادئمیکلر طرفیندن آپاریلمیشدیر. بو تدقیقاتلاردا قاشقایلارین کؤچری حیات طرزی، مدنیتی، دیلی و سوسیال قورولوشو آراشدیریلمیشدیر.
قاشقای تورکلری اینانج باخیمیندان ایسلامین شیعه مذهبینی قبول ائتمیش، دیل باخیمیندان تورکجه‌نین جغرافی و دیل پرینسیپلرینه گؤره اوغوز قروپوندادیرلار.
قاشقایلارین اکثریتی ایکی دیللیدیر و اؤز آنا دیلی تورکجه ایله یاناشی، ایران‌ین رسمی دیلی اولان فارس دیلینده ده دانیشیر.
قاشقای تورکجه‌سینین دانیشیلدیغی بؤلگه‌ده سؤزوگئدن دیلین رسمی موقعیتی یوخدور. اصلینده او، اوزون مدت یازی دیلی کیمی چوخ ایشلنمه‌میش، داها چوخ شیفاهی سنتلر ایله اؤتورولن بیر دیل اولموشدور. قاشقایلار کؤچری حیات طرزی سوردوکلری اوچون تاریخاً شیفاهی مدنیته بؤیوک اؤنم وئرمیشلر. بو سببدن‌ده قاشقای تورکجه‌سینده یازیلمیش یازیلی اثرلر آزدیر. لاکین ۲۰-جی عصرین ایکینجی یاریسیندان اعتباراً قاشقای تورکجه‌سینین یازیلی اثرلر واسیطه‌سیله سندلشدیریلمه‌سی و قورونوب ساخلانماسی ایستقیامتینده آراشدیرمالار آپاریلیر.
