Bularni bilasizmi 32- qism

Turkiyada UNESCO himoyasida biosfera rezervati hududi borligini bilasizmi?

Biosfera rezervatlari - inson va tabiat o'rtasida ekologik, iqtisodiy, madaniy va ijtimoiy jihatdan muvozanatli va barqaror munosabatlar o'rnatilgan quruqlik yoki qirg'oq ekotizimlariga ega hududlar.2021 yil holatiga ko'ra, YuNESKOning Butunjahon biosfera rezervatlari tarmog'ida 129 mamlakatdan 714 ta biosfera rezervati mavjud. Turkiyaning birinchi va yagona biosfera rezervati Artvin viloyatining Bo’rcka tumani chegaralarida joylashgan Majahel nomi bilan mashhur Jamili hisoblanadi. Bu hudud o'zining tabiiy qadimiy o'rmonlari, endemik o'simliklari, tarixiy masjidlari, sof Kavkaz asalari va o'ziga xos madaniyati, shuningdek, tegmagan platolari bilan maftunkor go'zallikka ega.

Karchal tog'lari yonbag'irlarida, 3450 metr balandlikda, Gruziya chegarasida 3100 balandlikda joylashgan plato, og'ir transport sharoitlariga qaramay, fotosuratlar va tabiatni sevuvchilar uchun eng ko'p afzal qilingan markazlardan biridir. Viloyat 1921 yilda Rossiya va Turkiya o'rtasidagi chegara shartnomasi bilan hozirgi ko'rinishini oldi. Kelishuvga ko‘ra, vodiydagi 18 qishloqdan 12 tasi Gruziya chegarasida, 6 tasi esa Turkiya chegarasida qolgan. Gruziya chegarasi Jamili qishlog'idan pastda joylashgan. Qish va bahor oylarida Majahel qishloqlaridagi yo‘llar 4-6 oy davomida qor bilan yopilganligi sababli hech bir turk aholi punktiga borishning deyarli imkoni yo‘q. Qishning og'ir sharoitlari tufayli qishloqlardagi favqulodda vaziyatlarda mahalliy aholi Borcka yoki Artvin o'rniga Gruziyaga o'tadi.

Transportning qiyinligi ham mintaqa uchun katta afzalliklarni taqdim etdi; Shu tariqa Majahel mahalliy xalqning ko‘magida o‘z tabiatini, an’ana va urf-odatlarini saqlab qolishga muvaffaq bo‘ldi.

Asalarichilik va asal yetishtirish 2006-yilda YuNESKO tomonidan “Jahon biosfera rezervati hududi” sifatida tanlangan Majahel aholisining eng muhim tirikchiligi hisoblanadi.

Balandlik farqi tufayli hosil boʻlgan boy oʻsimliklarda “Sof Kavkaz ari”si ham yashaydi. Har yili avgust oyining o'rtalarida Majahelda "Asal festivali" o'tkaziladi.

Viloyat aholisi asalarichilik sohasidagi tajriba va bilimlarini xalqaro maydonlarda baham ko‘rish uchun yetarli darajada ixtisoslashgan.