Energiya kun tartibi 9- qism

Energiya kun tartibi 9- qism

Turkiya NEFT MAQSADLARINI OShTIRIDI

Mahmut GURER / TRT YANGILIKLAR MUHARRIRI

  Turkiya oxirgi yillarda yadrodan qayta tiklanadigan manbalarga, tabiiy gazdan neftga qadar energiya sohasida ulkan loyihalarni amalga oshirmoqda.Turkiyadagi birinchi kashfiyot 1940 yilda Batmandagi Raman-1 qudug'ida qilingan.

So'nggi paytlarda, ayniqsa, Janubi-Sharqiy Anadolu mintaqasida, ayniqsa Gabarda ko'plab yangi kashfiyotlar qilindi.

Hozirda Turkiyada 6 mingga yaqin neft qudug'i mavjud. Ushbu quduqlarning 2500 ga yaqini neft qazib oladi.  Hozirgi ma'lumotlarga ko'ra, Turkiya 1,3 milliard tonna neft zaxirasiga ega.

Konchilik va neft ishlari bosh boshqarmasi maʼlumotlariga koʻra,

Kundalik neft qazib olish 1999 yilda taxminan 59 ming barrel bo'lgan bo'lsa, 2020 yilda 64 ming barrelga ko'tarildi.

  2021 yilda u 69 ming barrelga, 2022 yil oxiriga kelib esa 80 ming barrelga yetdi.

Anqara Gabar tog'idagi qo'riqxonalardan juda umidvor. 200 million barrel neft zaxirasi borligi taxmin qilingan neftning qiymati 13 milliard dollarga yaqin ekani taxmin qilinmoqda.

So'z yuritilgan kashfiyot bilan Turkiyaning ishlab chiqariladigan neft zaxirasi 450 million barreldan 600 million barrelga ko'tarildi.

TPAO, Shehit Aybuke Yalchin konidagi yangi kashfiyotning jami in-situ neft zaxiralarini taxminan 1 milliard barrel, ishlab chiqariladigan zaxiralarni esa taxminan 600 million barrel deb baholamoqda.

Turkiya ham neft qazib olish maqsadlarini yangi konlar bilan yangiladi. Shunga ko'ra, kuniga 100 ming barrel maqsadi 200 ming barrelga ko'tarildi.

Qidiruv tadbirlari uzluksiz va kengaymoqda. Qisqa vaqt ichida 14 viloyatda yana 18 ta konda neft qidiruv ishlari boshlanadi. Viloyatlarga Gaziantep, Antaliya, Chanakkale, Shanliurfa, Zonguldak, Diyarbakir, Hakkari, Bartin, Karabuk, Kastamo’nu, Elazig, Edirne, Qahramanmarosh va Kilis kiradi.

Shuningdek, Turkiyaning neft kashfiyotlari tashqi energiyaga qaramlik va energiya import hisobini kamaytirishi ta'kidlangan.

Bu holat, ayniqsa, energetika sohasida mustaqil davlatga aylanish maqsadi nuqtai nazaridan katta ahamiyatga ega.

Turkiya nafaqat quruqlikda, balki dengizda ham neft qidiruv ishlarini davom ettirmoqda.

Bu yoʻnalishda keyingi yillarda 4 ta burgʻulash va 2 ta seysmik tadqiqot kemalari oʻz faoliyatini boshladi. Burg'ulash kemalaridan biri Fotih, Yavuz va Kanuni kemalari Qoradengizda seysmik tadqiqotlarga muvofiq burg'ulash ishlarini olib bormoqda va Abdulhamid Xon asosan O'rta er dengizi mintaqasida.

Joriy yilda uglevodorodlarni qidirish va burg'ulash ishlari, jumladan Shimoliy Kipr Turk Respublikasining quruqlik va dengiz litsenziyasi hududlari faollashtiriladi. Quruqlik va dengiz zonalarida jami 250 ta quduq qazish rejalashtirilgan.

Hozirda Turkiyaning eng katta xarajat moddasi “energiya...”

O‘tgan yili 2 million 965 ming 664 tonna xom neft import qilingan. Bu to'g'ridan-to'g'ri byudjet balansiga va joriy hisob taqchilligiga ta'sir qiladi.

Neft ishlab chiqarishning ortishi bilan Turkiyaning dastlab neftga bo'lgan ehtiyojining 20 foizini milliy manbalardan qondirishi kutilmoqda.

Bu joriy hisob taqchilligini sezilarli darajada kamaytirishi kutilmoqda.

​

Bunun da cari açığı ciddi biçimde düşmesi bekleniyor.