دژاوو
برنامه
دژاوو
بوگون کوپ کیشیلر حیاتیده کمیده بیر مرته باشدن کېچیرگن شو قیزیق و سرلی تجربه - دژاوو حقیده سوزله‌یمیز. دژاوو فرانسوزچه‌ده "حالی‌حاضر کورینگن" معناسینی بیلدیره‌دی و اینگ ساده شکلده، ایلگری هېچ دوچ کېلمه‌گن بیر واقعه یاکی حالتنی خوددی ایلگری یشه‌گنده‌ی حس قیلیش حالتیدیر. بو تجربه قنچه تانیش توییلسه‌ده، عادتده شو وقتده‌گی حالت‌نینگ حقیقتده ایلگری یشه‌لمه‌گنینی بیله‌میز.
اولدن دژاوو‌نینگ قنده‌ی تعریفله‌نگنی و میکانیزمی‌نینگ قنده‌ی ایشله‌شینی کوریب چیقه‌یلیک. عالملر دژاوو‌نینگ بیر تور خاطره ینگیلشی ایکنلیگیگه ایشانه‌دی. میه‌میز، دایمی روشده ینگی خاطره‌لر یره‌تر ایکن، بعضیده خاطره سیستمیده کیچیک خطالیکلر یوز بېریشی ممکن. بو خطالیکلر، ینگی بیر حالتنی ایلگری یشه‌لگنده‌ی قبول قیلیشیمیزگه سبب بوله آله‌دی. میه‌میز بو ینگی معلوماتنی ینگیلش حالده اوتمیشده‌گی بیر تجربه بیلن باغله‌یدی و بو شو تانیش حسنی کېلتیریب چیقره‌دی.
دژاوو آرقه‌سیده‌گی خاطره نظریه‌لری جوده قیزیق‌دیر. بولردن بیری، میه‌میز‌نینگ معلومات ایشله‌شی وقتیده قیسقه مدت‌لی خاطره و اوزون مدت‌لی خاطره آره‌سیده‌گی سینکرانلشتیریش خطاسی بولیشی ممکنلیگینی ایلگری سوره‌دی. عادتده بیر واقعه یوز بېرگنده میه بو معلوماتنی اولده قیسقه مدت‌لی خاطره‌گه تشیدی و کېیین مهملری اوزون مدت‌لی خاطره‌ده سقلنه‌دی. لېکن دژاوو وقتیده، میه‌میز بو جریاننی آتلب اوتیب، ینگی معلوماتنی توغریدن-توغری اوزون مدت‌لی خاطره بیلن باغله‌شی ممکن. یعنی، شو وقتنی بیرینچی مرته یشه‌یاتگن بولسک‌ده میه اونی خوددی اوتمیشده سقلنگن بیر خاطره کبی ایشله‌یدی.
ینه بیر نظریه ایسه میه‌نینگ وقت بېلگیلش خطاسی نظریه‌سیدیر. بو نظریه‌گه کوره میه‌میز معلوماتنی ایککی فرقلی یول بیلن ایشله‌یدی. بیری بیلیب ادراک ایتیش، باشقه‌سی ایسه تېزراق، اوتوماتیک ادراک سیستمی‌دیر. اگر بو ایککی سیستم آره‌سیده بیر کېچیکیش یوز بېرسه، یشه‌گن بیر واقعه‌نینگ بیر قیسمی تېز سیستم طرفیدن ایشله‌نگن، لېکن انیق روشده بیراز کېچراق سېزیلگن بولیشی ممکن. نتیجه‌ده، بو قیسقه کېچیکیش بیزگه خوددی شو وقتنی ایلگری یشه‌گنده‌ی حس قیلدیره‌دی.
نورولوژیک نقطهٔ نظردن قره‌لگنده، دژاوو تېمپورال لوب و هیپوکامپوس کبی خاطره بیلن باغلیق میه بولک‌لری بیلن علاقه‌دار ایکنلیگی تخمین قیلینه‌دی. تېمپورال لوب، اینیقسه خاطره‌لرنینگ ایشله‌نیشیده مهم رول اوینه‌یدی. اوتکزیلگن تدقیقات‌لرده، تېمپورال لوب ایپیلېپسیه‌سی بولگن کیشیلرده دژاوو تجربه‌سی‌نینگ کوپراق کوزه‌تیلگنی آچیقله‌نه‌دی. بو ایسه دژاوو‌نینگ میه‌ده خاطره‌لرنینگ ایشله‌نیشی وقتیده یوزه‌گه کېله‌دیگن کیچیک الکتریک تورغون‌سیزلیکلر بیلن باغلیق بولیشی ممکنلیگینی کورسته‌دی. یعنی میه‌نینگ بو بولک‌لریده یوز بېره‌دیگن کیچیک الکتریک فعالیت اوزگریشلری، ایلگری یوز بیرمه‌گن بیر واقعه‌نی خوددی بو‌لگنده‌ی قبول قیلیشیمیزگه سبب بوله آله‌دی. لېکن دژاوو فقط بیر خاطره خطاسی یاکی نورولوژیک بیر حادثه ایمس. روانی جهتدن هم قیزیق طرفلری بار. سترېس، چرچش و یوقاری معلومات ایشلش یوکی هم دژاوو یشش احتمالینی آشیره آله‌دی.
