Η συνεργασία Κίνας-Ρωσίας είναι κίνηση κατά της Δύσης;

Για να βρούμε την απάντηση στην ερώτηση στον τίτλο του άρθρου, θα χρειαστεί να πάμε στις 4 Φεβρουαρίου 2022. Ο Πούτιν ο οποίος είχε επισκεφτεί την Κίνα με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, είχε συνάντηση με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ και ως αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης, υπήρξε κοινή δήλωση Κίνας-Ρωσίας με τίτλο "Διεθνείς σχέσεις και παγκόσμια αειφόρος ανάπτυξη προς μια νέα εποχή", η οποία δημοσιεύτηκε και είχε την έννοια ενός μανιφέστου για την τρέχουσα παγκόσμια τάξη.

Μια ανάλυση του καθηγητή Μουράτ Γιεσίλτας, διευθυντή Ερευνών Ασφαλείας στη SETA.

Σε αυτή τη δήλωση, οι ηγέτες των δύο χωρών υπογράμμισαν ότι δεν υπάρχει όριο στη συνεργασία τους και εξήγησαν επίσης το περιεχόμενο αυτής της έννοιας της εταιρικής σχέσης. Αυτή η συνεργασία περιλαμβάνει συμμαχία, μη σύγκρουση και μη στόχευση των τρίτων. Από αυτή την άποψη θα είναι σωστό συμπέρασμα να πούμε ότι υπάρχει ήδη μια εταιρική σχέση μεταξύ Κίνας και Ρωσίας αλλά ο αντίκτυπος του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας στο παγκόσμιο σύστημα και τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών καθυστέρησε να ακουστεί με δυνατή φωνή. Η Κίνα, που θέλει να προστατεύσει την οικονομία της από τα επιθετικά βέλη κυρώσεων που κατευθύνει η Δύση κατά της Ρωσίας, εξέφρασε τη στάση της στη διαδικασία αυτή με φωνή της μεσαίας τάξης τονίζοντας την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας των χωρών, τη συνέχιση του διαλόγου και ότι οι μονομερείς κυρώσεις είναι μη αποτελεσματικές ενώ ταυτόχρονα οι κύριοι παράγοντες που προκαλούν αυτόν τον πόλεμο είναι ο επεκτατισμός του ΝΑΤΟ και έχει δηλώσει σε πολλές πλατφόρμες ότι είναι οι ΗΠΑ. Αν και υπήρχαν ισχυρισμοί ότι η Κίνα παρείχε στρατιωτικό εξοπλισμό στη Ρωσία κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, το Πεκίνο το αρνήθηκε κατηγορηματικά αλλά απέφυγε επίσης να χαρακτηρίσει την εισβολή στην Ουκρανία ως «κατοχή». Ενώ η Κίνα προτίμησε να μείνει στο παρασκήνιο αντί να παίρνει το μέρος με τη Ρωσία σε αυτή τη διαδικασία, οι δεσμοί μεταξύ των διοικήσεων Μόσχας-Πεκίνου έγιναν πιο καλλιεργημένοι σε οικονομική και στρατηγική κλίμακα με την επίδραση επίσης των κυρώσεων της Δύσης και ο εμπορικός όγκος μεταξύ των δύο χωρών σημείωσε ρεκόρ. Μετά τη συνάντηση στις 4 Φεβρουαρίου, οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν και άλλες φορές, ειδικά στη Σύνοδο Κορυφής Αρχηγών Κρατών του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης αλλά καμία από αυτές δεν έκανε τόσο θόρυβο όσο η επίσκεψη του Τζινπίνγκ στη Μόσχα. Ο κύριος λόγος για αυτό είναι η στάση του Τζινπίνγκ που άλλαξε από το 2023 και μετατοπίστηκε σε μια πιο ευέλικτη και θαρραλέα εξωτερική πολιτική, αφήνοντας πέρα την προτεραιότητα της Δύσης με στόχο την οικονομία. Ταυτόχρονα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή ήταν η πρώτη επίσκεψη του Τζινπίνγκ στο εξωτερικό μετά την εξασφάλιση της τρίτης θητείας του και ότι πραγματοποιήθηκε μετά την σχετική απόφαση με την οποία ο Πούτιν κρίθηκε ένοχος για εγκλήματα πολέμου από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Έχει φανεί ξεκάθαρα ότι οι δύο ηγέτες απευθύνθηκαν ο ένας στον άλλο με την έκφραση “φίλος” πέρα από τις διπλωματικές πρακτικές στη Μόσχα και ήταν μια πιο οικεία συνάντηση. Σε δύο δηλώσεις που δημοσιεύθηκαν ως αποτέλεσμα της επίσκεψης, επισημάνθηκε ξεκάθαρα ότι η μονοπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ έφτασε στο τέλος της και ότι μια πολυπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων θα ξεκινήσει στη νέα εποχή. Αυτή η προσέγγιση υποστηρίχτηκε με τις έννοιες του «εκδημοκρατισμού των διεθνών σχέσεων» και της «παγκόσμιας διακυβέρνησης» στη διακήρυξη.

Ας θυμηθούμε τη φράση που χρησιμοποίησε ο Τζινπίνγκ αποχαιρετώντας τον Πούτιν και η οποία προκάλεσε μεγάλο απόηχο:

«Η αλλαγή έρχεται, πρωτόγνωρη εδώ και έναν αιώνα και αναλάβαμε ηγετικό ρόλο».

Με αυτές τις δηλώσεις βλέπουμε ξεκάθαρα τον ρόλο που έχουν αναθέσει οι ηγέτες των δύο χωρών ο ένας στον άλλο. Τα επενδυτικά σχέδια ανάπτυξης και συνεργασίας που υπογράφηκαν εκτός από τη δήλωση και οι γενικές διαδικασίες που σχετίζονται με τον αγωγό φυσικού αερίου Δύναμη της Σιβηρίας 2 περιλαμβάνουν τα οικονομικά, κοινωνικά και διπλωματικά μέσα που χρησιμοποιούνται για την εδραίωση αυτής της εταιρικής σχέσης. Από την άλλη πλευρά αυτή η επίσκεψη παρουσιάστηκε σε ΜΜΕ με δυτικό προσανατολισμό ότι η Ρωσία δίνει στην Κίνα έναν μικρό ρόλο εταίρου ενώ οι ρωσικές και κινεζικές πηγές ερμήνευσαν αυτήν την επίσκεψη ως ένα ισχυρό βήμα που έκαναν οι δύο χώρες προς μια συνολική στρατηγική εταιρική σχέση εξαλείφοντας τα σύμβολα μέσα σε αυτήν.