سفر وزیر امور خارجه تورکیه به جمهوری تورک قبرس شمالی
تحلیلی از داکتر جمیل دوآچ ایپک کارشناس روابط بین‌الملل
دوستان عزیز امروز موضوع "بازدید خاقان فیدان وزیر امور خارجه تورکیه از جمهوری تورک قبرس شمالی و روابط تورکیه – جمهوری تورک قبرس شمالی" را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
خاقان فیدان وزیر امور خارجه جمهوری تورکیه سفر رسمی دو روزه به جمهوری تورک قبرس شمالی انجام داد. فیدان در چهارچوب این سفر خود از سوی ارسین تاتار رئیس جمهور جمهوری تورک قبرس شمالی, ضیا اوزتورکلر رئیس پارلمان و اونال اوستل نخست وزیر این کشور به حضور پذیرفته شده و با تحسین ارطغرل اوغلی وزیر امور خارجه کشور میزبان ملاقات کرد. خاقان فیدان همچنین با طوفان ارحُرمن رهبر حزب جمهوری خواه تورک و قدرت اوزرسای رهبر حزب خلق نیز ملاقات نمود.
فیدان، در کنفرانس خبری مشترک با رئیس جمهور تاتار، بر این نکته تأکید کرد که انزوای تورک قبرسی به یک جرم بشری بی صدا تبدیل شده و جامعه بین‌المللی باید وضعیت دولت دوگانه قبرس را بر اساس اصول قانونی تثبیت کند.
روابط میان جمهوری تورکیه و جمهوری تورک قبرس شمالی بر پایه پیوند های تاریخی، فرهنگی و استراتژیک شکل گرفته و بر اساس همکاری و همبستگی عمیق توسعه یافته است. این روابط به طور دوامدار با توجه به تاریخ قبرس و منافع مشترک دو کشور تقویت شده است.
جزیره قبرس در سال ۱۵۷۱ تحت حاکمیت امپراتوری عثمانی قرار گرفت و حدود سه قرن تحت اداره عثمانی باقی ماند. در سال ۱۸۷۸، این جزیره به امپراتوری بریتانیا واگذار شد و در سال ۱۹۶۰ استقلال خود را با نام جمهوری قبرس به دست آورد. با این حال، در سال ۱۹۶۳، پس از آغاز حملات طرف قبرسی یونانی علیه جامعه تورک قبرسی و تلاش برای بر هم زدن نظم قانونی، تورک های قبرسی از نهادهای دولتی کنار گذاشته شدند و با تهدیدات امنیتی جدی روبه رو گردیدند. این وضعیت در سال ۱۹۷۴، زمانیکه کودتای نظامی حمایت شده توسط یونان و تلاش برای الحاق قبرس به یونان (انوسیس) پیش آمد، خطرناک تر شد. تورکیه در چارچوب حقوق و مسئولیت های خود از توافق نامه ضمانت سال ۱۹۶۰، در تاریخ ۲۰ جولای سال ۱۹۷۴ میلادی عملیات صلح را برای تأمین امنیت مردم تورک قبرس و بازگرداندن نظم قانونی در جزیره آغاز کرد. این عملیات، حقوق و وجود تورک های قبرسی را تأمین کرد.
در تاریخ ۱۵ نوامبر ۱۹۸۳، مردم تورک قبرس با استفاده از حق تعیین سرنوشت خود جمهوری تورک قبرس شمالی را اعلام کردند. تورکیه در همان روز اعلام کرد که جمهوری تورک قبرس شمالی را به رسمیت می شناسد و سفارت خانه ها به طور متقابل افتتاح شد. این روند، اساس روابط دیپلماتیک دو کشور را بنیان گذاری کرد.
تورکیه و جمهوری تورک قبرس شمالی در عرصه های بین المللی از حقوق و منافع یکدیگر دفاع کرده و برای حل عادلانه مسئله قبرس همکاری می کنند. به ویژه در مذاکرات تحت نظارت سازمان ملل متحد، تورکیه تأکید دارد که حقوق برابر و حاکمیت طرف تورک قبرس باید به رسمیت شناخته شود. در فرایندهای مذاکرات که از سال ۲۰۰۸ میلادی آغاز شده و در دوره‌های مختلف متوقف شده است، تورکیه و جمهوری تورک قبرس شمالی برای برقراری صلح پایدار در جزیره تلاش می کنند. اما به دلیل موضع غیر قابل توافق طرف قبرس یونانی، پیشرفت مطلوبی در مذاکرات حاصل نشده است. روابط اقتصادی تورکیه و جمهوری ترک قبرس شمالی با حمایت توافقات و پروتکل‌های همکاری مختلف تقویت می شود. توافق نامه همکاری تجاری و اقتصادی که در سال ۱۹۸۳ امضا شد، اساس روابط اقتصادی را تشکیل می دهد. این توافق نامه هدف دارد که تجارت را گسترش داده و همکاری تکنالوژیک و پروژه های مشترک در زمینه توسعه اقتصادی را به اجرا درآورد. تورکیه همچنین برای تأمین امنیت جمهوری تورک قبرس شمالی حمایت نظامی ارائه می دهد. در این زمینه، حضور نیروهای مسلح تورکیه در قبرس نقش مهمی در حفظ صلح و ثبات در جزیره ایفا می کند. همکاری دفاعی میان دو کشور از طریق تمرینات مشترک و برنامه های آموزشی تقویت می شود.
منابع انرژی در بحیره مدیترانه شرقی و توسعه مناطق بحری ویژه، همکاری استراتژیک تورکیه و جمهوری تورک قبرس شمالی را از اهمیت بیشتری برخوردار کرده است. تورکیه از فعالیت‌های حفاری و تحقیقاتی در منطقه حمایت می نماید و در عرصه های بین‌المللی از منافع جمهوری تورک قبرس شمالی دفاع می کند. این همکاری از اهمیت حیاتی برای حفظ تعادل در منطقه برخوردار است.
روابط میان جمهوری تورکیه و جمهوری تورک قبرس شمالی بر اساس پیوندهای تاریخی و فرهنگی و همچنین شراکت استراتژیک شکل گرفته است. دو کشور در زمینه های سیاسی، اقتصادی، دفاعی و فرهنگی همکاری های عمیقی دارند. تلاش ها برای رسیدن به یک راه حل عادلانه و پایدار برای مسئله قبرس در میان اهداف مشترک تورکیه و جمهوری تورک قبرس شمالی قرار دارد. این روابط قوی در حفظ ثبات و صلح منطقه‌ای نقش مهمی ایفا می کند.
