террорлуққа қарши күрәштә йеңи дәвр

түркийә авази радийоси: «күнтәртип вә анализ» намлиқ пирограммимизниң бу һәптилик бөлүмидә, сийасәт, иқтисад вә җәмийәт тәтқиқатлири фонди җәмити ташқи сийасәт тәтқиқатчиси җан аҗун тәрипидин тәййарланған темиға мунасивәтлик анилизини диққитиңларға сунимиз. 

җумһур рәис әрдоғанниң байанатидин кейин, хақан фиданниң районни зийарәт қилиши вә ахирида бу саһәдә ташланған қәдәмләр түркийәниң террорлуққа қарши күрәш җәһәттә ирақ вә сүрийә мәйданида йеңи һәрбий һәрикәтләрни башлайдиғанлиқини көрситип бәрмәктә. американиң райондин чекиниш йаки чекинмәслики, русийә вә иран қатарлиқ актийорларниң ташлайдиған қәдәмлири түркийәниң мәзкур һәрикәт усулини бәлгиләйдиғандәк қилиду.

түркийәгә нисбәтән районниң һәрикәтчанлиқи иҗабий тәрәққийатларни көрсәтмәктә. болупму бағдад һөкүмити билән елип берилған сийасий вә дипломатик сөһбәтләр террорлуққа қарши күрәштә тунҗи қетим нәтиҗигә еришишкә башлиди. ирақ һөкүмити п к к ни рәсмий йосунда чәкләнгән тәшкилат қатариға киргүзди. бирләшмә бихәтәрлик механизми билән ирақта п к к  ға қарши ташлинидиған қәдәмләр музакирә қилинди. түркийә ахирида бағдад вә әрбил һөкүмити билән маслишип, п к к ға қарши күрәш арзусида болғанға охшаш, бағдад даирилириниңму әмдиликтә п к к баласидин қутулушқа тиришиватқанлиқиниң күчлүк аламәтлири көрүнүшкә башлиди. нәтиҗидә түркийә билән ирақниң бир-бирини толуқлайдиған интайин зор иқтисадий мәнпәәтлири мәвҗут. сода миқдариниң көпийиши, су мәсилисиниң техиму үнүмлүк башқурғили болидиған һалға кәлтүрүлүши , түркийә ширкәтлириниң ираққа салидиған мәбләғлириниң ешиши күнтәртиптә. болупму җумһур рәис әрдоғанниң келәр ай бағдадни зийарәт қилиши мөлчәрләнмәктә. бу даиридә мунасивәтлик мәсилиләрдә техиму конкрет қәдәмләрниң ташлинишқа башлайдиғанлиқини мөлчәрлийәләймиз.

буниңдин башқа йәнә, тәрәққийат йоли лайиһәси даирисидә парс қолтуқидин башлинип, ирақ арқилиқ түркийәгә йетип келидиған йәр шари тиранспорт линийәси қурлуши тоғрисида тәрәпләрниң келишим һасил қилғанлиқи вә буниңға мәбләғ селиш башланғанлиқиму п к к мәсилисиниң чоқум ахирлаштурулуши керәкликини көрситип беридиған йәнә бир илгириләш сүпитидә алдимизда турупту. бу нуқтида әлвәттә иранниң ойнайдиған ролиму наһайити муһим. әгәр иран халиса, бағдадқа болған тәсиридин пайдилинип бу һәмкарлиққа зийан йәткүзүши вә түркийә кәлгүси бир нәччә ай ичидә п к к ға қарши өз алдиға мустәқил  қәдәм ташлашқа мәҗбур болушиму мумкин, әмма буниң нә  әнқәрәгә, нә  бағдадқа пайдилиқ әмәслики ениқ.

түркийәгә нисбәтән йәнә бир муһим тема сүрийә һесаблиниду. бу йәрдә, америка әскәрлириниң чекиниш йаки чекинмәслик  мәсилиси асаслиқ күнтәртипни бәлгиләйду. әмма, түркийәниң ирақта ташлайдиған қәдәмлири, болупму террорлуқ тәшкилатиниң ирақ-сүрийә оттурисидики улинишини кесип ташлаш сүрийә мәйданиға үнүмлүк тәсир көрситиду. түркийә һазир  тоқунуш линйәсидә п к к ға уруш пиринсиплири даирисидә муамилә қилмақта. әмма, пат-пат  п к к  ниң нуқтилиқ каттибашлири  сүрийәдә түркийә истихбарат идариси (MİT) тәрипидин һуҗум нишани қилинмақта. шундақтиму  кәң даирилик бир һәрбий һәрикәт башлаш үчүн алди билән американиң сүрийәдин чекинип чиқидиған йаки чиқмайдиғанлиқи айдиңлишиши лазим.