Πως ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας επηρέασε τις ενεργειακές πολιτικές

Ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας, που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022, προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στην Ευρώπη, η οποία καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της ανάγκης της σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία.

Μετά τους περιορισμούς της ΕΕ σε βάρος της, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι θα πουλάει φυσικό αέριο μόνο σε ρούβλια και περιόρισε το φυσικό αέριο που εξήγαγε στην Ευρώπη.

Αυτή η κατάσταση προκάλεσε αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, ειδικά το β’ εξάμηνο του 2022.

Αυτήν ακριβώς τη στιγμή, ο αγωγός Nord Stream, ο οποίος μεταφέρει το ρωσικό φυσικό αέριο στη Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας, δέχθηκε επίθεση και τέθηκε εκτός λειτουργίας.

Με την αυξανόμενη ζήτηση αυξήθηκαν και οι τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτή η κατάσταση επηρέασε ολόκληρο τον κόσμο, ιδιαίτερα την Ευρώπη.

Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που προμηθεύονταν σχεδόν το μισό του φυσικού τους αερίου από τη Ρωσία, στράφηκαν στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) μετά τη διακοπή της ροής. Οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου στην ΕΕ διπλασιάστηκαν από το 2019 έως το 2023. Την περίοδο αυτή, η Νορβηγία έγινε ο κύριος προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης με 53,4%. Στη δεύτερη σειρά βρέθηκε η Αλγερία με 15,9%.

Ωστόσο, η κρίση επηρέασε βαθιά την Ευρώπη. Το β’ εξάμηνο του 2022, η Γερμανία και η Γαλλία έθεσαν σε εφαρμογή πακέτα εξοικονόμησης. Προχώρησαν σε σημαντικούς περιορισμούς στη θέρμανση και τον φωτισμό των δημόσιων υπηρεσιών.

Ενώ έχουν περάσει τρία χρόνια από τον πόλεμο, συνεχίζεται η ζήτηση των χωρών της ΕΕ για υγροποιημένο φυσικό αέριο.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Πρακτορείου Anadolu σχετικά με την έκθεση που δημοσίευσε ο Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της ΕΕ, η παγκόσμια κατανάλωση υγροποιημένου φυσικού αερίου έχει αυξηθεί σε επίπεδα ρεκόρ από την έναρξη του πολέμου. Η κατανάλωση αυξήθηκε κατά περισσότερα από 40 δισ. κυβικά μέτρα, φτάνοντας τα 557 δισ. κυβικά μέτρα.

Η Ευρώπη ήταν η περιοχή με τη μεγαλύτερη αύξηση ζήτησης, με αύξηση 57 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων σε σύγκριση με το 2021, και αντιπροσώπευε πάνω από το ένα τέταρτο του συνολικού εμπορίου υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Η Γερμανία, η οποία ήταν μία από τις χώρες που θέλησαν να λύσουν την ενεργειακή κρίση που εμφανίστηκε στην Ευρώπη μετά τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας στρεφόμενοι στο LNG και την αποθήκευση, πέτυχε τη μεγαλύτερη αύξηση στις εισαγωγές LNG με τις εγκαταστάσεις που έθεσε σε λειτουργία.

Οι χώρες της ΕΕ εισήγαγαν 134 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα υγροποιημένου φυσικού αερίου, εκ των οποίων περίπου τα 18 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αγοράστηκαν από τη Ρωσία.

Η Γαλλία εισήγαγε 30 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα LNG και η Ισπανία 25 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα LNG. Ακολουθούν η Ολλανδία, η Ιταλία και το Βέλγιο.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα το Φόρουμ Χωρών Εξαγωγέων Αερίου (GECF), οι χώρες της ΕΕ εισήγαγαν συνολικά 14 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου μέσω αγωγών τον Μάρτιο.

Ο όγκος αυτός ήταν αυξημένος κατά 4% σε σύγκριση με τον ίδιο περσινό μήνα.

Η ποσότητα φυσικού αερίου που έστειλε η Ρωσία στην ΕΕ μέσω αγωγών το α’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους αυξήθηκε κατά 23% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023, ξεπερνώντας τα 7 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Το 53% του ρωσικού φυσικού αερίου προς την ΕΕ μεταφέρθηκε μέσω της Τουρκίας.

Η ποσότητα φυσικού αερίου που προμηθεύτηκε η ΕΕ μέσω αγωγών τον Μάρτιο αυξήθηκε κατά 4% σε σύγκριση με τον ίδιο περσινό μήνα. Οι εισαγωγές φυσικού αερίου τον Μάρτιο ήταν οι υψηλότερες μηνιαίες εισαγωγές φυσικού αερίου από αγωγούς στην ΕΕ από τον Δεκέμβριο του 2022.

Η χώρα που εξήγαγε το περισσότερο φυσικό αέριο στην ΕΕ μέσω αγωγού κατά το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους ήταν η Νορβηγία, με 57%. Την ακολούθησαν η Ρωσία με 18% και η Αλγερία με 17%.

Εξαιτίας του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, η ΕΕ επιτάχυνε τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η ΕΕ παρήγαγε το 44% της ηλεκτρικής της ενέργειας από πράσινες πηγές ενέργειας το 2023, σπάζοντας ρεκόρ. Το 27% αυτής της ηλεκτρικής ενέργειας προήλθε από αιολική και ηλιακή ενέργεια.

Πολλές χώρες ανέβαλαν τα σχέδιά για το κλείσιμο των πυρηνικών τους σταθμών. Οι πυρηνικοί σταθμοί χαρακτηρίστηκαν ως «Πράσινη Ενέργεια» με τις έντονες πιέσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας.

Ο πόλεμος έφερε στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας και τις ΗΠΑ. Το 2022 υπεγράφη συμφωνία υγροποιημένου φυσικού αερίου μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ. Η συμφωνία προβλέπει ότι οι χώρες της ΕΕ μπορούν να αγοράζουν έως και 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα LNG ετησίως από τις ΗΠΑ.