سوریه هیئتی نینگ تورکیه گه تشریفی و سوریه نینگ کیله جگی
برنامه
"تورکیه تشقی سیاستی" دستوری نینگ ینگی سانی بیلن ینه بیرگه‌میز. بوگونگی سانیمیزده "سوریه هیئتی نینگ تورکیه گه تشریفی و سوریه نینگ کیله جگی" موضوعی قولگه آلینه‌دی.
خلق‌ارا مناسبتلر متخصصی دوکتور جمیل دوغاچ ایپېک نینگ موضوع حقیده‌گی یازووینی تقدیم اېته‌میز.
تورکيه جمهور رئیسی رجب طیب ایردوغان سوريه‌ده‌گی ینگی حکومت نینگ تشقی ایشلر وزیری اسد حسن شیبانی‌نی جمهور رئیسلیک مجتمعیده قبول قیلدی. قبولده تشقی ایشلر وزیری خاقان فیدان هم اشتراک اېتدی. کېین خاقان فیدان سوريه‌ده‌گی ینگی حکومت نینگ تشقی ایشلر وزیری اسد حسن شیبانی بیلن اوچره‌شدی. تشقی ایشلر وزیرلیگیده اوتکزیلگن اوچره‌شووده ایکّی دولت تشقی ایشلر وزیرلری بیلن بیرگه، مدافعه وزیری یشر گُلر، ملي استخبارات باشقرمه‌سی (میت) رهبری ابراهیم قلین، سوريه‌ده‌گی ینگی حکومت نینگ مدافعه وزیری مرحف ابوقصری و سوريه‌ده‌گی ینگی حکومت نینگ استخبارات باشقرمه‌سی رهبری انس خطاب هم قتنشدی.
کېلگوسی دورده ینگی سوريه حکومتی نینگ تن آلینیشی و خلق‌ارا حقوق بیلن باغلیق بعضی مسأله‌لر سوريه نینگ جدّي مشغول قیله‌دیگن کورینه‌دی. سوريه‌ده 2024-ییل آخریده یوز بېرگن تېز اوزگریشلر، مملکت نینگ خلق‌ارا حقوق دایره‌سیده قنده‌ی تن آلینیشی حقیده مهم سواللرنی کیلتیریب چیقردی. بوگونگی دستوریمیزده سوريه‌ده‌گی ینگی حکومت نینگ خلق‌ارا حقوق نقطه‌ی نظریدن قنده‌ی بهالنیشی ممکنلیگی، خلق‌ارا همجمعيت نینگ بو وضعیتگه قنده‌ی مناسبت بیلدیریشی ممکنلیگی و حکومتلرنی تن آلیش نینگ اساسي مېزانلری تیلگه آلینه‌دی.
دولتلرنی تن آلیش مسأله‌سیده خلق‌ارا حقوقده معلوم قاعده‌لر موجود بولسه-ده، حکومتلرنی تن آلیش مسأله‌سی ناانیقلیگیچه قالماقده. بیر دولت نینگ حکومتینی تن آلیش اوچون عادتده قوییده‌گی موضوعلر حسابگه آلینه‌دی:
-کوچلی کنترول: ینگی حکومت مملکت نینگ کتّه قِسمینی کنترول قیله‌یاتگنی.
-خلق راضیلیگی: ینگی حکومت خلق قوللب-قوّتلاویگه اېگه می یاکه یوق می.
-قانونيلیک: ینگی حکومت خلق‌ارا حقوققه موافق حاکمیتگه کېلگنمی یاکه دولت تونتریشی یاخود عصیان یولی بیلن می.
-خلق‌ارا تعهدلر: ینگی حکومت خلق‌ارا شرطنامه‌لرگه رعایه قیله دی می یاکی قیلمه یدی می.
اوشبو موضوعلر دایره‌سیده، هیئت تحریر الشام رهبرلیگیده‌گی ینگی سوريه حکومتی خلق‌ارا تن آلینیش باره‌سیده بعضی توسیقلرگه دوچ کېلیشی ممکن. مثلاً، هیئت تحریر الشام ترکیبیده‌گی بعضی شخصلر نینگ اوتمیشده‌گی ترور فعالیتلری و انسان حقلرینی بوزیش حالتلری معما توغدیریشی ممکن. امریکا قوشمه ایالتلری، اروپا اتفاقی و بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی کبی تشکیلاتلر، سوريه‌ده توزیله‌جک ینگی حکومت نینگ انسان حقوقلریگه حرمت بیلن یانده‌شگن تقدیرده بو حکومتنی تن آلیشلری ممکنلیگیگه اشاره قیلگن. بو، البته، سوريه اوچون ایجابي اوزگریش بوله‌دی. باشقه تاماندن، امریکا قوشمه ایالتلری یوقاری ییتکچی شخصلری نینگ هیئت تحریر الشام رهبرلری بیلن اوتکزگن مذاکره‌لری و اروپا اتفاقی نینگ چېکلاولرنی یومشه‌تیش اشاره‌لری، خلق‌ارا همجمعیت نینگ ینگی حکومت بیلن ملاقات اورنه‌تیشگه مایللیگینی کورسه‌تماقده. اما، خلق‌ارا حقوق نقطه‌ی نظریدن ینگی حکومتنی تن آلیش نه‌فقط سیاسي و دیپلوماتیک، بلکه اخلاقي و حقوقي جهتلری هم بولگن مسأله‌دیر.
خلق‌ارا حقوقده حکومتنی تن آلیش مسأله‌سی، عموماً دولتلرنینگ اوزلری نینگ قرارلریگه باغلیق. شو سببلی، تورلی مملکتلر بیر دولت اوچون تورلی باشقروولرنی تن آلیشی ممکن. مثلاً، میانمار‌ده بیر حکومتدن بیرلشگن ملتلر تشکیلاتیده وکیللیک قیلنماقده، بیراق باشقه بیر باشقروودن خلق‌ارا عدالت محکمه سیده وکیللیک قیلیشی ممکن.
سوريه‌ده‌گی ینگی حکومت نینگ تن آلینیشی، اوروش جنایتلری و انسان حقلری بوزیلیشیگه تیگیشلی عدالت نینگ تأمینلنیشی یاکه تأمینلنمسلیگی سوالینی هم کون ترتیبیگه قویماقده. تیکلش عدالتی یاندشووی بو معناده مهم‌دیر. بو یاندشوو اوتمیشده‌گی جنایتلر بیلن یوزلشیشنی و ضرر کورگنلر نینگ حقلرینی حمایه قیلیشنی مقصد قیله‌دی. جَنوبي افریقاده‌گی حقیقت و یره‌شیش کمیسیونی کبی مثاللر، ماجرالردن کېینگی جریانلرنی قنده‌ی باشقریش ممکنلیگی حقیده کورسه‌تمه‌لر بېره‌دی.
تورکيه جمهوریتی سوريه خلقی نینگ کېله‌جگینی ضمانت آستیگه آله دیگن بیر حکومت توزیلیشینی تشویق ایتماقده. تورکيه نینگ بو سعی-حرکتینی خلق‌ارا همجمعیت هم قوللب-قوّتلشی کېره‌ک. شو معناده، ینگی حکومت انسان حقلری ستندردلریگه موافق حرکت قیلیشی و خلق‌ارا تعهدلرینی بجریشی ضرور. عکس حالده، سوريه نینگ کېله‌جگی ناانیقلیک ایچیده قالیشده دوام اېته‌دی.
خلاصه قیلیب ایتگنده، سوريه‌ده ینگی حکومت نینگ پیدا بولیشی خلق‌ارا همجمعیت اوچون هم امکانیت، هم سیناو وظیفه‌سی کوره دی. عدالت و حسابدارلیک تأمینلنمه‌گن تن آلیش جریانی سوريه‌ده‌گی توقنه شوولرنی چوقورلشتیریشی و منطقوي بې‌قرارلیکنی کوچه‌یتیریشی ممکن. خلق‌ارا همجمعیت حقوق اوستوارلیگینی اعتبارگه آلگن حالده حرکت قیلیشی و سوريه خلقی نینگ اراده‌سیگه حرمت کورسه‌تیشی کېره‌ک.
عزیز تینگلاوچیلر، خلق‌ارا مناسبتلر متخصصی دوکتور جمیل دوغاچ ایپېک نینگ بهالشینی تینگله‌دینگیز. کېلگوسی هفته‌ده ینگی بیر کون ترتیبی موضوعی آرقه لی اوچره شیش امیدی بیلن. یخشی قالینگ.
