سفر هیئت سوریه به انقره
ارزیابی های داکتر جمیل دوآچ ایپک کارشناس روابط بین‌الملل
امروز در مورد بازدید هیئت سوریه از انقره و آینده این کشور بحث خواهیم کرد.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور تورکیه اسعد حسن شیبانی وزیر امور خارجه دولت جدید سوریه را در کاخ ریاست جمهوری به حضور پذیرفت. در این دیدار، خاقان فیدان وزیر امور خارجه تورکیه نیز حضور داشت. پس از آن فیدان با شیبانی ملاقات کرد. این نشست در وزارت امور خارجه تورکیه صورت گرفت. در این نشست علاوه بر وزرای امور خارجه دو کشور، یاشر گولر وزیر دفاع ملی و ابراهیم قلین رئیس اداره استخبارات ملی تورکیه, مرهف ابوقصره وزیر دفاع دولت جدید سوریه و انس خطاب رئیس اداره استخبارات این کشور نیز حضور داشتند.
در آینده، به نظر می رسد که مسائل مربوط به شناسایی دولت جدید سوریه و برخی مسائل مرتبط با حقوق بین‌الملل توجه زیادی را به خود جلب کند. تحولات سریع پایان سال 2024 در سوریه، سوالات مهمی را در مورد چگونگی شناسایی این کشور در چارچوب حقوق بین‌الملل مطرح کرد. امروز چگونگی ارزیابی دولت جدید سوریه از منظر حقوق بین‌الملل، نحوه واکنش جامعه بین‌المللی به این وضعیت و معیارهای اساسی در شناسایی دولت ها مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
اگرچه در حقوق بین‌الملل قواعدی برای شناسایی دولت ها وجود دارد، موضوع شناسایی دولت ها همچنان با ابهاماتی روبه رو است. برای شناسایی یک دولت، معمولاً معیارهای زیر مد نظر قرار می گیرند:
کنترل مؤثر: اینکه آیا دولت جدید عملاً بخش بزرگی از کشور را تحت کنترل دارد یا خیر.
رضایت مردم: آیا دولت جدید از حمایت مردمی برخوردار است یا نه.
مشروعیت: آیا دولت جدید از طریق روش‌های قانونی یا از طریق کودتا یا شورش به قدرت رسیده است.
تعهدات بین‌المللی: آیا دولت جدید به قرارداد های بین‌المللی پایبند خواهد بود یا خیر.
بر اساس این معیارها، دولت جدید سوریه تحت رهبری هیئت تحریر شام ممکن است با موانعی در زمینه شناسایی بین‌المللی روبه رو شود. به عنوان مثال، فعالیت‌های تروریستی گذشته برخی از افراد داخل هیئت تحریر شام و نقض حقوق بشر ممکن است دردسر ساز شود. بازیگران کلیدی مانند ایالات متحده امریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد اشاره کرده اند که اگر دولت جدید سوریه به حقوق بشر احترام بگذارد، ممکن است این دولت را به رسمیت بشناسند. این جداً یک پیشرفت مثبت برای سوریه خواهد بود. از سوی دیگر، ملاقات های مقامات بلندپایه امریکا با رهبران هیئت تحریر شام و نشانه هایی از کاهش تحریم های اتحادیه اروپا نشان دهنده تمایل جامعه بین‌المللی به برقراری دیالوگ با دولت جدید است. با این حال، از منظر حقوق بین‌الملل، شناسایی یک دولت جدید نه تنها یک مسأله سیاسی و دیپلماتیک بلکه یک مسأله اخلاقی و حقوقی نیز است.
موضوع شناسایی یک دولت در حقوق بین‌الملل معمولاً به تصمیمات فردی کشورهای مختلف بستگی دارد. بنابراین، کشورهای مختلف ممکن است دولت های مختلفی را برای یک کشور خاص شناسایی کنند. به عنوان مثال، در میانمار، یک دولت ممکن است در سازمان ملل متحد نمایندگی داشته باشد، در حالیکه یک دولت دیگر ممکن است در دیوان بین‌المللی عدالت نمایندگی شود.
شناسایی دولت جدید سوریه همچنین سوالاتی را در مورد تحقق عدالت در مورد جرائم جنگی و نقض حقوق بشر مطرح می کند. رویکرد عدالت ترمیمی در این زمینه حائز اهمیت است. این رویکرد به مقابله با جرائم گذشته و محافظت از حقوق قربانیان می پردازد. نمونه‌هایی مانند کمیسیون حقیقت و آشتی در افریقای جنوبی، نکاتی در مورد نحوه مدیریت فرایندهای پس از جنگ ارائه می دهند.
جمهوری تورکیه به دنبال بوجود آمدن دولتی است که آینده مردم سوریه را تأمین نماید. جامعه بین‌المللی باید از تلاش‌های تورکیه در این زمینه حمایت کند. در این راستا، دولت جدید باید با رعایت استانداردهای حقوق بشر و انجام تعهدات بین‌المللی خود عمل کند. در غیر این صورت، آینده سوریه همچنان در ابهام خواهد ماند.
در نتیجه، ظهور یک دولت جدید در سوریه هم برای جامعه بین‌المللی فرصتی است و هم چالشی به شمار می رود. فرایند شناسایی بدون تأمین عدالت و مسئولیت‌پذیری می تواند منجر به تشدید درگیری ها در سوریه و افزایش بی ثباتی منطقه‌ای شود. جامعه بین‌المللی باید با حرمت به حاکمیت قانون حرکت کند و به اراده مردم سوریه احترام بگذارد.
