Tatarstan xäbärläre 40/2024

“Tatar çäye” (Татар чәе) bäygese

Bötendönya tatar kongressı 1nçe Bötenrusiyä “Tatar çäye” (Татар чәе) bäygesen oyıştırdı. Älege bäyge sälamätlek mädäniyäten üsterügä häm nığıtuğa, sälamät yäşäw räweşe (рәвеше) modelen êşläwgä, “Tatar çäye” (Татар чәе) tatar milli brendın üsterügä yünälderelgän “Sälamät millät” fänni-ğämäli konferenśiyä (фәнни-гамәли конференция) qısalarında uzdırıla. Bu xaqta Bötendönya tatar kongressı (Бөтендөнья татар конгрессы) matbuğat xezmäte xäbär itä.

Qunaqlarnı Bötendönya tatar kongressı Milli Şura räiseneñ berençe urınbasarı, Bötendönya tatar kongressı Başqarma komitetı citäkçese, Tatarstan Cömhüriyäte Däwlät Şurası xalıq ışanıçlısı Danis Şakirov sälamläde, diyelä (диелә) xäbärdä.

“Härber êşneñ tirän mäğnäse (мәгънәсе) bar. Bezgä bügenge köndä bik zatlı, zäwıqlı räweştä (зәвыклы рәвештә) üzebezneñ tatar brendların tanıtu mäs’äläsen kütärergä kiräk. Bu – êzlekle räweştä (рәвештә), daimi alıp barıla torğan êş. Tatar brendların buldıru – ul tatar xalqın, tatar milläten dönyaküläm tanıtu digän süz”, - dide ul.

“Tatar-inform” agentlığı beldergänçä, qunaqlar öçen awıl (авыл) mädäniyät yortı foyesında (йорты фойесында) çäy kürgäzmäse häm “May unı” yolasın (йоласын) kürsätü oyıştırıldı. Şulay uq “Sälamät millät” proyektı (проекты) qısalarında biredä “Tatar çäyeneñ (чәенең) tarixı häm mädäniyäte: milli ğoref-ğädätlärne (гореф-гадәтләрне) saqlaw häm torğızu” temasına fänni-ğämäli konferenśiyäneñ (фәнни-гамәли конференциянең) plenar utırışı uzdı.

“Alpar” tatar törkeme Törkiyädä

“Azatlıq” radiosı “Alpar” tatar fol’klor törkemeneñ Törkiyäneñ İskeşähär häm İstanbul şähärlärendä çığış yasawı turında yaza:

“İke şähärdä dä Qazannan kilgän muzıkantlar borınğı törki muzıka uyın qoralları häm tatar cırlarınıñ tarixları belän tanıştırdı, ostaxanälär oyıştırdı.

"Alpar" tatar folk törkeme 20nçe sentäbrdä (сентябрьдә) İskeşähärdä, 21nçe sentäbr (сентябрь) İstanbulda çığış yasadı. Bu - alarnıñ Törkiyä tatarları küpläp yäşägän şähärlär buylap gastrolläreneñ (гастрольләренең) ber öleşe.

İstanbulda muzıkantlarnıñ tatarlar belän oçraşuın İstanbul tatarlarınıñ “İdel-Ural” berläşmäse oyıştırdı. Qazan törkemen istanbullarğa berläşmä wäkile Zilä Näcip täqdim (тәкъдим) itte. Konśert (Концерт) şähärneñ Topkapı parkındağı Tatarstan muzey-yortında (музей-йортында) uzdı. Biredä tatar tirmäsendä 70läp keşe cıyıldı. Başlıça - tatarlar. Aralarında êlektän ük kilep urnaşqan “iske” tatarlar da, yaña möhacirlär dä buldı. Törkiçelek, borınğı törki köylär belän qızıqsınuçı, İstanbulda qayçandır oyıştırılğan “Tümata” törki muzıka, cır ansamble konśertlarına (концертларына) kilep yörüçe töreklär dä bar ide.

"Alpar” törkeme solistı Almaz Äsxädulla tamaşaçılarnı qubız, dumbıra, quray, däf kebek muzıka qoralları belän tanıştırdı, alar niçek yasalğanın, alarğa bäyle riwayätlär (риваятьләр) söyläde. Tamaşaçılarğa törle muzıka qorallarında “Äpipä”, “Sanduğaç”, “Bılbılım” köylären uynap kürsätte, keşelär alarnı otıp äytergä tiyeş (тиеш) buldı.

Konśert (Концерт) öleşendä "Alpar” törkeme solistları Rämilä Şämsemöxämmätova, Adel Timerbayev (Тимербаев) tatarnıñ mäcüsilek waqıtına (вакытына), İdel Bolğar däwlätenä, Altın Urda çorına qarağan köylär nindi bula aluın uynap kürsätte, cırlar başqardı.

- Tatarnıñ muzıka sänğäte (сәнгате) ul talyan (тальян) ğarmun belän çiklänmi, suvenir millät tügelbez, bez – borınğı xalıq, bezneñ muzıka uyın qoralları da törle, üzençälekle, qatlawlı (катлаулы) tarixlı. Qubız, dumbıra, quraylarda uynawıbız (уйнавыбыз) – törki dönyanıñ ber öleşe ikänebezneñ dälile, - dip söyläde Almaz Äsxädulla.

"Alpar” törkeme şulay uq mönäcätlär dä başqardı, Rifat Säläxovnıñ şiğirenä (шигыренә) Almaz Äsxädulla köy yazğan "Tatarstan" cırın da yañğırattı.

Monnan tış tamaşada İstanbulda törek häm tatar yegetlärennän (егетләреннән) torğan “Tulpar” dumbıraçılar törkeme dä çığış yasadı. Alar İstanbuldağı "Tümata” tarixın däwam (дәвам) itterä aluçı yäş (яшь) muzıkantlar dip täqdim (тәкъдим) itelde. Alar Altın Urda çorına qarağan köy täqdim (тәкъдим) itte, tatarlarda tamaq töbe belän cırlaw (җырлау) yuqqa çıqqan dip añlatıldı.

Konśert (Концерт) kümäkläşep “Tuğan tel” cırın başqaru belän häm soñınnan dönyağa cibelep yäşärgä mäcbür bulğan tatarlarnıñ iminlege öçen doğa qılındı”, - dip yaza “Azatlıq” radiosı.