ენერგეტიკული დღის წესრიგი 49-2024

ენერგეტიკული დღის წესრიგი 49-2024

თურქეთი აკმაყოფილებს თავის ენერგეტიკულ მიზნებს

მაჰმუთ გიურერი / TRT Haber-ის რედაქტორი

2024 წლის დასრულებამდე რამდენიმე დღე დარჩა. თურქეთმა ამ წლისთვის ენერგეტიკაში დიდი მიზნები დაისახა. ამ მიზნების დიდი ნაწილი წლის დასრულებამდე შესრულდა. განახლებად ენერგიაში, ბუნებრივ გაზსა და ნავთობის წარმოებაში მოხსნილ იქნა რესპუბლიკის ისტორიაში რეკორდები.

თურქეთმა შიდა და გარე ნავთობის წარმოებაში გადააჭარბა დღიურად 150 ათას ბარელს. ამრიგად, დაახლოებით დღიური 1 მილიონი ბარელი ნავთობის მოთხოვნილებიდან 15% უკვე იფარება ეროვნული წყაროებიდან.

გაბარში დღიური ნავთობის წარმოება გაიზარდა 57 ათას ბარელზე მეტად. რეგიონში გაგრძელდება ახალი აღმოჩენების ძიება. წლის ბოლომდე იგეგმება სამუშაოების სწრაფი წარმოება, განსაკუთრებით შირნაქის, ჰაქქარისა და ვანის რაიონებში - სულ 103 წერტილზე. აღნიშნული იქნა, რომ ამ რეგიონში აღმოჩენილ იქნა 66 მილიონი ბარელის ახალი რეზერვი.

2025 წლისთვის ენერგეტიკისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტროს გეგმა ნათელია. მომავალ წელს იგეგმება 143 წერტილზე საძიებო ბურღვითი სამუშაოები. ამისთვის იგეგმება 140 მილიარდ ლირაზე მეტი ინვესტიცია.

შავი ზღვის ბუნებრივი გაზის ბურღვის სამუშაოებმა მოლოდინს გადააჭარბა. ოთხი ღრმა საზღვაო ბურღვის, ორი სეისმური გამოკვლევისა და მხარდამჭერი გემებისგან შემდგარი თანამედროვე ფლოტით, თურქეთმა წარმოება გაზარდა ორჯერ. საქარიას რაიონში 2023 წელს დღიური 3,8 მილიონი კუბური მეტრიდან მიმდინარე წლის 11 თვის მონაცემებით გაიზარდა 7 მილიონ კუბურ მეტრამდე. სრული ბუნებრივი გაზის წარმოება კი გაიზარდა დღიურად 8 მილიონ კუბურ მეტრამდე. ამრიგად, დაიწყო 3,5 მილიონი შიდა მოთხოვნილების დაკმაყოფილება ეროვნული წყაროებიდან.

ეს დიდ წვლილს შეიტანს მიმდინარე დეფიციტის შემცირებაში. 2022 წელს თურქეთმა ბუნებრივ გაზზე გადაიხადა 44,6 მილიარდი დოლარი. 2023 წელს ეს თანხა შემცირდა 23,5 მილიარდ დოლარამდე. 2024 წელს მოსალოდნელია ამ რაოდენობის კიდევ შემცირება.

თურქეთი ითვალისწინებს მნიშვნელოვან ზრდას 2025 წლის ენერგეტიკული მიზნებისთვის. იგეგმება ელექტროენერგიის წარმოებაში განახლებადი ენერგიის წყაროების წილის გაზრდა 47,8%-მდე. მზის, ქარის, გეოთერმული და ჰიდროელექტრო სადგურების წარმოებაში წილის გაზრდა წარმოადგენს ამ მიზნის ყველაზე მნიშვნელოვან ელემენტებს.

მომავალ წელს თურქეთში იგეგმება განახლებადი ენერგიის სადგურების დაყენებული სიმძლავრის გაზრდა შემდეგნაირად:

მზის ენერგიის სადგურებში - 22,600 მეგავატამდე

ქარის ენერგიის სადგურებში - 14,800 მეგავატამდე

ჰიდროელექტრო სადგურებში - 32,395 მეგავატამდე

გეოთერმული ენერგიის სადგურებში - 4,487 მეგავატამდე

ამ ჩარჩოებში განახლებადი წყაროების საერთო სიმძლავრე გადააჭარბებს 74 გიგავატს.

თურქეთის ელექტროგადაცემის კომპანიის მონაცემებით, ამჟამად თურქეთს აქვს:

32,195 მეგავატი ჰიდროელექტრო სიმძლავრე

12,369 მეგავატი ქარის ენერგიის სიმძლავრე

18,756 მეგავატი მზის ენერგიის სიმძლავრე

1,691 მეგავატი გეოთერმული ენერგიის სიმძლავრე

განახლებადი ენერგიის წყაროებში ინვესტიციების ზრდასთან ერთად, ბუნებრივი აირის წილი ელექტროენერგიის წარმოებაში თანდათან შემცირდება.

გარდა ამისა, გარე დამოკიდებულების შემცირების მიზნით, იგეგმება ადგილობრივი წყაროების წილის გაზრდა ელექტროენერგიის წარმოებაში: მიმდინარე წლის ბოლოსთვის 58,9%, ხოლო 2025 წლისთვის 59,4%.

მსოფლიოში ტენდენციები განახლებადი ენერგიისკენ იცვლება. გლობალური ენერგეტიკული სექტორი ემზადება მნიშვნელოვანი ტრანსფორმაციისთვის 2025 წელს. 2024 წელს აღინიშნა სუფთა ენერგიის ტრენდების მნიშვნელოვანი ზრდა. მზის ენერგიაში დაყენებული სიმძლავრის რეკორდულმა ზრდამ ხელი შეუწყო ნახშირბადის ემისიების შემცირებას.

მიუხედავად ამისა, წიაღისეული საწვავით მომუშავე ელექტროსადგურებმა კვლავ მნიშვნელოვანი როლი შეასრულეს ენერგიის წარმოებაში. ელექტროენერგიის მოთხოვნა მკვეთრად გაიზარდა, განსაკუთრებით ჩინეთში, აშშ-სა და ინდოეთში, გლობალური ეკონომიკური კრიზისის გავლენის შემსუბუქების პარალელურად.

გლობალურ ბუნებრივი გაზის ბაზარზე ფასები იყო ცვალებადი.

საერთაშორისო ენერგეტიკული სააგენტოს პროგნოზით, მსოფლიო ელექტრო მოთხოვნის ზრდა 2025 წლისთვის მოსალოდნელია დაახლოებით 4%-ით, რაც აღინიშნება როგორც ბოლო ათწლეულების ყველაზე მაღალი მოთხოვნის ზრდა.