америкада йүз бериватқан вәқәләр һәққидә қисқичә мәлумат
түркийә авази радийоси хәвири: америка сәйшәнбә күни миннесота иштатида сақчи зораванлиқи сәвәбидин қаза қилған җорҗ флойид үчүн қозғалди. вәқәниң җавапкари болған сақчи қолға елинған болсиму хәлқниң ғәзипи бесиқмайватмақта.
қара тәнлик америкилиқларни пат пат һуҗум нишан қилидиған вә көпинчиси өлүмни кәлтүрүп чиқиридиған сақчиларниң зораванлиқиға қарши намайиш күнсери күчәймәктә.
кәм дегәндә 8 иштатта, дөләт мудапиә армийәсиниң йардәмгә чақирилғанлиқи, 16 иштаттики 25 шәһәрдә кечиси кочиға чиқиш чәкләш йолйоруқи елан қилинғанлиқи билдүрүлди.
нәччә йүзлигән намайишчи миннеполистики бир сақчиханиниң алдида йиғилип, товлиған шуарлири вә көтүрүшкән лозинкилири арқилиқ җорҗ флойид үчүн адаләт тәләп қилди.
шәһәрдә кочиға чиқиш чәклимиси башлиниши биләнла, сақчилар намайишчиларға қаттиқ мудахилә қилип, қизилмуч гази пүркүш арқилиқ тарқақлаштурди. шәһәрдә турушлуқ 500 нәпәр дөләт мудапиә хадиминиң сани 10 миңға чиқирилди.
президент доналд трамп болса «армийә вәқәләрни пәсәйтишкә тәййар» дегән сөзи билән техиму наризилиқ қозғиди.
трамп кочиларға чиққан намайишчиларниң флойидниң хатирисигә һөрмәтсизлик қилғанлиқини оттуриға қойди.
трамп: «бу тәшкиллик радикал солчил гуруппилар флойидниң хатирисини булғимақта. униң хатириси үчүн зораванлиқ ахирлишиши керәк. бу кишиләр, ашқун гуруппилар, булар радикал солчилар, начар кишиләр, уларға бундақ шәкилдә һәрикәт қилалмайдиғанлиқини өгитип қойус керәк» деди.
трамп: йәнә мундақ деди:
«миннесота кочилирида җорҗ флойидниң өлүми бир чоң паҗиә иди, бу һәргиз йүз бәрмәслики керәк иди. бу вәқә барлиқ америкилиқларни қорқунч, ғәзәп вә тәзийәгә дучар қилди. америка әдалити әзәлдин ғәзәпләнгән амма тәрипидин ишқа ашурулған әмәс, ғәзәпләнгән амминиң бу дөләткә һөкүмранлиқ қилишиға йол қоймаймиз»
доналд трамп алдинқи күни ақсарайниң алдида йиғилған намайишчилар буни йәнә бир қетим қилип, бихәтәрлик каридоридин бөсүп өтүшкә урунидиған болса, «итлар билән күтүвалинидиғанлиқи» ни ейтқан иди.
буниңға висәнт қилмиған намайишчилар түнүгүн кәчтә йәнә ақсарайниң алдиға йиғилди. сақчиларниң қаттиқ арилишиши сәвәбидин йүзлигән киши қатнашқан намайиш тоқунушқа айлинип кәтти.
доналд трамп твиттердики мәстанилиридин ақсарай алдида өзини қоллаш намайиши өткүзишини тәләп қилип, «миннеполистики булаңчиларниң %80 и иштат сиртидин кәлгән» деди вә бу кишиләрниң африқилиқ америкилиқларға тәвә кичик карханиларға, өйләргә, аммиви мал-мүлүкләргә вә миннеполистики тинчлиқ вә баравәрликни халайдиғанларға алаһидә зийан селиватқанлиқини уқтурған иди.
америка президенти пүтүн мәмликәттики күнсери күчийиватқан җиддийликни пәсәйтишниң орниға «лебрал валийлар вә шәһәр башлиқлири кәскин тәдбир қоллиниши керәк, болмиса федератип һөкүмәт бу ишқа арилишиду вә тегишлик болғанни қилиду. бу армийәмизниң чәксиз күчидин пайдилинип нурғун кишиләрни қолға елишниму өз ичигә алиду. рәһмәт!» дегән иди.
дөләт мудапиә министирлиқи болса, флойидниң өлтүрүлүши билән башланған вә зораванлиқ вәқәлиригә айланған намайишқа мудахилә қилиш үчүн миннесотадики мәсулларға йардәм беришкә тәййар икәнликини елан қилди.
46 йашлиқ җорҗ флойид сәйшәнбә күни алдамчилиқ гумани билән миннеполистики сақчилар тәрәпидин назарәткә елиниш әснасида, бир сақчиниң тизи билән униң бойниға бесип туриши сәвәбидин «нәпәс алалмайватимән» дегиничә нәччә минутқичә йалвурған иди.
флойидниң дохтурханида вапат болғанлиқи уқтурулған вә әтрапидики кишиләрниң йанфонлири арқилиқ тартқан көрүнүшлири иҗтимаий таратқуларда қаттиқ наразилиқ йаратқан иди.
көрүнүшләр дөләттә қара тәнликләргә қаритилған сақчи зораванлиқи муназирилирини қайтидин қозғитип, нурғун шәһәрләрдә болупму миннеполиста намайишни кәлтүрүп чиқарған иди.
минниаполистики исмини ашкарилашни халимайдиған бир айал намайишчи, «әсирләрдин буйан мәвҗут болған ғәзәп вә азабқа шаһит болдуқ» деди. йәнә бир намайишчи болса, «бу ғәзәп вә аччиқлинишниң йоллуқ асаси бар» деди.
