Jamiyatda so’zlashuv odobi

Assalomu alaykum aziz tinglovchilar. Dasturimizning bugungi sonida so’zlashuv odobi haqida gaplashamiz. Ya’ni, biror narsa so'rayotganda "iltimos" deb murojaat qilish haqida gaplashamiz. Bu insonga a’lo kayfiyat bag’ishlaydigan xatti-harakatlardir. Turk tili kengashi tomonidan aytilganidek, “Birovdan biron narsa so’raganda, ishlatiladigan “iltimos” so’zi arabcha kalima hisoblanadi. Bu so’z inoyat so'zidan kelib chiqqan bo'lib, "muhim yoki yuqori lavozimdagi odamlarning sovg'asi" degan ma'noni anglatadi.

“Iltimos” so’zi boshqa tomonni ulug’lash nozikligini o’zida mujassam qilgan ifodadir. Forscha “bo‘l” so‘ziga turkiy ikkinchi ko‘plik qo‘shimchasining qo‘shilishi bilan hosil bo‘lgan so‘z murojaat qilingan shaxs xo‘jayin, so‘zlovchi esa qul, degan metafora asosida yaratilgan. Iltimos, so'zlovchi o'zi xohlagan narsani lutuf sifatida ko'rishini nozik tarzda ifodalaydi.

Iltimos so’zi, birinchi navbatda boshqalarga hurmat ko'rsatish usuli hisoblanadi. Bizning xohish va talablarimizni bildirishda ushbu so'zdan foydalanish boshqalarni qadrlashni anglatadi. Sog'lom muloqot tomonlarning boshidanoq bir-biriga mehr bilan munosabatda bo'lishi bilan amalga oshradi.

Aks holda, tomonlar bir-birlarini noto'g'ri tinglashlari va salbiy ta'sirga olib kelishi mumkin. Iltimos, deyish muloqotni yanada samarali va ijobiy muhitda o'tkazishga yordam beradi.

Iltimos, deyish ko'plab madaniyatlarda ijtimoiy me'yorlarga muvofiq o'zini tutishning bir qismidir. Jamiyat ichidagi o'zaro munosabatlarda tegishli xulq-atvor namunalariga rioya qilish ijtimoiy munosabatlarning ijobiy tarzda saqlanishini ta'minlaydi. Shu jihatdan hamkorlik ruhini rag‘batlantiruvchi “iltimos”, “marhamat” kabi so‘zlar aholi salomatligining muhim elementidir.

Iltimosimizni xushmuomalalik bilan bildirish odamlarning bizga nisbatan ijobiy ko’z bilan qarashiga ta'sir qiladi. Qolaversa, jamoat transportida yo‘l haqini uzatmoqchi bo‘lgan kishiga, yoki biron ofitsiantga “iltimos” deya murojaat qilish bizga hech qanday zarar keltirmaydi.