Ozarbayjon TDTni global kuch markaziga aylantirishni maqsad qiladi

"Ozarbayjon Respublikasi tashqi siyosiy kun tartibining asosiy ustuvor yo‘nalishlaridan biri TDT va tashkilot doirasidagi hamkorlikni mustahkamlashdan iborat. TDT o'zining o'ziga xosligi bilan ajralib turadigan xalqaro tashkilotdir. Boshqa mintaqaviy tashkilotlarda bo'lgani kabi, TDT nafaqat a'zo davlatlarni bir-biriga bog'laydigan umumiy qarash, o'zaro manfaatlar yoki integratsiya haqida emas. Bu tashkilot tariximiz, tilimiz, madaniyatimiz va an’analarimiz mushtarakligiga asoslanadi. Shunday ekan, TDTga aʼzo davlatlar va xalqlar oʻrtasidagi munosabatlar qardoshlik munosabatlaridir.

Umumiy maqsad: global maydonda kuch markazi bo'lish

Ozarbayjon Turk dunyosining birligiga doimo hissa qo‘shgan va bundan keyin ham bu birlikka sodiq qoladi. Ozarbayjon Prezidenti Ilhom Aliyev 14 fevral kuni bo'lib o'tgan qasamyod marosimida aytganidek, Turk davlatlari tashkiloti biz uchun asosiy xalqaro tashkilotdir, chunki u bizning oilamiz. Bizning boshqa oilamiz yo'q. Bizning oilamiz turk dunyosi. 2009 yilda Naxchivan kelishuvining imzolanishi bilan tashkil etilgan TDT, siyosiy, iqtisodiy, transport, energetika, madaniyat, ta'lim, sog'liqni saqlash, raqamli transformatsiya va turizm kabi turli sohalarda hamkorlik platformalarini yaratdi. Tashkilot soyaboni ostidagi turk davlatlari Ikki davlat oʻrtasidagi ikki tomonlama va koʻp tomonlama formatdagi hamkorlik muntazam va tizimli ravishda davom ettirilib, har yili mustahkamlanib borilmoqda. Ammo hozirgi kundagi xalqaro xavfsizlik muammolari, ziddiyatlar, siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy inqirozlar dunyo har bir davlatning barqarorligi va farovonligini himoya qilish zaruratini taqozo etdi. Bu borada qardosh turk davlatlari yanada qattiqqo’l bo’lishlari zarur. Ularning bir joyga to’planishi, birdamligini mustahkamlashi va nihoyat yagona kuch sifatida harakat qilishi muhim. Har tomondan tahdid va qiyinchiliklar bilan o‘ralgan mintaqamizda mamlakatlarimiz xavfsizligi va barqarorligini mustahkamlash, geosiyosiy diversifikatsiya va transformatsiya choralarini amalga oshirish zarur. Hozirgi geostrategik vaziyat bu yo‘nalishda rivojlanish uchun mos bo‘lib, turk davlatlari o‘rtasidagi munosabatlar sifat jihatidan yangi bosqichga kirishi uchun eng munosib sharoitlar mavjud. Kaspiy dengizi, Qoradengiz va Oʻrta yer dengizini qamrab olgan geografiyadagi kuchli ishtiroki bilan geostrategiyaning hal qiluvchi elementi boʻlgan Turk dunyosi, 21-asr turk mafkurasining tarixiy missiyasidir. 

Ozarbayjon Prezidenti Ilhom Aliyev ta’kidlaganidek, “Bizning siyosatimiz Turkiy Davlatlar Tashkilotini mustahkamlashdan iborat. Bu keng geografiya, katta yerlar, buyuk harbiy qudrat, buyuk iqtisod, tabiiy boyliklar, transport yo'llari, yosh aholi, o'sib borayotgan aholi va bir nasldan, bir ildizdan chiqqan odamlardir. Bundan kuchli ittifoq bo'lishi mumkinmi? Albatta bo'lishi mumkin emas. Turk davlatlari tashkilotini global maydonda kuch markaziga aylantirish uchun birgalikda harakat qilishimiz kerak. Bunga faqat birgalikda erisha olamiz. Ozarbayjon Prezidentining bu hikmatli va uzoqni ko‘rgan fikrlari strategik xususiyatga ega bo‘lib, turk dunyosining yanada yaqinroq integratsiyalashuvi uchun nihoyatda muhim chaqiriqdir.

Turk davlatlari o'rtasidagi hamkorlikning ahamiyati

Bu bosqichda turk davlatlari oʻrtasida xavfsizlik va mudofaa sohasida oʻzaro yordam koʻrsatadigan mexanizm yaratish koʻrib chiqilishi mumkin. Bu boradagi sa’y-harakatlarimizni birlashtirish mamlakatlarimiz suvereniteti va mustaqilligini mustahkamlash, barqarorlik va taraqqiyotga xizmat qiladi, jahonda tinchlik, barqarorlik va xavfsizlikni ta’minlashga salmoqli hissa qo‘shadi. Shu bilan birga, turk dunyosi taraqqiyot va barqarorlikka xizmat qiluvchi tinch jamiyat ekanligini ta’kidlash lozim. Davlatlarimiz o‘rtasidagi hamkorlik va integratsiya, xavfsizlik va mudofaa sohasidagi o‘zaro faoliyat hech bir davlat yoki davlatlar ittifoqiga qaratilmagan. Osiyoni Yevropa bilan bog‘lovchi Markaziy koridorda joylashgan turk davlatlarining transport-kommunikatsiya infratuzilmalarini samarali rivojlantirish, bojxona va tranzit tartib-qoidalarini soddalashtirish va uyg‘unlashtirish mintaqaning savdo va tranzit salohiyatini oshirishga xizmat qiladi. Iqtisodiyot, sanoat va moliya sohalarida hamkorlik loyihalarini har tomonlama amalga oshirish turk davlatlari oʻrtasida tovar va xizmatlar aylanmasini osonlashtiradi hamda mintaqamizning ishlab chiqarish va eksport salohiyatini oshiradi.

Jamiyatlarimiz sog‘lom rivojlanishi uchun salomatlik salohiyatidan maksimal darajada foydalanish zarur. Shu nuqtai nazardan, qardosh turk davlatlari o‘rtasida bilim, tajriba va texnologiya almashish va ilg‘or sog‘liqni saqlash imkoniyatlarini amaliyotga tatbiq etish imkonini beradigan mexanizmlarni yaratish yo‘lida aniq qadamlar tashlash muhim ahamiyatga ega. Turk davlatlari aholisining 40 foizgacha qismini yoshlar tashkil qiladi. Turk dunyosining intellektual salohiyatini kuchaytirish, ta’lim sohasidagi institutsional hamkorlik va ilg‘or ta’lim amaliyotlarini barcha turk davlatlarining ta’lim tizimlariga integratsiya qilish asosiy maqsadimiz bo‘lishi kerak.

Bundan tashqari, Turk dunyosi mintaqasida zamonaviy davr muammolari oldida muvofiqlashtirilgan umumiy axborot makonini yaratish, kiberxavfsizlik sohasida samarali harakat va hamkorlikni ta’minlash ham muhim vazifalardandir. Shuningdek, turk madaniy merosini himoya qilish va targ‘ib qilish, shuningdek, ushbu merosni xalqaro miqyosda targ‘ib qilish bo‘yicha birgalikda faoliyat olib borish va tegishli xalqaro tashkilotlarda bu borada mushtarak pozitsiyani egallash juda muhim. Davlat rahbarlarimizning siyosiy irodasi men belgilab bergan yo‘nalishlar bo‘yicha TDTni mustahkamlash va aniq natijalarga erishishga qaratilgan tadbirlarni amalga oshirish imkonini bermoqda. Davlat va xalqlarimizning birgalikdagi faoliyati natijasida birligimizning mustahkamlanishi turk dunyosining dunyoning yetakchi kuch markazlaridan biriga aylanishi uchun sharoit yaratadi"

(Halef Halefov - Ozarbayjon Prezidentining maxsus topshiriqlar bo'yicha mas'ul vakili)

Maqolalarda bildirilgan fikrlar muallifga tegishli va Anadolu agentligi tahririyat siyosatini aks ettirmaydi.