Bularni bilaszimi 67- qism
Turkiyaning eng uzun daryosi 10 ta shahardan o'tib dengizga yetib borishini bilasizmi?Uzunligi 1355 km boʻlgan Qizilirmak Turkiyaning oʻz chegaralaridan boshlanib, oʻz chegaralari ichida dengizga quyiladigan eng uzun daryosidir.
Bularni bilaszimi 67- qism
QIZILIRMAK
Turkiyaning eng uzun daryosi 10 ta shahardan o'tib dengizga yetib borishini bilasizmi?Uzunligi 1355 km boʻlgan Qizilirmak Turkiyaning oʻz chegaralaridan boshlanib, oʻz chegaralari ichida dengizga quyiladigan eng uzun daryosidir.
Sivas viloyati chegaralari ichida 3000 metr balandlikda ko'tarilib, Qora dengizga quyiladi, Kayseri, Nevshehir, Kirshehir, Qriqqal'a, Anqara, Chanqiri, Chorum, Sinop va Samsun viloyatlarini sug'oradi.
O'z nomini suvining rangidan olgan Qizılırmak, qadimgi davrlardan beri Anadoluda o'rnatilgan ko'plab sivilizatsiyalarga mezbonlik qilgan.
Shu sababdan vodiy atrofida tarixning barcha davrlariga oid qoyatosh qabrlar, qal’alar, ko‘priklar kabi izlarni uchratish mumkin.
Qizilirmak Qora dengizga quyilgan hududda 56 ming gektar delta mavjud. Qizilirmak deltasi Turkiyaning eng muhim sersuv erlaridan biridir.
Katta-kichik ko'llar ko'p bo'lgan Qizilirmak deltasi biologik xilma-xillik nuqtai nazaridan katta ahamiyatga ega.
355 o'simlik yashaydigan delta, unda yashaydigan noyob o'simlik turlari bilan ham diqqatni tortadi. Hududda topilgan o'simlik turlari orasida yo'qolib ketish xavfi ostida turgan to'qqizta ustuvor tur mavjud.
Dunyoga mashhur botqoqlik boʻlgan Qizilirmak deltasidagi laguna suv qushlari uchun koʻllar, botqoqliklar, qirgʻoq qumtepalari va qamishlarda oziqlanishi va uya qoʻyishi uchun qulay muhit yaratadi.
Shuning uchun bu qush kuzatuvchilar va fotosuratchilar uchun jannatdir. Turkiyada hozirgacha aniqlangan 465 qush turidan 358 tasi ushbu deltada kuzatilgan.
Qizilirmak ekologik ahamiyatidan tashqari Turkiyaning energiya ishlab chiqarishida ham o'n ikkita to'g'on va GESlar qurilganligi sababli katta ahamiyatga ega.
